مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، امروز دوشنبه ۲۰ ژانویه در هوای سرد واشنگتن دی‌سی برگزار شد. ترامپ اولین روز حضور خود را با صدور ۹ فرمان اجرایی آغاز کرد که نشانگر شروع دوران متفاوت و پرتنش برای جهان و بازیگران کلیدی آن است.
ترامپ، آشفتگی جهانی و مسئله ایران
ترامپ در چهار سال اول ریاست‌جمهوری خود، تغییراتی در آمریکا به وجود آورد که یک دهه پیش قابل تصور نبود. پیش از ترامپ، اجماع در واشنگتن میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها بر اساس چارچوب‌های توافقی و استراتژی‌های کلان ایالات متحده برای پیشبرد ارزش‌های لیبرال بود.
این تغییرات به جهان نیز رسید و تأثیرات آن بر چین، خاورمیانه و اروپای متحد نمایان شد. بازگشت دوباره او می‌تواند مسائل و چالش‌های جدیدی برای این مناطق و کشورها، به ویژه خاورمیانه، به همراه داشته باشد.
ترامپ در خاورمیانه با چالش‌های ناشی از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران روبه‌رو است. مشاوران او وعده بازگشت به پروژه «فشار حداکثری» را داده‌اند. این که ترامپ در نهایت مسیر مذاکره یا فشار را انتخاب خواهد کرد، هنوز مشخص نیست و با توجه به شخصیت غیرقابل پیش‌بینی او، نمی‌توان با قطعیت در این باره صحبت کرد.
فرصت‌ها و تهدیدها در سایه ترامپ
ترامپ به همان اندازه که تهدید به شمار می‌آید، می‌تواند فرصت‌هایی نیز ایجاد کند. این فرصت و تهدید، به‌طور دقیق تحت تأثیر شخصیت او برای دور زدن ساختارها، ترتیبات و نهادهایی است که محدودیت‌هایی بر تصمیم‌گیری رئیس‌جمهور اعمال می‌کنند، در حالی که روسای‌جمهور قبلی آمریکا معمولاً مجبور به رعایت این موارد بودند.
آنچه واضح است، تمایل ترامپ به مذاکره مستقیم با ایران برای حل بحران هسته‌ای به شیوه‌ای خاص و در یک بازه زمانی کوتاه است. در مقابل، ایران خواستار بازگشت دولت ترامپ به چارچوب برجام و برگزاری مذاکرات جدید برای به‌روزرسانی این توافق است.
سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، پیشتر رویکرد کشورش برای مذاکرات شفاف و بدون تأخیر را اعلام کرده است. این به معنای تمایل تهران به حل و فصل مسئله هسته‌ای در قالبی جدید است.
به نظر می‌رسد اگر ترامپ کمی رویکرد خود را تعدیل کرده و مسیر مذاکرات چندجانبه برای رسیدن به فرمولی به‌روز شده را بپذیرد (که زمینه‌های آن از ۹ آذر با گفت‌وگوهای ایران و اروپا آغاز شده)، فضا برای توافق به سرعت فراهم خواهد شد. این وضعیت کمترین هزینه را برای همه طرف‌ها به همراه خواهد داشت.
