مدیریت عدم قطعیتهای اقتصادی
اقتصاد ایران در سال 2021/22 پس از بازگشت تقاضای داخلی و خارجی به روند بهبود تدریجی خود ادامه داد. باوجود یک سیاست مالی سازگارتر در سال 2021/22، درآمدهای نفتی و مالیاتی بالاتر، نسبت کسری مالی به تولید ناخالص داخلی را بهبود بخشیده است، اما تورم قیمت مصرف کننده به دلیل ترکیبی از عوامل فشار، عرضه و کشش تقاضا شتاب گرفته و بر رفاه خانوارهای کم درآمد فشار آورد.
پیشبینی میشود که رشد تولید ناخالص داخلی در میان مدت کم باقی بماند، زیرا اقتصاد همچنان توسط تنگناهای رشد جهانی و داخلی محدود میشود. پیش بینی میشود که چشم انداز مطلوبتری از بازار جهانی نفت برای بهبود ترازهای مالی و خارجی ایران باشد. پیش بینی افزایش قیمت نفت در دوره چشم انداز و رشد حجم صادرات نفت با توجه به تنگتر شدن بازار جهانی نفت، باعث بهبود درآمدهای نفتی میشود. با این حال، پیشبینی میشود که رشد بالای مخارج به دلیل افزایش صورتحساب دستمزد و هزینههای بازنشستگی و همچنین هزینههای بالاتر واردات مواد غذایی و نقل و انتقالات نقدی اضافی، تراز مالی را در کسری 4.4 درصدی تولید ناخالص داخلی در سالهای 2022-24 حفظ کند.
چشم انداز اقتصادی ایران در معرض خطرات قابل توجهی است. از طرفی، افزایش بیشتر و همچنین قیمتهای بالای نفت پایدار میتواند منجر به درآمدهای صادراتی نفت بیشتر شود. خطرات نزولی مربوط به تأثیر افزایش قیمت جهانی مواد غذایی، تجدید حیات انواع جدید کووید-19 و بدتر شدن تأثیر تغییرات آب و هوایی است. افزایش شدید قیمت جهانی مواد غذایی به دلیل جنگ در اوکراین، اگر طولانی شود، می تواند به شدت بر عرضه محصولات کشاورزی و کود تأثیر بگذارد و خطرات امنیت غذایی را افزایش دهد. افزایش بیشتر قیمتها بر قبض واردات ایران اضافه میکند و فشار بیشتری بر دولت و ذخایر ارزی محدود آن وارد میکند. تورم بالای مداوم، اگر کاهش نیابد، فشار بر دهکهای کم درآمد را افزایش میدهد و بر نارضایتیهای اجتماعی میافزاید.
پرداختن به چالشهای توسعه بلندمدت، از جمله شوکهای قریبالوقوع تغییرات آبوهوایی، نیازمند بستهای جامع از اصلاحات اقتصادی است که با اقدامات حفاظت اجتماعی کافی تکمیل شود. سیاستهای اقتصادی بهتر میتواند در جهت ایجاد مشاغل بسیار مورد نیاز باشد. این امر میتواند از طریق سرمایه گذاری در زیرساخت ها، به ویژه در مناطق توسعه نیافته، تحریک فعالیت بخش خصوصی از طریق بهبود محیط کسب و کار و کاهش مداخلات قیمت گذاری منحرف کننده به دست آید. برای پرداختن به درآمد بالقوه و تأثیر توزیعی اصلاحات، آسیب پذیرترین خانوارها باید با انتقال امنیت اجتماعی هدفمند محافظت شوند.
مانیتور اقتصادی ایران دارای عنوان بخش ویژه «آمادگی برای آینده آبی نامطمئن» است که تأثیرات اقتصادی تغییرات آب و هوایی را از طریق کاهش در دسترس بودن آب و تأثیر دما بر عملکرد محصول بررسی میکند. این بخش نیازمند تجارب کشورهایی است که با این موضوع کنار آمدهاند. این مسیرها شامل مدیریت مؤثر منابع آب، بهبود کارایی مصرف آب با سیاستهای مدیریت تقاضای آب، مؤسسات ماهر و سیاستهای متناسب و همکاری با کشورهای ساحلی است.