شاخص مدیران خرید (PMI) برای دی‌ماه ۱۴۰۳، وضعیت رکود و انقباض اقتصادی را در بخش‌های مختلف صنعت و خدمات به‌خوبی نشان می‌دهد. در حالی که وضعیت صنعت نسبت به ماه قبل اندکی بهبود داشته، به‌ویژه به دلیل افزایش اندک تولید و بهبود دسترسی به انرژی، دیگر بخش‌ها نظیر ساختمان، کشاورزی و خدمات همچنان در رکود شدید قرار دارند.
دلایل اصلی وضعیت کنونی به شرح زیر هستند:
-
افزایش هزینه‌های تولید: هزینه تمام‌شده تولید در ماه‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته که عمدتاً به دلیل نوسانات ارزی، افزایش نرخ ارز و بالا رفتن هزینه‌های مواد اولیه است. به‌ویژه حذف ارز نیمایی در این روند تاثیر منفی داشته است.
-
کاهش تقاضای داخلی و خارجی: تقاضای داخلی به‌دلیل افت قدرت خرید و کاهش نقدینگی مصرف‌کنندگان و همچنین تقاضای خارجی به‌خاطر محدودیت‌های تحریمی و روابط سیاسی کاهش یافته است. این کاهش تقاضا موجب فشار بیشتر بر بنگاه‌ها و کاهش استخدام نیروی کار شده است.
-
مشکلات تامین مواد اولیه: به‌دلیل نوسانات ارزی و مشکلات در تأمین مواد اولیه وارداتی، بسیاری از بنگاه‌ها با کمبود مواد اولیه روبه‌رو هستند که تولید آن‌ها را با مشکل مواجه کرده است.
-
کاهش استخدام و نیروی کار: در شرایط کنونی که بنگاه‌ها با مشکلات مالی و افزایش هزینه‌ها روبه‌رو هستند، استخدام نیروی کار کاهش یافته است. علاوه بر آن، عدم‌تناسب حقوق و دستمزد با هزینه‌های زندگی، تمایل نیروی انسانی به اشتغال در بخش‌های صنعتی را کاهش داده است.
پیشنهادات برای بهبود وضعیت: اتاق بازرگانی ایران پیشنهاد کرده که سیاستگذاران باید تلاش‌های اساسی برای رفع موانع داخلی، نظیر ناترازی انرژی و مداخلات قیمتی، و همچنین کاهش موانع افزایش صادرات نظیر شکاف ارز تجاری و محدودیت‌های تجاری انجام دهند. با افزایش صادرات، بنگاه‌ها قادر خواهند بود بخش از تقاضای کاهش‌یافته داخلی را جبران کنند و وضعیت کسب‌وکارها را بهبود بخشند.
در مجموع، وضعیت رکودی در اقتصاد ایران ادامه دارد و نیاز به اصلاحات ساختاری و حل مشکلات موجود در بخش‌های مختلف اقتصادی احساس می‌شود.
