فشارهای قیمت دستوری بر صنعت روانکار
صنعت روانکارها در سال‌های گذشته تحت تاثیر قیمت‌گذاری دستوری قرار داشته و این فشارها به اوج خود در سال ۱۴۰۲ و سال‌جاری رسید. حذف ارز ترجیحی از این صنعت عاملی کلیدی برای افزایش فشار بر هزینه‌ها بوده است. بیش از ۹۵ درصد هزینه تولید روانکارها به مواد اولیه مستقیم، به‌ویژه “لوب‌کات”، مربوط می‌شود که قیمت آن به‌طور مستقیم به قیمت نفت بستگی دارد و از طریق بورس‌کالا خریداری می‌شود.
تبخیر سود دلاری در صنعت روانکار
قبل از سال ۱۴۰۲، ارز ترجیحی برای واردات لوب‌کات به صنعت روانکار تخصیص داده می‌شد؛ اما با حذف این ارز، هزینه‌های تولید به‌طور قابل توجهی افزایش یافت و در نتیجه حاشیه سود صنعت کاهش چشمگیری داشت. افزایش شتاب هزینه‌ها موجب کاهش شدید سود خالص دلاری این صنعت شد.
عملکرد مثبت شرکت «شرانل»
تحلیل تولیدات شرکت‌های روانکار در ۱۳ سال اخیر نشان می‌دهد که به‌طور متوسط هر ساله تولیدات این صنعت ۶ درصد رشد داشته است. در سه سال اخیر این نرخ کاهش یافته و رشد سالانه به ۳ درصد کاهش پیدا کرده است. در سال ۱۴۰۲، تولیدات این صنعت به ۲ میلیون و ۳۳۷ هزار تن رسید که نسبت به سال گذشته ۳ درصد افزایش نشان می‌دهد. این افزایش در تولید، با کاهش سرعت رشد تولید در مقایسه با متوسط سالانه مواجه شده است.
رشد تولیدات و فروش روانکارها
بررسی مقادیر فروش محصولات روانکار نیز نشان‌دهنده بهبود وضعیت این صنعت است. در سال ۱۴۰۲، میزان فروش این محصولات به ۱ میلیون و ۸۴۰ هزار تن رسید که نسبت به سال گذشته ۸ درصد رشد داشت. شرکت «شرانل» توانسته در این زمینه بیشترین رشد را تجربه کرده و به ثبت ۱۷ درصد افزایش فروش دست یابد.
نرخ‌گذاری دستوری؛ چالش اصلی صنعت
نرخ‌گذاری دستوری همچنان بزرگ‌ترین ریسک صنعت روانکار است. مواد اولیه این صنعت از طریق واردات تامین می‌شود و با حذف ارز ترجیحی، هزینه‌های تولید افزایش یافته است. این موضوع در کنار افزایش نرخ ارز، می‌تواند درآمد و حاشیه سود این صنعت را تحت تاثیر قرار دهد. البته بخشی از درآمد این صنعت از طریق صادرات تامین می‌شود که با تاثیرگذاری نرخ‌های جهانی، ممکن است رشد درآمدی بیشتری حاصل شود.
کاهش سرعت رشد درآمدی
در مقایسه با سال‌های گذشته، روند رشد درآمدی صنعت روانکار کندتر شده است. در سال ۱۴۰۲، درآمد این صنعت ۷۱ هزار و ۵۸۵ میلیارد تومان بود که نسبت به سال گذشته ۲۳ درصد رشد داشته است. شتاب درآمدی در این سال نسبت به متوسط سالانه کاهش یافته و در بازه فصلی طی پاییز امسال، فروش این صنعت به ۲۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسید که نشان‌دهنده رشد ۳۹ درصدی است.
کاهش حاشیه سود در صنعت روانکار
با توجه به قیمت‌گذاری دستوری و وارداتی بودن مواد اولیه، حاشیه سود این صنعت با چالش‌هایی روبه‌روست. در سال ۱۴۰۲، حاشیه سود این صنعت به ۱۹ درصد کاهش یافته که در مقایسه با متوسط سالانه ۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد. از میان شرکت‌های روانکار، شرکت‌های «شنفت» و «شسپا» به‌لحاظ سودآوری وضعیت بهتری را تجربه می‌کنند، به‌ویژه با افزایش سهم صادرات این دو شرکت که موجب بهبود حاشیه سود آنها شده است.
