رئیس شرکت ارتباطات زیرساخت در پی کندی سرعت اینترنت در ایران، روز سه‌شنبه اعلام کرد که قطعی فیبر نوری در خارج از کشور دلیل اصلی این مشکل است. با این حال، چنین اختلالاتی و کاهش سرعت اینترنت برای کاربران ایرانی آشناست و بارها در دنیای مجازی آنها رخ داده است. در شرایطی که کیفیت اینترنت در ایران طی سال‌های اخیر در وضعیت نامطلوبی قرار دارد، سازمان تنظیم مقررات به «دنیای اقتصاد» اعلام کرده که تعداد سامانه‌های رصد کیفیت اینترنت به بیش از ۸۰ عدد رسیده است؛ سامانه‌هایی که به گفته برخی کارشناسان، برخی از آنها اطلاعات دقیقی ارائه نمی‌دهند و فیلترینگ به این عدم شفافیت دامن زده است.
رصد کیفیت اینترنت: بدون اثر واقعی
طبق آمارهای رسمی، رضایت کاربران از اینترنت در ایران به شدت پایین است و این کشور در مقایسه با سایر کشورها وضعیت مطلوبی ندارد.
اعتماد به اسپیدتست
مسئله نظارت بر کیفیت اینترنت با گسترش شبکه‌های اجتماعی در ایران اهمیت بیشتری پیدا کرد و در نتیجه محدودیت‌ها و فیلترینگ، نیاز به شفافیت در کیفیت اینترنت بیشتر احساس شد. سامانه‌هایی نظیر نت‌سنج برای بررسی کیفیت اینترنت راه‌اندازی شدند. در بهمن ۱۳۹۸، رئیس سازمان تنظیم مقررات از سامانه نت‌سنج‌پلاس و قابلیت‌های آن گفت. این سامانه به کاربران امکان می‌دهد تا از میزان شکایات از اپراتورها مطلع شوند و شکایات خود را با اپراتورهای دیگر مقایسه کنند.
پس از آن، سایت‌های بین‌المللی مانند اسپیدتست برای پایش کیفیت اینترنت در ایران مورد توجه قرار گرفتند. در دوران وزارت عیسی زارع‌پور، این سامانه به عنوان مرجع اصلی دولت برای نظارت بر کیفیت اینترنت معرفی شد. با این حال، با گذشت بیش از دو سال از فیلترینگ گسترده و انتشار گزارش‌ها درباره پایین بودن کیفیت اینترنت، شفافیت در این حوزه بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است و مردم می‌خواهند بدانند تا چه حد اختلالات اینترنتی گسترده است و چرا به این مسائل رسیدگی نمی‌شود.
بررسی انتقادات و مشکلات سامانه‌های رصد کیفیت اینترنت
با وجود ایجاد بیش از ۸۰ سامانه رصد کیفیت اینترنت در ایران، بسیاری از کارشناسان این سامانه‌ها را در عمل بی‌اثر می‌دانند. آرین اقبال، کارشناس شبکه، در این باره می‌گوید که برخی از این سامانه‌ها به صورت خصوصی ایجاد شده‌اند و تاثیر زیادی در بهبود کیفیت اینترنت ندارند. همچنین، به گفته کارشناسان، سرعت اینترنت در سایت‌هایی مثل اسپیدتست ممکن است با تجربه واقعی کاربران همخوانی نداشته باشد.
شکاف بین واقعیت و داده‌ها
سعید سوزنگر، دیگر کارشناس شبکه، به «دنیای اقتصاد» می‌گوید که این سامانه‌ها تنها قسمتی از وضعیت کیفیت اینترنت را نمایش می‌دهند و برای بهبود واقعی کیفیت اینترنت نیاز به تغییرات اساسی است. او بر لزوم استفاده از روش‌هایی تاکید دارد که تأثیر فیلترشکن‌ها و قطعی‌ها را بر تجربه کاربری نشان دهد.
دولت و کم‌توجهی به شکایات کاربران
با وجود تلاش‌های متعدد برای راه‌اندازی سامانه‌های پایش کیفیت اینترنت، بسیاری از کاربران همچنان از قطعی‌ها و مشکلات اتصال شکایت دارند. طبق آمارهای منتشر شده، بیش از ۴۶ درصد از توییت‌های کاربران ایرانی درباره اینترنت، احساسات منفی را نشان می‌دهند و بیش از ۶۷ درصد نارضایتی‌ها مربوط به اینترنت همراه است. همچنین، بر اساس گزارش‌های انجمن الکترونیک، کیفیت اینترنت در ایران همچنان پایین است و این کشور در رده‌های پایینی کیفیت اینترنت جهانی قرار دارد.
لزوم شفافیت و پیگیری مستمر
کارشناسان می‌گویند که دولت باید به ایجاد شفافیت بیشتر در خصوص کیفیت اینترنت و اختلالات آن توجه کند و از سیستم‌های نظارتی استفاده کند که به کاربران این امکان را بدهد که مشکلات اینترنتی خود را به وضوح شناسایی و گزارش دهند. این شفافیت می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات اینترنتی در ایران داشته باشد.
