صمت – زمانی کیفیت خودرویی مانند پراید دستمایه ساخت طنزهای بسیار شده بود اما امروز با گذشت بیش از یک سال از توقف تولید آن، نرخ تمام خودروها روند کاهشی دارد به استثناء پراید. تیبا و پراید ۱۱۱ یک نرخ دارند در حالی که به لحاظ کیفیت بسیار با یکدیگر متفاوت هستند. ضمن اینکه پراید ۱۱۱ مشتریان خاص خود را دارد و استقبال از این مدل نسبت به مدل‌های پس از آن، بیشتر است. عجیب است که بازار سوژه طنزهای تلخ چنین داغ باشد!
وضعیت بازار خودرو
امیر حاج‌ابوالحسن از فعالان بازار خودرو درباره وضعیت این بازار به صمت گفت: نرخ خودرو در حال کاهش است. این نمایشگاه‌دار خودرو در پاسخ به این پرسش که چرا برخی عنوان می‌کنند نرخ پراید در بازار به ۱۵۰ میلیون تومان رسیده، عنوان کرد: همین مدل را ۱۳۸ میلیون تومان به‌فروش می‌رسانم. علاوه‌بر اینکه، نرخ تمام خودروها در حال ریزش است به‌استثناء پراید، چون تولید آن متوقف شده است.
این فعال بازار خودرو ادامه داد: نرخ فیدلیتی که با بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان معامله می‌شد، امروز حدود یک میلیارد و ۱۴۰ میلیون تومان شده است.
حاج‌ابوالحسن با بیان اینکه نرخ خودروهای داخلی حدود ۲۰ میلیون تومان نسبت به یک ماه قبل کاهش یافته، گفت: با وجود کاهش نرخ خودروها، خریداری در بازار وجود ندارد. بازار خودرو ایران جزو بازارهای عجیب جهان است؛ هر زمان نرخ خودرو افزایش پیدا می‌کند، بازار خرید داغ می‌شود اما زمانی که روند قیمت‌ها کاهشی است بازار راکد شده و روزبه‌روز رکود آن سنگین‌تر می‌شود.
معامله وارداتی‌ها صفر است
این فعال بازار خودرو درباره وضعیت خودروهای خارجی گفت: نرخ در این قسمت از بازار تغییری نداشته و تقریبا نرخ خودروهای خارجی ثابت باقی مانده است. رکود بازار خودروهای وارداتی سنگین‌تر است به‌طوری که ممکن است یک نمایشگاه‌دار در هفته یکی، دو خودرو داخلی معامله کند اما این عدد برای خودروهای خارجی صفر است.
حاج‌ابوالحسن درباره چرایی این موضوع عنوان کرد: هرگاه در خبرها صحبت از آزادسازی واردات خودرو می‌شود یا فلان مسئول کشوری عنوان می‌کند با واردات خودرو مخالف نیست، قیمت‌ها در بازار روند ریزشی پیدا می‌کند.
او گفت: خبرهایی از این دست تاثیر زیادی بر بازار خودرو و قیمت‌گذاری آنها در این بازار دارد. همان‌طور که گفتم ریزش قیمت‌ها هم منجر به رکود بازار می‌شود. در واقع در بازاری که تقاضا نسبت به عرضه پیشتاز است، جزئی‌ترین اتفاق یا کوچک‌ترین اظهارنظری در آن تاثیر زیادی دارد.
سیاست دولت و واقعی شدن قیمت‌ها
این نمایشگاه‌دار خودرو در پاسخ به این پرسش که چرا درصد ریزش در بازار خودرو نسبت به افزایش نرخ خودرو عدد بالایی نیست، اظهارکرد: با توجه به وضعیتی که بازار خودرو کشور پیدا کرد، ریزش ۵ درصدی قیمت‌ها، آن را راکد می‌کند و افزایش ۵ درصدی، آن را رونق می‌بخشد.
از این‌رو این اعداد و ارقام ممکن است جزئی و کم باشد اما در عمل باعث رونق و رکود بازار می‌شود. این مسئله به نسبت برای فعالیت نمایشگاه‌داران حیاتی است.
حاج‌ابوالحسن درباره وضعیت بازار تا چند ماه آینده گفت: این امر بستگی به سیاست‌های دولت دارد؛ اگر دولت تصمیم جدی برای رفع ممنوعیت واردات خودرو داشته باشد، بازار خودرو از وضعیت آشفتگی فعلی خارج‌شده و با تعادل بین عرضه و تقاضا قیمت‌ها واقعی می‌شود.
این فعال بازار خودرو ادامه داد: کافی است دولت اعلام کند واردات خودرو انجام می‌شود، در کوتاه‌ترین زمان، ریزش قیمت‌ها را در بازار خودرو شاهد خواهیم بود.با واردات خودروهای خارجی و کاهش نرخ وارداتی‌ها، خودروهای داخلی هم متاثر از چنین فضایی دچار ریزش نرخ می‌شوند.
خودروسازان و رقابتی کردن قیمت‌ها
در برخی مقاطع زمانی برخی خودروسازان برای نهایی شدن نرخ محصولات از سوی شورای نگهبان یا تا اعلام نظر کارشناسان این شورا نسبت به قیمت‌های پیشنهادی، از عرضه خودرو خودداری می‌کنند تا نرخ‌ها نهایی شود. این مسئله خود بخشی از مشکلات این بازار بوده که به‌دلیل انحصار موجود بروز می‌کند. شاید اگر این انحصار شکسته شود، توان تولید در حوزه تیراژ و کیفیت نیز ارتقا پیدا کند.
در ادامه این نمایشگاه‌دار خودرو با بیان اینکه واردات خودرو بر بازار خودروهای داخلی تاثیر دارد، گفت: اگر توسان با نرخ ۷۰۰ میلیون تومان وارد شود، دیگر فیدلیتی با یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان بازار نخواهد داشت. با عدم‌استقبال مشتریان، تولیدکننده ناچار است محصولاتش را رقابتی کرده و نرخ آنها را کاهش دهد.
او ادامه داد: این روند فقط ویژه خودروسازان خصوصی نبوده و خودروسازان دولتی هم ناچار به کاهش نرخ محصولات‌شان می‌شوند.
چرا پراید خریدار دارد
حاج‌ابوالحسن در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چرا امروز بازار مدلی مانند پراید نسبت به سایر خودروها بهتر است، گفت: چون عرضه نمی‌شود.
در این راستا درست است که کیفیت این خودرو زیرسوال رفته اما با توجه به قدرت خرید مردم این مدل ارزان‌ترین خودرو به‌شمار می‌رود.
او ادامه داد: فرد با دردسر و با فروش اسباب و اثاثیه منزل و وام گرفتن یک پراید می‌خرد تا در اسنپ مشغول به کار شود. در واقع پراید وسیله کار افراد شده است.
در شرایط اقتصادی فعلی کشور، موتورسیکلت CG۱۲۵ و پراید وسیله کار افراد ضعیف‌تر جامعه شده است.
آنها که قدرت خرید بسیار پایینی دارند با خرید یک موتورسیکلت دست دوم CG۱۲۵ که به موتورسیکلت کار معروف است، به‌عنوان پیک‌موتوری فعالیت می‌کنند و کسانی که به نسبت قدرت خرید بهتری دارند با خرید پراید به‌عنوان تاکسی‌های اینترنتی فعالیت می‌کنند.
او یادآور شد: خانواده مبادرت به خرید این خودرو نمی‌کنند، کسانی که فعالیت کاری دارند این خودرو ارزان نرخ را تهیه می‌کنند؛ از این‌رو نرخ آن ریزش پیدا نکرده است.به‌عنوان مثال، پژو ۲۰۶ حدود ۲۵۲ میلیون تومان بوده اما امروز حدود ۲۴۷ تومان معامله می‌شود.
حاج‌ابوالحسن در پایان گفت: اگر ممنوعیت واردات رفع شود، نرخ خودروهای وارداتی کاهش بسیاری پیدا می‌کند و به‌دنبال آن خودروهای ایرانی هم دچار ریزش نرخ خواهند شد.چاره‌ای ندارند برای داشتن بازار تقاضا باید متناسب با نرخ خودروهای خارجی قیمت‌گذاری کنند.
کاهش نرخ خودرو با رفع ممنوعیت واردات
نمایندگان مجلس شورای اسلامی تاکید دارند هر زمان که سخن از رفع ممنوعیت واردات خودرو می‌شود، روند قیمت‌ها در بازار کاهشی است؛ در نتیجه یکی از راهکارهای ساماندهی بازار فعلی خودرو واردات است. طرح ساماندهی صنعت و بازار خودرو از سوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس یازدهم پیگیری شد و در صحن علنی مجلس با ۱۷۹ رای موافق به تصویب رسید.
طرح برای تایید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد اما این شورا ایراداتی از طرح گرفت و خواست برخی ابهامات آن از جمله در حوزه تامین ارز که قرار است خارج از کشور باشد، رفع و درباره آنها شفاف‌سازی شود. البته چندهفته‌ای از ارجاع طرح ساماندهی صنعت و بازار خودرو به مجلس شورای اسلامی می‌گذرد اما هنوز ایرادات مطرح‌شده از سوی شورای نگهبان اصلاح نشده و نهایی شدن این اصلاحات منوط به جلسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با وزیر صنعت، معدن و تجارت شده است. در ۳ هفته اخیر قرار بود این جلسه برگزار شود اما هر بار به‌دلیل حضورنیافتن وزیر صنعت، معدن و تجارت جلسه به روزی دیگر موکل شده است.
علی جدی یکی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس عنوان کرده این جلسه قرار است امروز سه‌شنبه ۲۷ مهر در این کمیسیون برگزار شود.
کمبود و افزایش قیمت
در ادامه فریدون عطارد از دیگر نمایشگاه‌داران خودرو درباره وضعیت فعلی بازار خودرو به صمت گفت: نرخ خودرو در بازار تقریبا ثابت است. علاوه‌بر این، بازار راکد بوده و خریدوفروشی در آن انجام نمی‌شود.
این فعال بازار خودرو درباره نرخ ۱۵۰ میلیون تومانی پراید عنوان کرد: پراید ۱۱۱ (هاچ‌بک – بدون صندوق) این نرخ را دارد و پراید ۱۳۱ (صندوق‌دار) بین ۱۳۸ تا ۱۴۳ میلیون تومان معامله می‌شود.
او اضافه کرد: تنها دلیلی که باعث شده نرخ این خودرو بالا باشد، کمبود آن در بازار است. در این‌باره مسئله کیفیت مطرح نیست، زیرا پراید در مقابل، با مدلی بالاتر مانند تیبا، نرخ یکسان داشته اما افراد ترجیح می‌دهند باز هم مدل پایین‌تر را با نرخ یکسان خریداری کنند. به هر حال هر خودرویی، مشتری خاص خود دارد.
همه منتظر یک رای
عطارد در پاسخ به این پرسش که یک نمایشگاه‌دار در هفته چه تعداد خودرو معامله می‌کند، گفت: ممکن است در یک هفته تعداد معاملات صفر باشد اما هفته دیگر ۵ خودرو معامله کند. وضعیت بازار خودرو داخل ثبات ندارد.
این فعال بازار درباره آینده این بازار بیان کرد: همه منتظر نهایی شدن طرح ساماندهی صنعت و بازار خودرو با موضوع واردات خودرو در مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان هستند؛ اینکه تصویب می‌شود یا رد. همین که موضوع واردات خودرو مطرح شد، بازار راکد شد و قیمت‌ها شروع به ریزش کرد.
بخشی از نیاز بازار بدون پاسخ مانده است
عطارد در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال دارد نرخ خودرو در کارخانه با رفع ممنوعیت واردات کاهش پیدا کند، گفت: در بازار رقابتی چاره‌ای جز ارائه نرخ رقابتی وجود ندارد. ممکن است نرخ در کارخانه تغییر نکند اما به‌طور قطع نرخ بازار، کاهش زیادی خواهد داشت.
در حال‌حاضر در کارخانه پژو پارس حدود ۱۸۰ میلیون تومان ثبت‌نام می‌شود اما در بازار تقریبا دو برابر بوده و حدود ۳۱۰ میلیون تومان معامله می‌شود.
این فعال بازار در پایان پیش‌بینی کرد: با واردات خودرو احتمالا نرخ خودروها بیش از ۴۰ درصد کاهش می‌یابد.
زیرا حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد نیاز بازار بدون پاسخ مانده و تولیدات داخل نمی‌تواند تمام این نیاز را پوشش دهد.
سخن پایانی
بنابر این گزارش، خبر احتمال آزادسازی واردات خودرو سبب‌شده قیمت‌ها در بازار کاهش پیدا کند، به‌استثناء یک مدل که تولید آن متوقف شده است. علاوه بر اینکه بازار راکد است، پیش‌بینی می‌شود این رکود تا پایان سال ادامه داشته باشد.
فعالان بازار معتقدند بین ۳۰ تا ۴۰ درصد نیاز بازار خودرو بدون پاسخ مانده و تیراژ تولید داخل پاسخگوی این نیاز نیست اما واردات این خلأ را پر و نرخ محصولات را واقعی می‌کند. در حال‌حاضر به‌دلیل ممنوعیت واردات خودرو از تیر ۹۷، آخرین مدل‌های خودروهای وارداتی مربوط به سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) است.
نهایی شدن طرح ساماندهی صنعت و بازار خودرو و رفع ممنوعیت واردات سبب خواهد شد قیمت‌ها واقعی شده و انحصار بازار و افزایش بی‌حساب قیمت‌ها از بین برود.
