طی ماه‌های گذشته، بازارهای طلا و ارز تحت تأثیر سیاست‌های اقتصادی ترامپ و چشم‌اندازهای منفی مذاکرات، با نوسانات زیادی مواجه بوده‌اند. در همایش «چشم‌انداز اقتصاد ۱۴۰۴»، کارشناسان از جمله علی رضاپور، مهدی دارابی و حمید زمان‌زاده به تحلیل و بررسی آینده این دو بازار پرداختند و تاثیر تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و بین‌المللی را بر آنها ارزیابی کردند.
بازار طلا: مسیریابی در سال پر ریسک
عوامل موثر بر قیمت طلا در سال ۱۴۰۴
علی رضاپور، تحلیلگر بازارهای جهانی، در همایش یادشده اظهار داشت که طی یک سال گذشته، قیمت جهانی طلا حدود ۴۴ درصد افزایش داشته و در دو ماه اول سال ۲۰۲۵ نیز ۱۳ درصد رشد کرده است. وی اضافه کرد که عرضه سالانه طلا تقریباً ۵ هزار تن است که ۷۰ تا ۸۰ درصد آن از استخراج و بقیه از بازیافت تأمین می‌شود. همچنین وی اشاره کرد که در بخش تقاضا، بیشتر تقاضاها برای طلا از سوی بانک‌های مرکزی به دلیل شرایط سیاسی و ژئوپلیتیکی، به ویژه پس از بحران اوکراین، بوده است.
رضاپور در ادامه افزود که اگرچه بانک‌های مرکزی اقدام به خرید طلا کرده‌اند، این خریدها بیشتر جنبه سیاسی دارد تا به معنای سرمایه‌گذاری خالص. او همچنین گفت که بازار طلا به طور عمده تحت تأثیر رفتار سرمایه‌گذاران است. هر زمان که تقاضای سرمایه‌گذاران برای طلا افزایش یابد، قیمت‌ها رشد می‌کند و برعکس، کاهش این تقاضا موجب افت قیمت‌ها می‌شود.
وی درباره تأثیر سیاست‌های ترامپ بر بازار طلا نیز بیان کرد که اگر ترامپ سیاست‌هایی مانند جنگ تجاری یا تعرفه‌گذاری را در پیش گیرد، این موضوع می‌تواند موجب افزایش قیمت طلا شود. اما سیاست‌هایی مانند کاهش هزینه‌های دولت ممکن است اثرات منفی بر قیمت طلا داشته باشد.
بازار ارز: تحلیل وضعیت نرخ ارز و چشم‌انداز آینده
چرا نرخ ارز از روند تعادلی بالاتر است؟
مهدی دارابی، کارشناس اقتصادی، در خصوص وضعیت نرخ ارز ایران گفت که از سال ۱۳۹۷ تاکنون، نرخ ارز در ایران وارد مرحله‌ای جدید شده است. وی تأکید کرد که رشد نقدینگی و تغییرات اقتصادی به طور مستقیم بر نرخ ارز اثر گذاشته است. دارابی افزود که به دلیل کاهش صادرات نفتی و افزایش تورم، نرخ ارز در وضعیت بالاتری از روند تعادلی خود قرار گرفته است.
وی همچنین به جهش‌های ارزی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده اشاره کرد و تأکید کرد که این نوسانات ممکن است به کاهش یا ماندن نرخ ارز در سطح کنونی منجر شود.
پیش‌بینی نرخ ارز در سناریوهای مختلف
حمید زمان‌زاده، در مورد وضعیت بازار ارز ایران و بحران‌های ارزی، اظهار داشت که از سال ۷۰ تاکنون هفت بحران ارزی در کشور رخ داده که بیشتر آنها پس از سال ۹۰ اتفاق افتاده است. وی تأکید کرد که روابط خارجی ایران، به ویژه تحریم‌ها و توافقات بین‌المللی، نقش عمده‌ای در نوسانات نرخ ارز داشته‌اند.
زمان‌زاده پیش‌بینی کرد که در صورت توافق با کشورهای خارجی و کاهش تنش‌ها، نرخ ارز ممکن است روندی نسبی و با رشد محدود داشته باشد. اما در صورت ادامه تنش‌ها و فشارهای خارجی، نرخ ارز می‌تواند به طور چشمگیری افزایش یابد. وی سه سناریو برای پیش‌بینی نرخ ارز مطرح کرد:
- سناریو اول: توافق محدود و عدم تشدید تنش‌ها، رشد نرخ ارز حدود ۷۸ درصد.
- سناریو دوم: تداوم تنش‌ها و وضعیت فعلی، رشد نرخ ارز حدود ۱۰۳ درصد.
- سناریو سوم: فشار حداکثری و تشدید بحران‌ها، رشد نرخ ارز به ۱۳۹ درصد خواهد رسید.
