بازار؛ گروه خودرو: ناوگان حمل و نقل عمومی به عنوان یکی از مهم ترین سیستم های تردد مسافران برای سفرهای کوتاه درون شهری و برون شهری شناخته می شود، با این وجود حال ناوگان حمل و نقل عمومی در ایران چندان خوب نیست و سال‌ها است که در بخش های سنگین، نیمه سنگین و سبک با مشکلات متعددی روبه رو است.
چالشی که به نظر می رسد در گام نخست ریشه در عدم تولید نامتناسب با نیاز بازار و نداشتن توجه صنعت خودرو به این بخش صورت گرفته است. همچنین افزایش نرخ ارز نیز مزید بر علت شده تا قدرت خرید مشتریان در بازار خودروهای حمل و نقل عمومی به ویژه ون کاهش یابد. بنابراین تمام این مسائل دست به دست هم داده تا حمل و نقل عمومی در سایه نبود حمایت‌ها دولتی و سازمانی امکان نوسازی نداشته باشد و در فرسودگی کامل غرق شود. در همین شرایط بر اساس آمار موجود می توان به فرسودگی بیش از ۱۳ هزار ون پی برد که در سراسر کشور حرکت می کنند و هزینه نگهداری آن‌ها به شدت افزایش یافته است.
توقف تولید خودرو ون در ایران خودرو دیزل!
طی آماری که به تازگی از سوی وزارت صمت در خصوص تولید خودروهای ون در داخل کشور منتشر شده است، تولید ون کلاس بزرگ توسط ایران خودرو دیزل در تیرماه سال جاری متوقف بوده است. این درحالی است که قبل تر این خودروساز که به عنوان تولید کننده بیشترین تیراژ خودرو کشور معرفی می شد، در ون کلاس بزرگ خود از موتور بهینه ملی بهره برده است و تبلیغات فراوانی برای این محصول کرده بود. بنابراین توقف تولید ون وانا، منجر به افزایش تقاضا شمار مشتریان برای محصولات وارداتی یا مونتاژ خواهد شد. البته نکته حائز اهمیت است که در تیرماه سال قبل نیز تولید این محصول چندان مورد توجه این خودروساز نبوده و بر اساس آمار منتشره در تیر ۹۹ نیز تولید ون بزرگ تنها یک دستگاه بوده است!
هر چند تاثیر تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه صنعت خودرو ایران را نباید نادیده گرفت اما در همین شرایط شرکت خودروسازی هیوندای نه تنها همچنان با مجموعه سروش دیزل همکاری خود را ادامه داده است بلکه توانسته در تیر ماه سال جاری در رتبه نخست تولید ون نیز قرار گیرد
سایپا در ابتدای خط، هیوندای خارجی پیشتاز!
همانطور که اشاره شد کارنامه ایران خودرو در تولید خودروهای عمومی همچون ون مورد قبول نبوده است، اما مساله به همین جا محدود نمی شود و گروه خودروسازی سایپا به عنوان دومین خودروساز بزرگ و مطرح کشور نیز نتوانسته فعالیت مورد قبولی در این زمینه داشته باشد. بر اساس آمار موجود از تولیدات تیرماه سال جاری این خودروساز تنها یک دستگاه ون «هایس» تولید شده است. البته این عدد تولید در مدت مشابه تیرماه سال ۹۹ صفر بوده است و اگر امیدوارانه بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم یه نظر می رسد سایپا بعد از یک وقفه آغاز تولید داشته و شاید بخواهد در آینده تولیدات بیشتری هم داشته باشد
هر چند تاثیر تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه صنعت خودرو ایران را نباید نادیده گرفت اما در همین شرایط شرکت خودروسازی هیوندای نه تنها همچنان با مجموعه سروش دیزل همکاری خود را ادامه داده است بلکه توانسته در تیر ماه سال جاری در رتبه نخست تولید ون نیز قرار گیرد. بر این اساس جالب است که در همین شرایط دشوار این دو شرکت با همکاری هم در ایران توانسته اند ۱۷ دستگاه خودرو ون بزرگ تولید کنند.
ون جک رقیب جدی هیوندای در قیمت
به رغم اینکه قیمت محصولات هیوندای مناسب استفاده در ناوگان حمل و نقل عمومی نیست، اما تولید را برای مشتریان خود در بخش دیگر از بازار حفظ کرده است. این شرکت برخلاف سایر شرکت‌های تازه تاسیس که با محصولات اروپایی قصد ورود به بازار را دارند، از خدمات پس از فروش و نمایندگی مناسب‌تری برخودار است. با تمام این تفاسیر به نظر می رسد بهانه سنگ اندازی تحریم‌ها برای دو خودروساز بزرگ کشور با تولیدهای ناچیزشان توجیه پذیر نیست.
همانطور که به پیشتازی شرکت هیوندای در شرایط تحریم در تولید ون در ایران اشاره شد، شرکت آرین پارس موتور نیز مجموعه دیگری است که اقدام به تولید خودروهای ون عمومی برای بازار ایران می کند. بر خلاف هیوندای که قیمت محصولاتش خارج از توان عمومی مردم است، این خودروساز توانسته با تولید محصولات مقرون به صرفه تر جایگاه ویژه ای در ناوگان حمل و نقل عمومی برای خود بیابد. براساس آمار اعلامی از سوی وزارت صمت، این خودروساز در تیرماه سال جاری هشت دستگاه خودرو ون تولید داشته است.
نیاز بازار داخل کشور به خودروهای ون سالانه ۱۰ هزار دستگاه است اما از این مقدار تنها شاهد تولید ۲۶ دستگاه ون توسط شرکت‌های دولتی و خصوصی در تیرماه سال جاری بوده‌ایم. همچنین ۱۳ هزار دستگاه ون در سراسر کشور در حال تردد است که به گفته مسئولان تمام این تعداد فرسوده هستند
آمار تولید منفی و نیاز بازار مثبت
براساس اعلام یک منبع آگاه به بازار، نیاز بازار داخل کشور به خودروهای ون سالانه ۱۰ هزار دستگاه است اما از این مقدار تنها شاهد تولید ۲۶ دستگاه ون توسط شرکت‌های دولتی و خصوصی در تیرماه سال جاری بوده‌ایم. همچنین ۱۳ هزار دستگاه ون در سراسر کشور در حال تردد است که به گفته مسئولان تمام این تعداد فرسوده هستند.
فرسودگی با شعار و وعده برخی از مدیران دولتی خودروساز مواجه بوده و هرگز با نوسازی همراه نخواهد شد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت نیاز ۱۰۰ درصدی در بازار برای حضور خودروهای ون البته در کلاس اقتصادی و مقرون به صرفه وجود دارد.
از سویی شاهد حضور یک برند اروپایی در کلاس ون در کشور هستیم که با توجه به عدم توسعه خدمات پس از فروش و نبود نمایندگی در سطح کشور، احتمال موفقیت چندانی در بازار ندارد. شاید نیاز باشد در دولت جدید وزرای صمت و راه و شهرسازی نسبت به نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه ون توجه داشته باشند. رقابت خودروسازان برای تولید محصولات سدان و کراس اوور به حدی افزایش یافته که توجه آن‌ها به خودروهای ون در کلاس‌های مختلف را سلب کرده است.
در بازار منطقه پاکستان به عنوان یکی از کشورهای همسایه با مصرف سوخت سی ان جی نسبت به سایر کشورهای منطقه پیشتاز است. از آنجایی که گروه صنعتی ایران‌خودرو، ون وانا را به سمت گازسوز شدن سوق داده است، اگر محصولی با کیفیت و قیمتی معقول طراحی و تولید شود، می‌تواند علاوه بر بازار داخلی نیاز بازار منطقه را نیز تامین کند. هرچند که در این زمینه کشور ترکیه نسبت به خودروسازان ایرانی پیشتاز بوده و با تولید انواع ون در کلاس‌های مختلف بازار منطقه را در اختیار خود قرار داده است.
