قطعه‌سازان و چالش‌های اقتصادی: ورود به بازار افترمارکت به‌منظور بقای صنعت
صنعت قطعه‌سازی در ایران طی سال‌های اخیر با چالش‌های فراوانی مواجه شده که تاثیرات جدی بر روند فعالیت این صنعت و بقای آن گذاشته است. از جمله مهم‌ترین مشکلات می‌توان به قیمت‌گذاری دستوری، کمبود نقدینگی و مشکلات جدی در تامین مواد اولیه اشاره کرد. این مسائل نه تنها هزینه‌های تولید را افزایش داده، بلکه توان رقابتی قطعه‌سازان داخلی را نیز کاهش داده است. در این شرایط دشوار، ۳۷ درصد از قطعه‌سازان به ناچار به بازار موازی لوازم یدکی و بخش افترمارکت روی آورده‌اند تا بتوانند از فشارهای اقتصادی رهایی یابند و به بقای خود ادامه دهند.
نگاه به آینده صنعت قطعه‌سازی: تغییر در سیاست‌های حمایتی
ابراهیم دوست‌زاده، رئیس کمیته کیفیت انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو، در گفت‌وگویی با «دنیای‌خودرو» به بررسی این چالش‌ها پرداخته و بر لزوم اصلاح سیاست‌های حمایتی تاکید کرد. وی بر این باور است که برای بهبود وضعیت صنعت قطعه‌سازی، نیاز به تغییرات اساسی در سیاست‌ها و ارتقای تعاملات میان قطعه‌سازان و خودروسازان احساس می‌شود.
حمایت‌های دولتی: کلید حل مشکلات
به‌گفته دوست‌زاده، حمایت‌های دولتی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که هم کیفیت تولید قطعات افزایش یابد و هم هزینه‌های تولید کاهش پیدا کند. در این راستا، ایجاد بستر مناسب برای همکاری‌های نزدیک‌تر میان قطعه‌سازان و خودروسازان ضروری است. همچنین، باید مکانیزم‌هایی برای پرداخت به‌موقع بدهی‌ها و تامین تسهیلات مالی به قطعه‌سازان ایجاد شود.
چالش‌های قیمت‌گذاری و نقدینگی: چرا صنعت قطعه‌سازی آسیب می‌بیند؟
در شرایط فعلی، قیمت‌گذاری دستوری و مشکلات نقدینگی به چالش‌های اصلی صنعت قطعه‌سازی تبدیل شده‌اند. قطعه‌سازان با هزینه‌های رو به افزایش مواد اولیه و دستمزدها روبه‌رو هستند، در حالی‌که امکان افزایش قیمت محصولات خود را ندارند. این وضعیت باعث کاهش سودآوری و حتی زیان‌دهی بسیاری از تولیدکنندگان شده است.
کیفیت قطعات و استانداردها: چرا مشکلات کیفی وجود دارد؟
یکی از تصورات اشتباه این است که مشکلات کیفی خودروها مستقیماً به قطعه‌سازان نسبت داده می‌شود. در حالی‌که تمامی قطعات به‌دقت تحت استانداردهای ملی و بین‌المللی قرار می‌گیرند. اما باید توجه داشت که فرآیند مونتاژ و کنترل کیفیت در کارخانه‌های خودروسازی نیز تاثیر زیادی بر کیفیت نهایی خودرو دارد. مشکلات نقدینگی نیز باعث می‌شود که برخی قطعه‌سازان قادر به سرمایه‌گذاری در تجهیزات به‌روز نباشند.
افزایش ورود قطعه‌سازان به بازار افترمارکت: یک ضرورت اقتصادی
مشکلات مالی و تاخیر در پرداخت مطالبات از سوی خودروسازان مهم‌ترین عامل افزایش ورود قطعه‌سازان به بازار افترمارکت است. این بازار به قطعه‌سازان این امکان را می‌دهد که محصولات خود را بدون محدودیت‌های قیمت‌گذاری دستوری به مشتریان عرضه کنند و نقدینگی خود را سریع‌تر تامین کنند. همچنین، رقابت بالا در این بازار باعث ارتقای کیفیت و بهبود خدمات پس از فروش می‌شود.
آیا ورود قطعه‌سازان به بازار افترمارکت تهدید است یا فرصت؟
ورود قطعه‌سازان به بازار افترمارکت می‌تواند هم تهدید و هم فرصت باشد. از یک‌سو، این روند ممکن است باعث کاهش تامین قطعات اصلی برای خطوط تولید خودروسازان و اختلال در زنجیره تامین شود. اما از سوی دیگر، اگر این تغییر به‌درستی مدیریت شود، می‌تواند به ارتقای کیفیت و رقابت‌پذیری صنعت منجر شود و در نهایت هم به نفع مصرف‌کنندگان و هم صنعت خودرو خواهد بود.
ارزیابی وضعیت همکاری با خودروسازان داخلی
همکاری میان قطعه‌سازان و خودروسازان همواره با مشکلاتی همراه بوده است، به‌ویژه تاخیر در پرداخت بدهی‌ها. با این‌حال، در سال‌های اخیر برخی تغییرات جزئی در رویکرد خودروسازان مشاهده شده است. برای رفع مشکلات اساسی، نیاز به بهبود تعاملات میان خودروسازان و قطعه‌سازان و اصلاح فرآیندهای مالی و پرداخت‌ها وجود دارد.
