به گزارش سایپانیوز، در کشور ایسلند سازه ای فلزی در حد یک کارخانه ی صنعتی در حال جذب دی اکسید کربن از اتمسفر و ذخیره آن به روش ایمن در دل زمین است. تا همین چند سال گذشته این فناوری را تحت عنوان «جذب مستقیم از هوا» نامگذاری کرده بودند و آن را فقط در حد یک خیال و رؤیاپردازانه می دیدند. اما حالا کار به جایی رسیده که آن را به عنوان ابزاری جدی برای جلوگیری از تغییرات آب و هوا می دانند.
این کارخانه جذب دی اکسید کربن از هوا «اورکا» [نهنگ قاتل] نام دارد و بزرگترین کارخانه جذب دی اکسید کربن در دنیا است که سالانه 4000 تُن دی اکسید کربن را جذب می کند. اما در مقایسه با نیاز کره زمین برای رسیدن به تعادل بین تولید و جذب دی اکسید کربن به قدری ناچیز است که شاید هیچکس آن را جدی نمی گیرد. کارشناسان می گویند باید سالانه 10 میلیارد تُن دی اکسید کربن از هوا جذب شود و تا اواسط قرن یعنی سال 2050 کمتر از 30 سال وقت باقی مانده است. به گفته ی خولیو فریدمان Julio Friedmann استاد دانشگاه کلمبیا در رشته سیاست های انرژی جهانی، ظرف این 30 سال باید جایگزینی برای صنعت نفت و گاز پیدا شود که به روشی در جهت عکس این صنایع عمل کند. چون بر اساس پژوهش های سازمان ملل حتی اگر از همین حالا هم دنیا تولید آلاینده ها را متوقف کند برای جلوگیری از فاجعه آب و هوایی کافی نیست. باید در همین 30 سال آینده، مقادیر بزرگی از دی اکسید کربن از هوا جذب شده و به زیرزمین باز گردد که برخی از دانشمندان نام «آلاینده های منفی» negative emissions هم روی آن گذاشته اند. فریدمان می گوید: «به قدری در زمینه آب و هوا کوتاهی کرده ایم که راه کارهایی مثل جذب مستقیم دی اکسید کربن از هوا به یک اجبار تبدیل شده است. به همین دلیل فقط توقف آلایندگی کافی نیست و باید روند منفی یعنی جذب دی اکسید کربن در دستور کار قرار گیرد.»
در کارخانه اورکا در ریکیاویک Reykjavik ایسلند هواکش های عظیمی نصب شده اند که هوا را به درون می کشند و دی اکسید کربن آن را با فیلترهای مخصوص جذب کرده و با انرژی ژئوترمال [گرمای طبیعی زمین] و با کمک آب به اعماق زمین پمپاژ می کند که در آن جا به شکل صخره ذخیره می شود. چند سال طول می کشد که این دی اکسید کربن ذخیره شده زیر زمین تبدیل به سنگ شود.
بازده ای کارخانه 100 درصد نیست و برای جذب 100 تُن دی اکسید کربن، 10 تُن تولید می شود. برای تأمین انرژی مورد نیاز این هواکش ها نیاز به انرژی های تجدید پذیر است و در حال حاضر از گاز طبیعی استفاده می شود برای همین هم هست که دی اکسید کربن تولید می شود. با این حال بخشی از همین دی اکسید کربن تولید شده هم حین فرایند جذب می شود.
یکی دیگر از استفاده های دی اکسید کربن جذب شده، تزریق آن به میادین نفت و گاز است. اکسیدنتال پترولیوم Occidental Petroleum هم از همین شیوه استفاده کرده و در حال ساخت بزرگترین تسهیلات جذب دی اکسید کربن در میدان نفتی پرمیان در ایالات متحده است. این تسهیلات هم سالانه 9 هزار تن دی اکسید کربن جذب خواهد کرد.
کلایمورکس Climeworks ساخت جذب دی اکسید کربن از هوا را از سال 2017 در هینویل سوئیس شروع کرده است و ظرفیت آن 900 تُن دی اکسید کربن در سال است و مورد مصرف آن تأمین آب گاز دار برای شرکت های تولید کننده نوشابه و همچنین شرکت های تولید کننده ی کود است. این کمپانی یک کارخانه دیگر هم در ارتیک فاکس Artic Fox در ایسلند ساخته که ظرفیت آن 50 تن در سال است.
دانیل اگار Daniel Eggar معاون بازرگانی کلایمورکس می گوید: «در حال حاضر به سطحی رسیده ایم که بگوییم به مقیاس صنعتی رسیده ایم اما در مقایسه با نیاز آب و هوا و گرمایش زمین بسیار ناچیز است و در سطحی نیست که تغییر مهمی ایجاد کند.»
تا سال 2030 ظرفیت ها از هزاران تن به میلیون ها تن خواهد رسید که هدف گذاری بسیار بلندپروازانه و پرهزینه ای است. به گفته ی کالین مک کورمک Colin McCormick معاون نوآوری در شرکت کربن دایرکت Carbon Direct در حال حاضر برای جذب هر تن دی اکسید کربن نیاز به 500 تا 600 دلار است. کربن دایرکت روی پروژه های جذب دی اکسید کربن سرمایه گذاری می کند و مشاوره می دهد. مثل هر کسب و کاری هر چقدر مقیاس افزایش می یابد، هزینه ها سرشکن می شوند و پیش بینی می شود که تا 200 دلار به ازای هر تن کاهش یابد.
شرکت های مایکروسافت، استرایپ و شاپی فای هم از دو سال گذشته سرمایه گذاری و تحقیقات در این زمینه را شروع کرده اند. شرکت های بزرگ می توانند خدمات جذب دی اکسید کربن را از کارخانه های در حال رشد و رونق در این زمینه خریداری کنند. کلایمورکس خدمات هوا-روبی دی اکسید کربن را به سبک جذب مشترکین انفرادی هم انجام می دهد و افراد با پرداخت 8 دلار در ماه می توانند در این خدمات عضو شوند. این هم یکی از راه هایی است که مردم خیرخواه یا خیّر در مسئولیت های اجتماعی یا کارهای خیریه خود می گنجانند.
کشورهایی مثل ایالات متحده هم برای شرکت هایی که دی اکسید کربن را جذب می کنند معافیت مالیاتی به اندازه 50 دلار به ازای هر تن در نظر گرفته اند. تلاش هایی هم در کنگره در حال انجام است که تا 180 دلار افزایش پیدا کند که در صورت تصویب روند رونق و توسعه شرکت های فعال در این صنعت را افزایش می دهد.
شرکت های نفتی مثل اکیسدنتال و اکسان Exxon روش های متفاوتی در جذب کربن را در دهه های گذشته دنبال کرده اند. روش های اصلی آنها بیشتر جذب دی اکسید کربن در تسهیلات تولید و تزریق آن به میادین نفتی است.
برخی هم اعتقاد دارند کربنی که به صورت سنگ یا صخره ذخیره می شود، عاقبت دوباره در گردونه ی سوختن و ایجاد دی اکسید کربن قرار می گیرد و در آینده خودش عاملی برای گازهای گلخانه ای خواهد بود.
در حال حاضر جذب دی اکسید کربن از هوا در مقایس جهانی حدود 40 میلیون تن در سال است که از سال 2010 تا به حال سه برابر شده است. اما به گفته ی شان مک کوی Sean McCoy استاد دانشگاه کالگاری میزان جذب دی اکسید کربن توسط کارخانه های جهانی کمتر از 1 درصد ظرفیت آنها است. هیچکس داوطلبانه اقدام به جذب و ذخیره دی اکسید کربن در اعماق زمین نمی کند، راه آن مشوق برای انجام و جریمه برای تولید کنندگان بیش از حد است.
