فرشید قاسملو در گفت و گو با ایسنا، ضمن اشاره به اهمیت توجه به حوادث جاده ای اظهار کرد: تصادفات جاده ای یک چالش جهانی است. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی به طور میانگین سالانه یک میلیون و سیصد هزار نفر در حوادث ترافیکی جان خود را از دست می دهد.
وی ادامه داد: ۳۰ تا ۵۰ میلیون نفر نیز در این حوادث آسیب جدی می بینند. به طوری که برخی از آنان دچار از کار افتادگی دائمی می شوند. این حوادث به طور میانگین سه درصد تولید ناخالص ملی کشورها را هزینه می کند. همچنین ۹۳ درصد تلفات جاده ای در کشورهایی با درآمد متوسط کم و متوسط اتفاق می افتد؛ این در حالی است که این کشور ها ۶۰ درصد وسیله نقلیه را در اختیار دارند.
این پژوهشگر حوزه ایمنی گفت: بر اساس میانگین بهداشت جهانی در رتبه چهل و دوم هستیم. البته این آمار مربوط به سال ۲۰۱۸ است، چرا که پس از عالم گیر شدن ویروس کرونا سفر های جاده ای کاهش پیدا کرده. بنابراین به طور مصنوعی تصادفات کاهش پیدا کرده است. بر اساس این آمار کشور ما سالی ۲۱ هزار نفر تلفات حوادث ترافیکی دارد.
قاسملو با بیان اینکه عوامل وقوع حوادث ترافیکی را به دو دسته عوامل اصلی و فرعی تقسیم می کنیم، گفت: انسان به عنوان راننده، عابر و مسافر، خودرو و راه از عوامل اصلی هستند. ساعت شبانه روز، ایام هفته، وضعیت جوی، شرایط پستی و بلندی جاده ها و.. از عوامل فرعی تاثیرگذار بر حوادث هستند.
وی با اشاره به اینکه حمل و نقل جاده ای یک صنعت محسوب می شود اظهار کرد: بر همین اساس مولفه های ایمنی صنعتی را در ایمنی حمل و نقل جاده ای دخیل می دانیم. حادثه یک علت واحد ندارد، بلکه یکسری علل مثل دانه های یک زنجیر کنار یکدیگر قرار می گیرد که به طور معمول اولین حلقه زنجیر خطای انسانی است. البته این نکته قابل اهمیت است که آسیب حلقه آخر این زنجیر است.
قاسملو افزود: برای ایجاد ایمنی باید آسیب ناشی از حوادث ترافیکی را کنترل کنیم. کمربند ایمنی از حادثه جلوگیری نمی کند، بلکه آسیب را کنترل می کند. کلاه موتورسوار، صندلی کودک و.. آسیب را کنترل می کند.
وی اظهار کرد: اوایل قرن بیستم یک مهندس ایمنی پیشگام ۷۵ هزار حوادث صنعتی را با دقت بررسی کرد و متوجه شد ۸۸ درصد حوادث مربوط به عوامل نا ایمن و ۱۰ درصد مربوط به شرایط نا ایمن است، برای دو درصد نیز نتوانست دلیلی پیدا کند. زمانی که می گوییم عوامل ایمنی در سوانح ترافیکی دخیل است یعنی افزایش سرعت متوسط هم احتمال و هم شدت تصادف را افزایش می دهد. در هر یک درصد افزایش سرعت، چهار درصد ریسک تصادف مرگبار افزایش پیدا می کند.
این پژوهشگر حوزه ایمنی گفت: دومین دخیل در سوانح را می توان تاثیر استفاده از نوشیدنی های الکلی و مواد روانگردان دانست. رانندگی پس از استفاده از الکل خطر تصادفات را بسیار افزایش می دهد که در دنیا به این بسیار توجه شده است. سومین عامل حواس پرتی است که سیگار کشیدن، چرت زدن، توجه به تلفن همراه و.. از این دسته عوامل است. برخی تصور می کنند که اگر حین رانندگی از هندزفری استفاده کنند ایمن می شوند، این در حالی است که هندزفری نیز موحب حواس پرتی می شود.
وی ادامه داد: چهارمین عامل استفاده نکردن از وسایل ایمنی مثل کمربند ایمنی است و این ها عواملی هستند که موجب تصادف می شوند.
وی با اشاره به شرایط نا ایمنی که موجب وقوع تصادف می شوند، گفت: یکی از این عوامل طراحی نا ایمن جاده هاست. در طراحی جاده باید توجه داشته باشیم که تاثیر قابل توجهی در ایمنی دارند. در این طراحی باید تمام کاربران از جمله عابران، دوچرخه سواران، خودرو ها و.. در نظر گرفته شوند. اگر امکان ایمن سازی جاده وجود ندارد حتما باید از تابلو و هشدار دهنده ها استفاده کرد. جاده باید بخشنده باشد و اولین اشتباه نباید آخرین اشتباه باشد.
این پژوهشگر حوزه ایمنی با بیان ۷۵ درصد کشور ما کوهستانی است گفت: بدیهی است که در شرایط کوهستانی نمی توانیم شرایط صد درصد ایمن داشته باشیم؛ پس اولا راننده باید نسبت به این امر آگاه باشد و همچنین از علائم هشداری استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه متاسفانه می بینیم که گاهی خودرو با نقص فنی ترمز از ترمینال خارج می شود، گفت: این قابل پذیرش نیست. در خودروهای سنگین سامانه دیگری برای کمک به توقف به نسبت سریع خودرو در نظر گرفته شده که به آن ترمز موتور یا اگزوز گفته می شود. متاسفانه گاهی دیده می شود که راننده گاهی با تکیه بر این ترمز به نقص فنی خودرو توجه نمی کند.
این پژوهشگر با اشاره به دستکاری خودروهای سنگین گفت: گاهی خودروهای سنگین دستکاری می شود، مثلا به آن مخزن سوخت اضافه می شود، این کار مرکز ثقل اتوبوس را تغییر و احتمال واژگون شدن اتوبوس را افزایش می دهد. گاهی می بینیم بسیاری از اتوبوس ها هنگام حرکت ناپایدار هستند. این می تواند به دلیل دستکاری یا جابه جا کردن بارهای سنگین باشد.
وی گفت: راننده باید به این موارد توجه کند و اهمیت کار یک راننده حرفه ای از یک خلبان کمتر نیست. در این شرایط که حرفه ای بودن راننده به این میزان در کاهش تصادفات موثر خواهد بود. آیا سیستم استاد و شاگردی برای تربیت راننده حرفه ای کفایت می کند؟ من فکر می کنم راننده حرفه ای باید دستکم در غالب آموزش فنی و حرفه ای تجربه کسب کند.
قاسملو با اشاره به نظم و انظباط ترمنیال ها گفت: چطور امکانپذیر است که یک خودرو از پایانه مسافر بری با نقص فنی خارج شود؟ چرا ترتیباتی که در فرودگاه ها وجود دارد برای سفرهای جاده ای انجام نمی شود؟ پایانه حمل ومسافر و بار باید به عنوان یک فرودگاه تلقی شود. پیش از انجام پرواز یکسری چک ها انجام می شود که مشابه آن ها باید در ترمینال ها انجام شود. همچنین در فرودگاه ها منتظر نیستند تا هواپیماها نقص پیدا کند و بعد آن ها را به تعمیرگاه ببرند. اتوبوس ها نیز باید به صورت منظم از نظر ایمنی چک شوند.
وی اظهار کرد: از سال ۱۹۹۷ یک پویش در کشور سوئد با نام چشم انداز صفر شکل گرفت. شعار آن این بود که در تصادفات جاده ای فوت یک نفر نیز قابل قبول نیست. ما نمی توانیم حوادث را به صفر برساینم چرا که تصادف یک موضوع نسبی است. در پویش تصادف نیز هدف همین بود که تصادف رخ دهد اما افراد دچار آسیب جدی نشوند. واقعیت این است که همه کشور ها تصادفات دارند، اما با انجام اقداماتی آن را کاهش داده اند.
قاسملو با بیان اینکه باید چند مورد با یکدیگر پیش برود تا تصادفات کاهش پیدا کند گفت: این پویش پنج راهکار اصلی داشت که باید همسو باشد. کاربر ایمن، خودرو ایمن، جاده ایمن، سرعت مطمئنه، مراقبت های اضطراری و کافی پس از تصادف از این پنج مورد است.
وی افزود: آموزش، اعمال قوانین و مقررات، امور مهندسی، اعمال مشوق اقتصادی و امکانات پاسخگویی برای مقابله با شرایط اضطراری می تواند مخاطراتی از جمله حوادث جاده ای را کاهش دهد.
وی با بیان اینکه همانطور که سامانه ای تحت عنوان مراقبت پرواز داریم به سامانه مراقبت جاده ای نیز نیاز داریم که سازمان های متفاوتی می توانند در آن شرکت کنند، گفت: حتی می توان از خیرین در این مورد کمک گرفت. تصور می کنم باید به دنبال این باشیم پویشی در کشورمان راه اندازی شود که یک نفر هم نباید در تصادفات جاده ای کشته شود بر همین اساس نیازمند سامانه مراقبت جاده ای هستیم.
وی ادامه داد: اگر قانون نیاز دارد باید قانون آن را به مجلس ببریم، در هر حال به نظر می رسد امکانات ایجاد آن وجود دارد.
