این محاسبات نشان می‌دهد قیمت‌ها در بازار طی مرداد، بار دیگر اوج گرفته به طوری که خودرو در مسیر فتح دوباره مرزهایی است که اوایل آبان سال گذشته در نوردیده بود.سال گذشته در اوایل آبان و تا قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، منحنی قیمت در بازار خودرو صعودی بود، تا جایی که کف قیمت به 170 میلیون تومان نیز نزدیک شد. در آن مقطع، انتظارات تورمی در اوج دوران تحریم قرار داشت و ارز نیز گستاخانه پیش می‌رفت و به همین دلیل، بازار خودرو هم با خط گرفتن از آنها مشغول درنوردیدن مرزهای قیمتی بود. در نهایت اما با مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا (پیروزی جو بایدن بر دونالد ترامپ)، انتظارات تورمی فروکش کرد، زیرا گمان می‌رفت با روی کار آمدن بایدن، توافق هسته ای و برجام احیا و تحریم‌ها علیه ایران لغو می شود. با پایین آمدن انتظارات تورمی، قیمت ارز هم نزولی شد و به تبع این دو، منحنی قیمت در بازار خودرو افت کرد، تا جایی که کف قیمت به زیر 100 میلیون تومان نیز رسید.
حدفاصل آذر 99 تا انتهای سال، بازار خودرو روند نزولی داشت و اگر هم خیزی را تجربه کرد، برای مقطعی کوتاه بود و چندان چشمگیر نیز به شمار نمی‌رفت، اما در نخستین ماه امسال، ورق برگشت.در فروردین، متوسط قیمت خودرو نزدیک به 8 درصد نسبت به اسفند 99 رشد کرد که عواملی مانند بلاتکلیفی برجام و همچنین افت تولید و عرضه (ناشی از تعطیلات نوروزی و محدودیت‌های کرونایی) در این افت نقش داشتند.
در اردیبهشت اما بازار خودرو باز هم سیری نزولی به خود گرفت، به نحوی که متوسط قیمت حدود 5/ 5 درصد کاهش یافت. آغاز مذاکرات برجامی ایران و دیگر کشورها در وین طی اردیبهشت، اصلی ترین دلیل بازدهی منفی بازار خودرو در این ماه به شمار می‌رود.
با آغاز مذاکرات، این تصور کلی در جامعه شکل گرفت که برجام به زودی احیا و تحریم‌ها نیز لغو خواهند شد، از همین رو با کاهش انتظارات تورمی، قیمت خودرو نیز روندی نزولی به خود گرفت.
با این حال اما خرداد، اتفاقات دیگری را رقم زد، به نحوی که متوسط قیمت در بازار خودرو بیش از 3 درصد بالا رفت. تغییر نسبی انتظارات تورمی و افزایش قیمت ارز، اصلی ترین دلایل تحریک منحنی قیمت خودرو در سومین ماه بهار امسال بودند، عواملی که در تیر نیز اثر خود را در بازار خودرو گذاشتند.در تیر ، بازار خودرو بیش از یک درصد بازدهی را نسبت به خرداد نشان داد، چه آنکه دولت تغییر کرد و مذاکرات برجامی نیز متوقف شد تا انتظارات تورمی در مسیر صعودی دیگر قرار بگیرد. اتصال اتفاقات خرداد و تیر به مرداد اما سبب شد بازارها داغ‌ترین روزهای خود را طی سال جاری تجربه کنند و متوسط قیمت در تمامی آنها به ویژه خودرو بالا برود.
هرچند صعود آرام منحنی قیمت در بازار خودرو، از خرداد آغاز شد، با این حال طی این ماه و ماه تیر، رشد قیمت چندان چشمگیر نبود.در مرداد اما منحنی قیمت با سوخت انتظارات تورمی و قیمت ارز شارژ شد و شتاب گرفت تا بازار خودرو در مسیر پس گرفتن فتوحات قبلی قرار گیرد. بدون تردید، رشد انتظارات تورمی و سرکشی قیمت ارز، نقش اصلی را در تحریک بازار خودرو طی مرداد داشتند، با این حال افت تولید خودروهای کامل و نزولی شدن عرضه نیز در رقم زدن مرداد ماه داغ این بازار بی تقصیر نبودند.
هشدار درباره شعله ور شدن بازارها
محاسبات دنیای اقتصاد نشان می‌دهد صعود قیمت در بازار خودرو طی مرداد، همزمان با بازدهی مثبت دیگر بازارها رخ داده است.در دومین ماه تابستان، بازار بورس 6/ 15درصد رشد داشت و ارز نیز 6/ 11درصد. همچنین بازار سکه نیز بازدهی 9/ 13درصدی از خود در مرداد بروز داد.
درباره مسکن نیز به نظر می‌رسد این بازار در مرداد و نسبت به تیر رشد خفیفی را تجربه کرده است. وحدت بازارها در بازدهی و رشد قیمت نشان می‌دهد انتظارات تورمی در مرداد صعودی شده، اتفاقی که به نظر می رسد متاثر از بدبینی به آینده برجام است.
امیدهای زیادی وجود داشت که با خروج دونالد ترامپ از کاخ سفید و انتخاب بایدن به عنوان رئیس جمهوری آمریکا، برجام احیا و تحریم‌ها لغو شود. این تصور، کاهش انتظارات تورمی به ویژه در چهار ماه انتهایی سال گذشته را به دنبال داشت و در اردیبهشت امسال نیز (همزمان با آغاز مذاکرات برجامی در وین) به نوعی تکرار شد.
با این حال توقف مذاکرات با توجه به روی کار آمدن دولت جدید در ایران و برخی اظهارنظرها از دولتمردان جدید، خوش بینی به آینده برجام را کاهش داد و حتی بدبینی را جایگزین کرد. هرچند ابراهیم رئیسی تا به امروز صحبتی مبنی بر بی‌میلی نسبت به احیای برجام نکرده و حتی از تلاش برای لغو تحریم‌ها گفته، با این حال از دید افکار عمومی، دولت فعلی میل و رغبت دولت قبل را برای بازگشت به مذاکرات ندارد (حداقل در ظاهر) . از طرفی برخی منصوبان دولت سیزدهم پیش‌بینی‌های خوشایندی از آینده برجام ندارند، از جمله محمد مخبر معاون اول رئیس جمهوری که چندی پیش اعلام کرد «بعید است مذاکرات برجامی به جایی برسد» این‌گونه اظهارات و تعلل در بازگشت به مذاکرات برجامی، می تواند انتظارات تورمی شهروندان را مانند دوران قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، شعله ور کند، اتفاقی که سبب در رفتن فنر قیمت در بازارها خواهد شد. از همین رو کارشناسان درباره بلاتکلیفی برجام هشدار می‌دهند و تاکید می‌کنند بهتر است دولت سیزدهم هرچه زودتر به مذاکرات بازگردد تا با احیای برجام و لغو تحریم، جلوی سیل قیمت در بازارهای داخلی گرفته شود.در حال حاضر خوش‌بینی، نسبت به آینده برجام ظاهرا وجود ندارد و حتی احتمال می‌رود شرایط در آینده نیز تغییری نکند و کشور کماکان در تحریم باقی بماند. از همین رو انتظارات تورمی باز هم بالا رفته و بازارها را سرکش کرده است و در این بین، خودرو نیز روزهای گرانی را پشت سر می‌گذارد. بازار خودرو به ویژه طی سه سال گذشته (دوران تحریم) همواره متاثر از انتظارات تورمی و البته نوسان بازار ارز، افت‌و‌خیز را تجربه کرده و این وسط، کم و زیاد شدن تولید و عرضه نیز بی‌تاثیر بر رفتار منحنی قیمت نبوده‌اند.
مشکلات تامین قطعه ناشی از تحریم، کمبود نقدینگی و بحران جهانی تراشه، از هفته‌ها قبل تشدید و سبب شده خودروسازان داخلی از روند عادی تولید دور شوند. آن طور که فعالان صنعت خودرو می‌گویند، تعداد خودروهای ناقص افزایش یافته و چون امکان تجاری‌سازی و عرضه آنها به بازار قبل از تکمیل کاری نیست، روند عرضه کند شده است. طبعا وقتی عرضه خودرو به بازار کاهش یابد، منحنی قیمت تحریک خواهد شد، اتفاقی که در مرداد رخ داده و همچنان هم ادامه دارد.
با این حال باز هم عوامل اصلی در رشد قیمت خودروهای داخلی طی مرداد، همان انتظارات تورمی و قیمت ارز که زیر سایه بلاتکلیفی برجام جولان می‌دهند.این در حالی است که احیای برجام و لغو تحریم می تواند روند فعلی را معکوس کرده و افت انتظارات تورمی، قیمت ارز و به تبع آن، نزولی شدن منحنی قیمت در بازار خودرو منجر شود.
