آغاز ثبت سفارش واردات خودروهای نو و کارکرده توسط اشخاص حقیقی
با اعلام سازوکار ثبت سفارش واردات خودرو از سوی سازمان توسعه تجارت، ثبت سفارش واردات خودروهای نو و کارکرده توسط اشخاص حقیقی آغاز شد. این قانون که پس از حدود دو سال از تصویب، بالاخره اجرایی می‌شود، همچنان این پرسش جدی را مطرح می‌کند: آیا حضور خودروهای کارکرده می‌تواند عاملی مؤثر در بازار خودرو باشد و با کاهش قیمت‌ها، افزایش رقابت و بهبود کیفیت، انحصار را از این بازار بردارد؟
واردات خودروهای کارکرده و چالش‌های آن
پس از حدود دو سال از اعلام آمادگی دولت برای واردات خودروهای کارکرده، در نهایت در اواخر دی‌ماه امسال، ابلاغیه‌ای برای مجاز بودن واردات خودروهای دست دوم به گمرکات کشور ارسال شد. این ابلاغیه موجب آغاز واردات خودروهای کارکرده با عمر کمتر از پنج سال به کشور شد. حالا، دو هفته پس از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی آن، سازمان توسعه تجارت با ایجاد سازوکارهای لازم، ثبت سفارش واردات خودروهای نو و کارکرده توسط اشخاص حقیقی را به مرحله اجرا درآورد.
محدودیت‌های قانونی و اهمیت آن
لازم به ذکر است که طبق ضوابط ثبت آماری واردات خودروهای اشخاص حقیقی، واردات خودروهای کارکرده با مدل‌های 2020 و پیش از آن، مجاز نیست.
واردات خودروهای دست دوم؛ راهی برای کنترل بازار
سازوکار جدید واردات خودرو در شرایطی اجرایی می‌شود که یکی از مشکلات اصلی بازار خودرو، افزایش تقاضا به دلیل نرخ‌های دستوری بوده است. این وضعیت موجب افزایش قیمت‌ها و ایجاد نابسامانی در بازار خودرو شده است. به همین دلیل، طرح واردات خودروهای دست دوم از فروردین 1402 مطرح شد. این طرح تحت بررسی مرکز پژوهش‌های مجلس قرار گرفت و نتایج آن نشان داد که افزایش عرضه از طریق واردات خودروهای کارکرده می‌تواند به کنترل قیمت‌ها و بهبود کیفیت در بازار کمک کند.
بازار خودرو و نقش خودروهای وارداتی دست دوم
کارشناسان معتقدند که واردات خودروهای دست دوم می‌تواند به پر کردن شکاف میان عرضه و تقاضا در بازار کمک کند و با این روش، انحصارزدایی و کنترل بازار خودرو امکان‌پذیر خواهد شد. به ویژه اینکه واردات خودروهای دست دوم نسبت به خودروهای صفر کیلومتر، ارزبری کمتری دارد و می‌تواند رقابت در بازار را افزایش دهد.
افزایش رقابت و کاهش قیمت‌ها
دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز بیان کرد که اگرچه بازار خودرو با افزایش سهم خودروهای مونتاژی محصولات متنوع‌تری دارد، اما همچنان رقابت کافی در بازار ایجاد نشده است. وی معتقد است که واردات خودروهای کارکرده، چه توسط شرکت‌های وارداتی و چه اشخاص حقیقی، می‌تواند با افزایش رقبا در بازار، به کاهش قیمت‌ها و افزایش کیفیت محصولات تولیدی کمک کند.
نظرات کارشناسان
آرمان خالقی، عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتگو با پرشین خودرو، اظهار داشت: «طرح واردات خودروهای کارکرده با هدف ایجاد رقابت با محصولات داخلی مطرح شده است. اگر این سازوکار به درستی اجرا شود، می‌تواند به تقاضای بازار پاسخ دهد و رقابت در قیمت و کیفیت را ایجاد کند.»
وی همچنین تأکید کرد که در صورت واردات خودروهای کارکرده با قیمتی بالاتر از خودروهای داخلی، این طرح تأثیر چندانی در بازار نخواهد گذاشت و نیاز اقشار متوسط جامعه را برآورده نمی‌کند.
خالقی افزود: «واردات خودروهای دست دوم باید به گونه‌ای انجام شود که علاوه بر توجه به سال ساخت، کیفیت و سلامت فنی خودروها نیز در اولویت قرار گیرد.»
ضرورت سیاست‌های تکمیلی
خالقی در پایان یادآور شد که واردات خودرو به تنهایی نمی‌تواند به کاهش قیمت‌ها در بازار کمک کند و برای تأثیرگذاری بیشتر، نیاز به اجرای مجموعه‌ای از سیاست‌ها شامل افزایش شفافیت بازار، کاهش تعرفه‌ها، مدیریت نرخ ارز و رفع محدودیت‌های عرضه است. علاوه بر این، افزایش تولید داخلی با کیفیت مناسب و قیمت رقابتی می‌تواند نقش مهمی در کاهش قیمت‌ها ایفا کند.
