مذاکرات هسته‌ای ایران که پس از خروج ایالات‌متحده از توافق هسته‌ای برجام در سال 2018 تحت فشارهای زیادی قرار گرفت، این روزها دوباره به موضوعی داغ در عرصه بین‌المللی تبدیل شده است. در این راستا، اظهارات مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در گفت‌وگو با شبکه خبری NBC به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفت. او در این مصاحبه که چند روز قبل از روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انجام شد، مواضع ایران را در زمینه مذاکرات هسته‌ای و روابط با آمریکا بیان کرد.
شروط ایران برای مذاکره با آمریکا
پزشکیان در این مصاحبه تاکید کرد که ایران مشکلی با گفت‌وگو ندارد، اما مشکل اصلی در عدم اجرای تعهدات طرف مقابل، به ویژه آمریکا، است. وی یادآور شد که ایران به تمام تعهدات خود در چارچوب برجام پایبند بوده است، اما آمریکا به طور یکجانبه از این توافق خارج شد و تحریم‌های شدید علیه ایران اعمال کرد. به گفته او، ایران به دنبال مذاکرات شرافتمندانه و برابر است، اما بدون تعهدات معتبر از سوی طرف‌های دیگر، مذاکره نتیجه‌ای نخواهد داشت.
نگرانی‌ها از تهدیدات نظامی
یکی از بخش‌های حساس گفت‌وگوی پزشکیان، واکنش به تهدیدات نظامی احتمالی آمریکا و اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران بود. رئیس‌جمهور ایران تأکید کرد که ایران از جنگ نمی‌ترسد، اما به هیچ وجه به دنبال آن نیست. او هشدار داد که هرگونه اقدام نظامی علیه ایران نه تنها به ضرر ایران بلکه به ضرر تمامی طرف‌ها خواهد بود. ایران همواره اعلام کرده که برنامه هسته‌ای خود را صلح‌آمیز می‌داند و هیچ‌گاه به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نبوده است. به همین دلیل، اتهامات مبنی بر تلاش ایران برای تولید سلاح هسته‌ای را کاملاً رد کرد.
وضعیت داخلی و همبستگی ملی
پزشکیان در این مصاحبه به وضعیت داخلی ایران نیز اشاره کرد و با اشاره به تحولات اخیر در غزه، لبنان و سوریه، تاکید کرد که ایران همچنان قدرت و همبستگی داخلی خود را حفظ کرده است. به گفته او، برخلاف ادعاهای مخالفان، ایران در داخل کشور از ثبات بیشتری برخوردار است و امنیت داخلی به مراتب بیشتر از سال‌های گذشته است.
ترور ترامپ و ادعاهای آمریکا
یکی از مباحث حساس در این مصاحبه، ادعاهای آمریکا مبنی بر اینکه ایران در تلاش برای ترور دونالد ترامپ بوده است، بود. پزشکیان این ادعاها را رد کرد و گفت که ایران هیچ‌گاه چنین نقشه‌ای نداشته و نخواهد داشت. او اشاره کرد که بسیاری از حملات تروریستی که در منطقه و دیگر نقاط جهان رخ داده‌اند، ارتباطی با ایران نداشته‌اند و این نوع اتهامات بیشتر از سوی دشمنان ایران ساخته و پرداخته می‌شوند.
روند مذاکرات هسته‌ای و بازگشت به برجام
از سوی دیگر، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نیز در گفت‌وگویی که اخیراً انجام داد، روند مذاکرات با کشورهای اروپایی را مثبت ارزیابی کرد. او گفت که ایران همچنان به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک برای حل بحران هسته‌ای است و مذاکرات با اروپا در این زمینه ادامه دارد. عراقچی تصریح کرد که ایران آماده است به مذاکرات هسته‌ای ادامه دهد، اما تنها در صورتی که ایالات‌متحده به برجام بازگردد و تحریم‌ها علیه ایران لغو شوند.
مذاکرات ژنو
آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و سه کشور اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) اخیراً در ژنو برگزار شد. این مذاکرات که در تاریخ 13 و 14 ژانویه 2025 برگزار شد، ادامه گفت‌وگوهای قبلی بود که هدف آن‌ها بررسی پیشرفت‌ها و حل و فصل مشکلات باقی‌مانده در زمینه برنامه هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌ها بود. ایران در این مذاکرات اعلام کرد که تا زمانی که آمریکا به تعهدات خود در چارچوب برجام بازنگردد، مذاکره مستقیم با واشنگتن را منتفی می‌داند.
تحلیل‌های بین‌المللی
تحلیلگران بین‌المللی نیز به بررسی این تحولات پرداخته‌اند. برخی از کارشناسان معتقدند که ایران از طریق مذاکرات با اروپا سعی دارد تا فشارها را از خود کم کند و در عین حال با تأکید بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود، تلاش دارد تا حمایت‌های بین‌المللی را جلب کند. این در حالی است که برخی دیگر بر این باورند که اختلافات عمده‌ای میان ایران و آمریکا وجود دارد که حل آن‌ها به سادگی امکان‌پذیر نخواهد بود.
نتیجه‌گیری
با توجه به این تحولات، مسیر پیش‌روی مذاکرات هسته‌ای ایران پیچیده و پرچالش خواهد بود. ایران همچنان بر تعهدات خود در قبال برجام و برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز تاکید دارد، در حالی که ایالات‌متحده و اسرائیل به شدت به این برنامه مشکوک هستند. در عین حال، کشورهای اروپایی و دیگر اعضای برجام در تلاش هستند تا مذاکرات را ادامه دهند و به راه‌حلی برای پایان دادن به بحران هسته‌ای ایران دست یابند. این وضعیت نشان می‌دهد که بازیگران مختلف در این مذاکرات باید به دنبال حفظ تعادل و حل و فصل مسائل به روش‌های دیپلماتیک باشند تا از وقوع بحران‌های بیشتر جلوگیری کنند.
