روسیه و موازنه‌ای پیچیده در رابطه با ایران و اسرائیل
حضور نظامی روسیه در سوریه موجب شد تا مسکو مجبور شود بین دو کشور ایران و اسرائیل، که روابط دیپلماتیک بالایی با آنها دارد، موازنه‌ای حساس برقرار کند. این در حالی است که مسکو عملیات نظامی خود را با ایران هماهنگ کرده و در عین حال روابط دیپلماتیک خود را با اسرائیل حفظ کرده است.
آیا همکاری ایران و روسیه در حوزه هسته‌ای توسعه می‌یابد؟
در تحلیلی که نشریه فارن افرز در ۲۸ ژانویه منتشر کرد، نویسندگان آن، نیکول گراژوسکی و اور رابینوویتز، دو تحلیلگر روسی، اشاره می‌کنند که حمله روسیه به اوکراین و واکنش مسکو به حملات حماس به اسرائیل، موازنه منطقه‌ای روسیه را تغییر داده است. این تغییرات به دلیل وابستگی روزافزون روسیه به فناوری نظامی ایران، موجب نزدیک‌تر شدن روابط دو کشور شد. همکاری‌های نظامی ایران و روسیه که از یک دهه پیش آغاز شده بود، اکنون به مرحله‌ای جدید وارد شده است. روسیه که زمانی مانع از توسعه برنامه هسته‌ای ایران بود، امروز به تسهیل‌کننده و مشوق برنامه هسته‌ای تهران تبدیل شده است.
در چه شرایطی روسیه به کمک ایران در زمینه هسته‌ای می‌پردازد؟
با تغییرات جدید منطقه‌ای، به ویژه پس از حملات اسرائیل به ایران و سقوط دولت اسد، مسکو و تهران روابط خود را تحکیم کرده‌اند. این تغییرات در زمینه‌های مختلف، به ویژه در زمینه جنگ اوکراین و برنامه هسته‌ای ایران، از اهمیت زیادی برخوردار است. از نگاه ایالات متحده و اسرائیل، این همکاری می‌تواند تهدیدی جدی برای منافع آنها به شمار رود.
نتانیاهو و بازی با کارت‌های روابط روسیه
نتانیاهو که روابط نزدیکی با روسیه داشت، در دوره‌های مختلف این روابط را به نفع خود در داخل اسرائیل به نمایش گذاشت. در این راستا، اسرائیل با کارزارهای نظامی خود، به ویژه در سوریه، تلاش کرده است تا مداخلات ایران را در این منطقه کاهش دهد. تا پیش از حمله روسیه به اوکراین، مسکو به دقت تلاش می‌کرد تا روابط خود با اسرائیل و ایران را حفظ کند.
تغییر مسیر روسیه در سوریه
پس از تهاجم روسیه به اوکراین، معادلات در سوریه تغییر کرد. مسکو که پیش‌تر تلاش می‌کرد تا روابط خود را با اسرائیل و ایران متوازن نگه دارد، اکنون به حمایت بیشتر از ایران در این منطقه روی آورده است. به ویژه در یمن و لبنان، مسکو به تقویت توانمندی‌های نظامی حامیان ایران، همچون حوثی‌ها و حزب‌الله، پرداخته است. این تغییر در رفتار روسیه پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳، که به کشمکش‌های جدید در خاورمیانه منجر شد، به وضوح مشهود است.
نگرانی‌ها از همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه
در پی این تحولات، نگرانی‌ها از افزایش همکاری‌های هسته‌ای میان ایران و روسیه نیز افزایش یافته است. در حالی که هنوز کمک‌های دقیق روسیه به برنامه هسته‌ای ایران مشخص نیست، مقامات ایالات متحده و اسرائیل به شدت نگران گسترش این همکاری‌ها هستند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که روسیه در ازای دریافت موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد از ایران، در زمینه فناوری‌های هسته‌ای و موشکی به تهران کمک کرده است.
آینده روابط روسیه و ایران و تاثیر آن بر امنیت جهانی
اگرچه همکاری‌های نظامی ایران و روسیه در خاورمیانه و برنامه هسته‌ای تهران نگرانی‌هایی را برای غرب ایجاد کرده است، اما در کوتاه‌مدت، ایران به شدت به حمایت روسیه در زمینه تقویت پدافند هوایی نیاز دارد. از سوی دیگر، روابط استراتژیک ایران با روسیه ممکن است به تقویت موقعیت ایران در برابر فشارهای غربی کمک کند. این همکاری‌ها در نهایت می‌تواند به تقویت یک محور ضدغربی منجر شود که علاوه بر تهدیدهای منطقه‌ای، تاثیرات گسترده‌تری در سطح جهانی خواهد داشت.
اگر جنگ اوکراین ادامه یابد و روابط ایران با غرب همچنان خصمانه باشد، شکاف بین روسیه و ایران دشوار خواهد بود. این وضعیت می‌تواند به رقابتی تسلیحاتی و حتی هسته‌ای در خاورمیانه منجر شود که امنیت جهانی را به خطر خواهد انداخت.
