با تصویب و ابلاغ قریبالوقوع آییننامه واردات خودروهای دست دوم در هفتههای پایانی دولت سیزدهم، این طرح در آغاز به کار دولت چهاردهم با اظهارات متفاوت سخنگوی دولت و موضعگیری وزیر صمت مواجه شد. سخنگوی دولت سیزدهم در تاریخ ۲۷ تیرماه اعلام کرد که پس از تقریباً ۱۰ ماه، آییننامه واردات خودروهای کارکرده تصویب شده است. وی در حاشیه جلسه هیئت دولت بیان کرد که واردات خودرو برای همه ایرانیان آزاد شده است به شرط آنکه مدل خودرو ۲۰۱۹ به بالا باشد و استانداردهای روز اروپا را دارا باشد. همچنین افراد حقیقی داخل و خارج کشور میتوانند این خودروها را وارد کنند.
با این حال، دو ماه پس از تصویب آییننامه، وزیر صمت دولت چهاردهم اعلام کرد که برخی مسائل از جمله نگرانیهای بانک مرکزی، سازمان استاندارد و گمرک باید حل شود. او افزود که بخشنامه موجود نیاز به اصلاحاتی دارد تا از بروز مشکلات مالی برای مردم جلوگیری شود و به دنبال بخشنامهای صحیح و درست هستند.
اما مخالفت دولت چهاردهم با این آییننامه مدت زیادی طول نکشید. با پیگیریهای نمایندگان مجلس برای اجرای قانون ساماندهی صنعت خودرو، به ویژه واردات خودروهای کارکرده، سرانجام در اوایل آذرماه آییننامه واردات خودروهای برقی و هیبریدی نو و کارکرده به دولت ابلاغ شد. اکنون، پس از گذشت بیش از یک ماه از ابلاغ آن، آییننامه اجرایی واردات خودروهای کارکرده به گمرکات کشور ارسال شده و واردات خودروهای دست دوم با عمر کمتر از پنج سال آغاز خواهد شد. به زودی عملیات ترخیص این خودروها در گمرک انجام خواهد شد.
واردات خودروهای کارکرده از چه زمانی شروع شد؟
در اوایل اردیبهشت ماه ۱۴۰۲، رئیسجمهور دولت سیزدهم لایحهای را به مجلس ارسال کرد که به الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو اختصاص داشت. مدتی بعد، نمایندگان مجلس این لایحه را تصویب کردند و مواد (۱۱) تا (۱۳) به این قانون افزوده شد. در تیرماه همان سال، سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد که این لایحه از نظر شرع و قانون اساسی مغایرتی ندارد. چند روز بعد، رئیس مجلس نیز این قانون را برای اجرا ابلاغ کرد. در دوم مردادماه، رئیسجمهور سابق این قانون را به وزارت صمت و وزارت کشور برای اجرایی شدن واردات خودروهای کارکرده با عمر حداکثر پنج سال ابلاغ کرد.
با وجود این، آییننامه اجرایی واردات خودروهای کارکرده تا شهریورماه آماده نشد. به دلیل برخی مسائل مانند تبصره ۲ ماده ۱۱، که میگوید آییننامه باید ظرف یک ماه تهیه و تصویب شود، وزارت صمت در شهریورماه آییننامه پیشنهادی خود را به هیئت وزیران ارسال کرد. اما این آییننامه نیز با ایرادات کارشناسی روبرو بود. در نهایت، در روزهای پایانی دولت سیزدهم، سخنگوی دولت خبر از تصویب این آییننامه داد.
مزیتهای واردات خودروهای کارکرده
در سالهای اخیر، یکی از مشکلات عمده بازار خودرو، افزایش تقاضا و قیمتگذاری دستوری بوده است. تولید خودروهای داخلی نتوانسته است پاسخگوی تقاضای بازار باشد و واردات خودروهای صفر کیلومتر به دلیل ارزبری بالا امکانپذیر نبوده است. در این شرایط، مرکز پژوهشهای مجلس معتقد است که واردات خودروهای کارکرده میتواند به کنترل بازار کمک کند و فاصله عرضه و تقاضا را پر کند.
یکی دیگر از مزایای واردات خودروهای دست دوم، کاهش ارزبری نسبت به واردات خودروهای صفر کیلومتر است. همچنین، این واردات میتواند باعث بهبود کیفیت محصولات داخلی و افزایش رقابت در بازار خودرو شود. از این رو، کارشناسان معتقدند که واردات خودروهای کارکرده میتواند به کاهش قیمتها و بهبود وضعیت بازار کمک کند.
موانع و دغدغهها در واردات خودروهای دست دوم
با این حال، واردات خودروهای دست دوم با برخی چالشها و نگرانیها مواجه است. به گفته حسنعلی محمدی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، مشکلاتی همچون واردات خودروهای تصادفی و موضوع خدمات پس از فروش باید به دقت بررسی شود تا از واردات خودروهای بیکیفیت و مشکلدار جلوگیری شود.
همچنین، نگرانیهایی در خصوص تامین ارز و محدودیتهای موجود در این زمینه وجود دارد. با این حال، با توجه به آییننامه جدید که به گمرکات ابلاغ شده است، منابع ارزی از محل ارز حاصل از صادرات و سرمایهگذاری خارجی تأمین خواهد شد. علاوه بر این، واردات خودروهای دست دوم منوط به ارائه تاییدیه تامین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش از وزارت صمت است که میتواند نگرانیها در این زمینه را برطرف کند.