دنیای اقتصاد – طبق صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، دومین خودروساز بزرگ کشور 205 هزار و 898 دستگاه محصول را در هشت ماه سال جاری تولید کرده و بنابراین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، هشت درصد افزایش تولید را به خود می‌بیند. در نهایت اما پارس‌خودرویی‌ها هم توانسته‌اند تیراژ هشت ماه امسال خود را در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته رشد دهند. سومین خودروساز بزرگ ایران تا پایان آبان امسال 78 هزار و 681 دستگاه محصول را به تولید رسانده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، 19 درصد افزایش را نشان می‌دهد. غول‌های جاده مخصوص اما در آبان ماه و نسبت به مهر نیز با افزایش تولید مواجه شده‌اند. طبق آمار اعلامی، در هشتمین ماه امسال 79 هزار و 723 دستگاه محصول توسط سه خودروساز بزرگ کشور به تولید رسیده که در مقایسه با مهر بیش از 13 درصد افزایش را نشان می‌دهد. در این بین اما سایپایی‌ها طی آبان امسال 27هزار و 386 دستگاه محصول را به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با مهر بیش از هشت درصد افزایش تیراژ را تجربه کنند. از آن سو ایران‌خودرو نیز با توجه به تیراژ 40 هزار و 387 دستگاهی‌اش طی آبان ماه، بیش از 11 درصد نسبت به مهر افزایش تیراژ را به خود می‌بیند. از پارس‌خودرو نیز خبر می‌رسد این شرکت در هشتمین ماه امسال 11 هزار و 950 دستگاه محصول را به تولید رسانده است. مقایسه این آمار با تیراژ مهر امسال نشان می‌دهد سومین خودروساز بزرگ ایران بیش از 37 درصد رشد تولید را تجربه کرده است. با توجه به تیراژ حدودا 568 هزار دستگاهی خودروهای سواری در هشت ماهه امسال و با فرض آنکه این رقم با احتساب تولیدات خودروسازان خصوصی و محصولات عمومی و تجاری به حدود 650 هزار دستگاه برسد، خودروسازان همچنان از برنامه تولید وزارت صنعت، معدن و تجارت عقب هستند. طبق برنامه این وزارتخانه، تولید خودرو طی سال جاری باید به حدود یک میلیون و 100 هزار دستگاه برسد، بنابراین خودروسازان برای تحقق این برنامه باید 450 هزار دستگاه محصول دیگر را در چهار ماه باقی‌مانده سال تولید کنند. رسیدن به این تیراژ، تولید ماهانه بیش از 110 هزار دستگاهی را می‌طلبد، حال آنکه آمار ماهانه خودروسازان طی امسال هیچ‌گاه به 100 هزار دستگاه نیز نرسیده است. اگر خودروسازان طبق برنامه پیش رفته بودند، باید تولید آنها (شامل محصولات سواری و تجاری در بخش دولتی و خصوصی) در پایان آبان به حدود 750 هزار دستگاه می‌رسید که نرسیده است. حال باید منتظر ماند و دید آیا آنها موفق به تحقق برنامه وزارت صمت خواهند شد یا نه. البته با توجه تیراژ هشت ماهه و در صورت بهبود روند، تولید خودرو در کشور طی امسال و نسبت به سال گذشته با رشد مواجه خواهد شد، اما شاید میزان آن از آنچه وزارت صمت در نظر گرفته، کمتر باشد.
اینکه چرا خودروسازان با گذشت هشت ماه از سال همچنان از برنامه تولید وزارت صمت عقب هستند، با مسائلی مانند ضعف نقدینگی، کمبود قطعات و بحران جهانی ریزتراشه‌ها در ارتباط است. البته یک مساله دیگر نیز مبنی بر اینکه خودروسازان عمدا تولید را پایین نگه داشته‌اند، مطرح است. سه خودروساز بزرگ کشور مدت‌ها است در انتظار اصلاح قیمت به سر می‌برند و تاکید می‌کنند که تولید با قیمت‌های فعلی، به زیان‌دهی آنها دامن می‌زند. چندی پیش یکی از معاونان وزارت صمت اعلام کرد خودروسازان به دلیل زیان‌دهی و از آنجاکه قیمت محصولات‌شان اصلاح نشده، تولید را به عمد پایین نگه داشته‌اند. بدین ترتیب به نظر می‌رسد که رشد هشت ماهه تولید خودرو و همچنین افزایش تیراژ آبان نسبت به مهر با وعده رشد قیمت‌ها بی‌ارتباط نبوده و خودروسازان با رشد تولید در آبان ماه خود را برای عرضه با قیمت‌های جدید آماده کرده بودند.
اواسط آبان قیمت‌های جدید خودرو اعلام شد، با این حال با دستور رئیس‌جمهور، لغو و چندی بعد وزیر صمت اعلام کرد تعیین قیمت خودرو بر عهده ستاد تنظیم بازار قرار گرفته است. این ستاد هنوز قیمت جدید خودروها را اعلام نکرده، با این حال احتمال می‌رود فردا تصمیم نهایی در این مورد گرفته شود. در صورت ابلاغ افزایش قیمت خودروها، شرکت‌های خودروساز وابسته به دولت، تیراژ را افزاش خواهند داد، هرچند میزان رشد تولید بستگی به این دارد که قیمت تا چه حد بالا برود و چه اندازه زیان آنها را پوشش دهد.
خودروسازان البته فقط با ماجرای قیمت دست‌وپنجه نرم نمی‌کنند و این وسط، بحران ریزتراشه‌ها نیز گریبان آنها را گرفته است. این بحران جهانی که احتمالا تا اواسط سال آینده میلادی ادامه خواهد داشت، بیشتر خودروسازان جهان را گرفتار کرده و تولید و فروش‌شان را پایین آورده است. اثرات این بحران در خودروسازی ایران نیز اواسط تابستان به‌شدت خود را نشان داد و هنوز هم تبعات آن ادامه دارد. در حال حاضر ده‌ها هزار محصول ناقص در پارکینگ خودروسازان دپو شده که یکی از مشکلات اصلی آنها نبود ریزتراشه‌ها است. در کنار اینها اما مشکلات مربوط به تحریم نیز کماکان صنعت خودروی ایران را آزار می‌دهد و نمی‌گذارد تولید مطابق با ظرفیت اسمی بالا برود. این در حالی است که وزارت صمت برنامه تولید یک میلیون و 600 هزار دستگاهی خودرو را برای سال آینده در نظر گرفته است. تحقق این تیراژ، علاوه بر اینکه نیاز به لغو تحریم دارد، نیازمند حل چالش قیمت‌گذاری و رفع بحران ریزتراشه‌ها نیز هست.
دنده عقب پژو
نگاهی اما به جزئیات آمار تولید خودروهای سواری در هشت ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص چه افت‌وخیزی در این بازه زمانی داشته‌اند. طبق آمار استخراج‌شده از صورت‌های مالی ایران‌خودرو، گروه پژوی این شرکت (به جز پژو ۲۰۰۸) تیراژی 184 هزار و 631 دستگاهی را طی هشت ماه امسال از خود به جا گذاشته است. این آمار نشان می‌دهد تولید محصولات پژو در ایران‌خودرو تا پایان آبان و نسبت به هشت ماه سال گذشته، نزدیک به 12 درصد کاهش یافته است. ایران‌خودرویی‌ها اما آمار پژو ۲۰۰۸ را خارج از خانواده پژو منتشر می‌کنند و صورت‌های مالی آنها نشان می‌دهد خودروی موردنظر تنها 103 دستگاه تولید طی هشت ماه امسال داشته است. با توجه به این آمار، تولید پژو ۲۰۰۸ افتی 67 دستگاهی را نسبت به هشت ماه سال گذشته به خود می‌بیند. ایران‌خودرویی‌ها در آبان حتی یک دستگاه پژو ۲۰۰۸ نیز مونتاژ نکرده‌اند و این موضوع نشان از وداع این شرکت با نخستین خودروی پسابرجامی کشور دارد. گفته می‌شود آبی‌های جاده مخصوص برنامه‌هایی برای داخلی‌سازی پژو ۲۰۰۸ دارند، اما جزئیات خاصی در این مورد منتشر نشده است. از پژو که بگذریم، ایران‌خودرو در تولید سمند با افزایش مواجه شده است. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی هشت ماه امسال، 35 هزار و 492 دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب افزایش حدودا 57 درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به مدت مشابه در سال 99 شده است. ایران‌خودرویی‌ها در هشت ماه امسال اما 33 هزار و 338 دستگاه دنا را به تولید رسانده‌اند تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدودا چهار درصد افت تولید را به خود ببینند. دنا که در مدل‌های مختلف شامل معمولی و پلاس و توربو به تولید می‌رسد، حالا پس از پژو پرتیراژترین محصول ایران‌خودرو به شمار می‌رود. افزایش تولید اما شامل دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا نیز شده است. طبق گزارش ارائه شده به بورس، در هشت ماه امسال 20 هزار و 863 دستگاه رانا در ایران‌خودرو به تولید رسیده که رشد حدودا 208 درصدی را نشان می‌دهد. اما دیگر محصول ایران‌خودرو به نام هایما که چینی است و در سایت خراسان این شرکت مونتاژ می‌شود، افزایش تولید را در هشت ماه امسال تجربه کرده است. طبق آمار، در مجموع سه هزار و 620 دستگاه هایما تا پایان آبان امسال تولید شده که نسبت به هشت ماه سال گذشته افزایش 13 درصدی را نشان می‌دهد. ایران‌خودرویی‌ها اما در آبان امسال 375 دستگاه هایما را مونتاژ کرده‌اند. در آمار ایران‌خودرو تولید چهار هزار و 616 دستگاه تارا نیز به ثبت رسیده، خودرویی که جدیدترین محصول این شرکت به شمار می‌رود و سال گذشته تولید نمی‌شد. طبق آمار هشت ماهه ایران‌خودرو اما خودروهایی مانند دانگ‌فنگ، سوزوکی و وانت آریسان جایی در سبد تولیدات آبان ماه این شرکت ندارند. در این بین البته تولید وانت آریسان احتمالا از یکی، دو ماه دیگر از سر گرفته خواهد شد، با این حال بازگشت دانگ‌فنگ و سوزوکی کاملا به لغو تحریم بستگی دارد.
سایپا با تیبا سرعت گرفت
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی هشت ماه امسال به جا گذاشته است. بنابر آمار ارائه شده به بورس، سایپایی‌ها در تولید تیبا تیراژی 191 هزار و 193 دستگاهی را در هشت ماه امسال از خود به جا گذاشته‌اند. این آمار نشان می‌دهد تولید خودروی موردنظر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدودا 37 درصد افزایش پیدا کرده است. تیبا تنها محصول تولید سایپا در آبان نبوده و این شرکت شاهین و آریو را هم به تولید رسانده است. بنابر آمار ارائه شده به بورس، 14 هزار و 575 دستگاه شاهین در هشت ماه امسال به تولید رسیده است. این در حالی است که طی هشت ماه مشابه سال گذشته تنها 30 دستگاه شاهین تولید شده بود. همچنین در حالی که طی هشت ماه سال گذشته تولید آریو 13 دستگاه بوده، در بازه زمانی مشابه امسال، تیراژ این خودرو 10 برابر شده است.
صعود پارس‌خودرو با کوئیک
از سایپا بگذریم و نگاهی هم به محصولات زیرمجموعه این شرکت یعنی پارس‌خودرو بیندازیم. بنابر گزارشی که پارس‌خودرو به بورس ارائه داده، این شرکت در هشت ماه امسال 40 هزار و 873 دستگاه از محصولات گروه Q200 (کوئیک) را تولید کرده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، تولید این گروه خودرویی 54 درصد بالا رفته است. پارس‌خودرویی‌ها همچنین 21 هزار و 672 دستگاه کوئیک معمولی را در هشت ماه امسال به تولید رسانده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 270 درصد رشد را نشان می‌دهد. اما گروه S200 یا همان ساینا نیز تیراژی 15 هزار و 639 دستگاهی در هشت ماه امسال داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته از رشد حدود 280 درصدی حکایت می‌کند. بنابر آمار ارائه شده به بورس، پارس‌خودرویی‌ها در هشت ماه امسال تنها 497 دستگاه برلیانس را مونتاژ کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود 84 درصد افت داشته است. پارس‌خودرو همچنین در آبان حتی یک دستگاه برلیانس را نیز به تولید نرسانده و مشخص نیست توقف تولید این خودروی چینی، موقتی است یا دائمی.
