عدم شفافیت در برنامه‌های دولت برای رفع فیلترینگ موجب گسترش شایعات در این زمینه شده است. به‌ویژه در هفته اخیر شایعه‌ای مبنی بر رفع فیلتر تلگرام و یوتیوب در روز گذشته منتشر شد، که سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی به آن واکنش نشان داده و آن را تکذیب کرد. اما عدم ارائه جزئیات دقیق از طرح رفع فیلترینگ مرحله‌ای که در شورای عالی فضای مجازی تصویب شده، این شایعات را قوت بخشیده است. در این میان، گزارش‌های متعددی از محبوبیت تلگرام و اینستاگرام در میان مردم و به‌ویژه کسب‌وکارها منتشر شده که انتقادها نسبت به اقدامات اولیه دولت را تایید می‌کند. یکی از این گزارش‌ها نشان می‌دهد که با وجود فیلترینگ، فروش فروشگاه‌های فعال در اینستاگرام سه برابر شده است و طبق گزارش دیگری، تلگرام و اینستاگرام همچنان به عنوان محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در میان زنان ایرانی شناخته می‌شوند.
تشدید ابهامات در نبود شفافیت و سکوت مسئولان
یک ماه از آغاز گام اول دولت برای رفع محدودیت‌ها در شبکه اینترنت می‌گذرد، اما تاکنون جزئیات بیشتری از مصوبه شورای عالی فضای مجازی درخصوص گام‌های بعدی منتشر نشده است. در این مدت، نبود شفافیت در برنامه‌های دولت باعث داغ شدن بازار شایعات شده و به شایعه رفع فیلتر تلگرام و یوتیوب دامن زده است. سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی این شایعات را تکذیب کرده، اما این بی‌اطلاعی عمومی از جزئیات طرح‌های دولت همچنان ادامه دارد.
حتی برخی مسئولان به این موضوع اشاره کرده‌اند. مدیر گروه امور زیربنایی و تولیدی مرکز مطالعات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتقاد دارد که تعدد شوراهای عالی در کشور که هر کدام وظایف خاص خود را دارند، مانع از آن می‌شود که طرح‌هایی مانند رفع فیلترینگ به نتیجه‌ای روشن برسند. به گفته وی، بسیاری از شوراها گزارش‌های کارشناسی خود را منتشر نمی‌کنند، که این امر موجب بروز تعارضات در دستورالعمل‌ها و پیچیدگی‌های دیوان‌سالاری می‌شود.
گام‌های دولت در رفع فیلترینگ، در سایه شایعات
با این شرایط، به نظر می‌رسد که موفقیت گام اول برنامه دولت برای رفع فیلترینگ، در شرایط عدم شفافیت و شایعات قرار گرفته است. اهمیت انتشار جزئیات مصوبه شورای عالی فضای مجازی در این زمینه بیشتر از هر زمان دیگری مشخص می‌شود. از طرف دیگر، ارزیابی‌های کارشناسان از این مصوبه چندان مثبت نبوده است. حامد بیدی، یکی از کنشگران اینترنتی، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که منابع معتبر جزئیات مصوبه را تایید کرده‌اند و احتمالاً رفع فیلتر پلتفرم‌هایی مانند واتس‌اپ و گوگل‌پلی بیشتر برای پاسخ به افکار عمومی انجام شده و تغییرات بزرگتری در آینده نزدیک محتمل نیست.
فروش در شرایط فیلترینگ
با این حال، همچنان گزارش‌هایی از محبوبیت تلگرام و اینستاگرام برای کسب‌وکارها و مردم منتشر می‌شود که نشان‌دهنده افزایش فروش در این شبکه‌ها، حتی در شرایط فیلترینگ است. طبق گزارشی، فروشگاه‌های فعال در اینستاگرام توانسته‌اند فروش خود را سه برابر کنند و بازار فروش این شبکه اجتماعی همچنان در حال رشد است. همچنین پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که در صورت نبود فیلترینگ، بازار فروش این فروشگاه‌ها به بیش از ۹۰ هزار میلیارد تومان می‌رسید.
پلتفرم‌های محبوب زنان
در این میان، تلگرام و اینستاگرام همچنان به عنوان شبکه‌های اجتماعی محبوب زنان ایرانی شناخته می‌شوند. طبق گزارشی از یک پلتفرم سلامت زنان، بیش از ۵۷ درصد زنان ایرانی بیش از سه ساعت در روز از اینترنت استفاده می‌کنند و این دو پلتفرم به عنوان محبوب‌ترین شبکه‌ها برای آن‌ها شناخته می‌شود. این یافته‌ها به وضوح نشان می‌دهند که سیاست‌گذاران باید توجه بیشتری به نیازهای کاربران زن و استفاده بیشتر از این پلتفرم‌ها داشته باشند.
