تعریف سرمایه گذاری خارجی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
سرمایه گذاری خارجی به معنای استفاده از سرمایه خارجی در فعالیت‌هایی است که در آن سرمایه گذار ریسک بازگشت سرمایه و منافع آن را بر عهده می‌گیرد. بر اساس قانون، سرمایه گذاری خارجی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
الف: مشارکت حقوقی (سرمایه گذاری مستقیم): به معنای سرمایه گذاری متناسب توسط سرمایه گذار خارجی در یک شرکت ایرانی اعم از شرکت جدید یا تاسیس شده است. برای سهم یا تعداد سهام سرمایه گذار خارجی در این شرکت ایرانی محدودیتی ایجاد نشده است و سرمایه گذار می تواند به نسبت سرمایه یا سهم خود در اداره شرکت نقش داشته باشد.
ب: شرایط قرارداد: به مجموعه روش‌هایی گفته می‌شود که در آن استفاده از سرمایه گذاری خارجی صرفاً بر اساس توافقات طرفین قرارداد تنظیم می‌شود. به عبارت دیگر، حقوق سرمایه گذار خارجی حاصل سهم مستقیم او در سرمایه شرکت سرمایه پذیر ایرانی نیست، بلکه آن حقوق بر اساس شرایط قرارداد و توافقات طرفین است. سرمایه گذاری خارجی در شرایط قرارداد در همه بخش‌ها مجاز است. بازگشت سرمایه و مزایای به دست آمده در چنین سرمایه گذاری، همچنین نتایج عملکرد اقتصادی طرح موضوع سرمایه گذاری بدون اتکا به اوراق بهادار ارائه شده توسط دولت، بانک‌ها و شرکت‌های دولتی می‌باشد.
آیا تفاوتی بین سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی، مناطق ویژه اقتصادی و کشور اصلی وجود دارد؟
سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد قبلاً به رسمیت شناخته شده است. در حال حاضر شش منطقه آزاد وجود دارد. قشم، کیش، چابهار، بندرانزلی، اروند و ارس.
سرمایه گذاری در مناطقی که به عنوان مناطق ویژه اقتصادی، مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهوری اسلامی ایران نامیده می‌شوند، مشروط بر رعایت تشریفات قانونی در دریافت مجوز سرمایه گذاری، می توانند از مزایای حمایت‌های این قانون بهره‌مند شوند. مناطق آزاد ويژه بخشي از اراضي ملی بوده و از اين جهت سرمايه گذاري در آن مناطق، سرمایه گذاری در ایران است. در هر صورت، با توجه به قانون سرمایه گذاری خارجی و حاکمیت بر قلمرو جمهوری اسلامی ایران، سرمایه گذاری‌های خارجی مشمول مقررات سرمایه گذاری خاصی در آن مناطق نیز می‌باشد.
حقوق و مزایای سرمایه گذار خارجی چیست؟
مهمترین حقوقی که بر اساس قانون مذکور به سرمایه گذار خارجی تعلق می گیرد به شرح زیر است:
انتقال سود، سرمایه و مزایای آن به ارز خارجی.
دریافت غرامت خسارت ناشی از سلب مالکیت و ملی شدن سرمایه خارجی.
دریافت خسارت ناشی از قوانین قانونی یا مصوبات دولت که منجر به ممنوعیت یا توقف اجرای قراردادهای مالی سرمایه گذار خارجی شود.
بهره مندی از رفتار یکسان و برابر با سرمایه گذاران محلی
آیا مجوز سرمایه گذاری تاریخ اعتبار خاصی دارد؟
بله، چنانچه سرمایه گذار خارجی پس از صدور مجوز در مدت معینی که بنا به ضرورت طرح موضوع سرمایه گذاری و به تشخیص کمیته سرمایه گذاری خارجی تعیین می شود، قسمت مناسبی از سرمایه را به کشور وارد ننماید، مجوز سرمایه گذاری خود را باطل خواهد کرد.
چه افرادی می توانند در جمهوری اسلامی ایران سرمایه گذاری کنند؟
کلیه اشخاص حقیقی، حقوقی خارجی، شرکتها، موسسات و سازمانهای بین المللی و اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی طبق قانون سرمایه گذاری خارجی می توانند در کشور سرمایه گذاری کنند
در مجوز سرمایه گذاری چه موضوعاتی ذکر شده است؟
در مجوز سرمایه گذاری، زمینه سرمایه گذاری، شرکای ایرانی و خارجی، نوع و نحوه سرمایه گذاری، درصد مشارکت و میزان سرمایه گذاری خارجی، کیفیت انتقال سود، منافع به دست آمده و سایر شرایط موضوع سرمایه گذاری ذکر شده است.
اختلافات سرمایه گذاری چگونه حل و فصل می شود؟
اختلافات سرمایه گذاری را می توان به سه گروه تقسیم کرد و یک رویکرد خاص برای حل و فصل هر کدام وجود دارد:
الف: حل و فصل اختلافات بین سرمایه گذاران داخلی و خارجی: حل و فصل اختلاف بین سرمایه گذاران داخلی و خارجی منوط به توافق طرف‌های سرمایه گذاری است که ممکن است ابتدا از طریق مذاکرات و توافق دوستانه باشد. در صورت عدم تفاهم، پرونده به دادگاه‌های داخلی، دادگاه‌های خارجی، مراجع داوری بین المللی و یا داور مشخص شده در هر پرونده ارجاع خواهد شد. هیچ منع قانونی برای انتخاب هر یک از روش های ذکر شده وجود ندارد.
ب: حل و فصل اختلاف بین سرمایه گذار خارجی و دولت: بر اساس ماده 19 قانون سرمایه گذاری خارجی، در صورت عدم حل اختلاف از طریق مذاکره، سرمایه گذاران دو راه خواهند داشت. اگر اختلاف بین سرمایه گذاران باشد، موضوع می‌تواند در دادگاه های محلی مورد بررسی و قضاوت قرار گیرد. در چارچوب موافقت نامه بهبود و حمایت متقابل از سرمایه گذار خارجی، در صورت اختلاف طبق پیش‌بینی در موافقت نامه به مرجع داوری ارجاع خواهد شد.
ج: حل و فصل اختلافات بین دولت ایران و دولت سرمایه گذار خارجی: این نوع اختلافات معمولاً ربطی به سرمایه گذاران ندارد و بیشتر به دولت‌ها، اجرا و تفسیر قراردادها می‌پردازد. همچنین حل و فصل چنین اختلافاتی، در قراردادهای دوجانبه و چندجانبه پیش بینی خواهد شد.
آیا علاوه بر خدمات مشاوره ای خدمات دیگری به سرمایه گذاران خارجی ارائه می دهد؟
این سازمان علاوه بر خدمات مشاوره ای، خدمات زیر را نیز به سرمایه گذاران ارائه می دهد:
اطلاعات در مورد کلیه قوانین و مقررات حاکم و مرتبط با سرمایه گذاری خارجی
معرفی فرصت های سرمایه گذاری خارجی در کشور به سرمایه گذاران خارجی بالقوه
هماهنگی و انجام استعلامات لازم با سازمان های مختلف در خصوص پیشنهادات سرمایه گذاری
یافتن شرکا و احزاب مناسب داخلی و خارجی
انجام امور جاری و تلاش برای حل و فصل اختلافات بین سرمایه گذاران
برنامه ریزی و تدارکات لازم برای جلسات و برگزاری جلسات با سازمان های مختلف
یک سرمایه گذار خارجی بالقوه باید چه قوانین و مقرراتی را بداند؟
علاوه بر قانون سرمایه گذاری خارجی و آیین نامه اجرایی آن که حقوق اولیه سرمایه گذار خارجی را تامین می کند، به سرمایه گذاران توصیه می شود قوانین زیر را نیز بررسی کنند:
قانون تجارت برای شرکت سهامی
قوانین صادرات و واردات
قانون مالیات مستقیم
مقررات گمرکی
قانون کار برای اطلاع از نحوه استفاده از خدمات اتباع خارجی
ثبت اختراعات و ثبت علائم تجاری و اختراعات برای اطلاعات در مورد حقوق صنعتی و معنوی
آیا داشتن شریک داخلی برای سرمایه گذار خارجی الزامی است؟
خیر ،داشتن شریک محلی اجباری نیست. با این حال، سرمایه گذاران خارجی معمولا تصمیم می‌گیرند شریک داخلی داشته باشند زیرا طرف های ایرانی با شرایط کار، تشریفات اداری، راه‌های استفاده از امکانات داخلی و غیره آشنایی بیشتری دارند.
منطقه ویژه اقتصادی به چه معناست و آن مناطق در کدام بخش از کشور ایجاد شده است؟
مناطق ویژه اقتصادی، مناطق محدود گمرکی هستند که واردات کالا، ماشین آلات و تسهیلات در آنها از مقررات صادرات و واردات مخصوص به خود پیروی می‌کند. هر یک از این مناطق ممکن است برای اهداف خاصی ایجاد شده باشد. برخی برای نگهداری محموله‌ای که باید به کشور وارد شود یا صادر شود. و برخی نیز علاوه بر نگهداری محموله ممکن است برای امور تولیدی و صنعتی طراحی شده باشند. در حال حاضر 17 منطقه ویژه اقتصادی در ایران وجود دارد.
چه موضوعاتی در مجوز سرمایه گذاری ذکر شده است؟
در مجوز سرمایه گذاری، زمینه سرمایه گذاری، شرکای ایرانی و خارجی، نوع و نحوه سرمایه گذاری، درصد مشارکت و میزان سرمایه گذاری خارجی، کیفیت انتقال سود، منافع به دست آمده و سایر شرایط موضوع سرمایه گذاری ذکر شده است.
