صمت – بـازار خودرو در ماه‌های اخیر با افـزایش قیمت مـواجـه شـده است؛ هرچند بنا به صحبت فعالان بازار، رکود در این بازار حاکم شده و فروشنده و خریداری در آن پیدا نمی‌شود. این روند هم در بازار خودروهای خارجی و هم داخلی دیده می‌شود. گرچه در بحث خودروهای دست‌دوم داخلی، معاملات تا حدودی ادامه دارد، اما به نظر می‌رسد همه در انتظار تغییر وضعیت اقتصادی از کاهش نرخ ارز تا گشایش‌های سیاسی و هستند. این مساله باعث شده است معاملات به حداقل کاهش پیدا کند. بحث واردات خودرو و رفع ممنوعیت آن نیز جزو مواردی است که باعث شده تا رکود در بازار افزایش پیدا کند. هرچند این بار قیمت خودرو تحت تاثیر قانون جدید مجلس برای آزادسازی واردات کاهش پیدا کرده است. درخصوص تاثیر واردات بر قیمت خودرو در بازار و همچنین بندهای مختلف قانون جدید مجلس با حسن قاضیان، فعال و کارشناس بازار خودرو به گفت‌وگو پرداختیم.
وضعیت بازار خودرو درحال‌حاضر به چه صورت است؟ آیا در قیمت‌ها تغییری ایجاد شده است؟
بررسی بازار خودرو در ماه‌های گذشته نشان از روند رو به رشد قیمت‌ها دارد. طی ماه‌های قبل تحت تاثیر افزایش نرخ ارز روند قیمتی در بازار خودرو، افزایشی بود. هرچند هنوز هم نرخ ارز نوسان جزیی دارد و در کانال ۲۷هزار تومان گاهی تغییر می‌کند، اما به‌طور کلی شاهد کاهش قیمت خودرو تحت تاثیر مصوبه مجلس برای رفع ممنوعیت واردات خودرو هستیم. این نشان می‌دهد یک خبر و یک مصوبه تا چه اندازه می‌تواند در بازار پریشان خودرو تاثیرگذار باشد. این در حالی است که حتی در صورت تصویب این مصوبه در شورای نگهبان و ابلاغ آن به دولت از سوی مجلس، باید منتظر تهیه و تصویب دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مربوط به آن در هیات وزیران باشیم که فرایند زمان‌بری خواهد داشت.
وضعیت خرید و فروش در بازار خودرو به چه صورت است؟
ماه‌هاست بازار خودرو با رکود مواجه است. این بازار با افزایش شدید قیمت‌ها به‌طور کامل راکد شده و خودروهایی که معامله می‌شوند، بسیار اندک هستند. این روند حتی برای خودروهای داخلی و ارزان‌تر هم دیده می‌شود. در بحث خودروهای خارجی که وضعیت بسیار نامناسب‌تر است. چراکه قیمت‌ها به حدی رشد کرده که دیگر کسی حاضر نیست خودرو خود را به فروش برساند یا خودرو جدیدی بخرد. البته خبر واردات خودرو باعث شده است برخی با کاهش چند ده میلیون تومانی خودرو، نیت فروش پیدا کنند.
طی روزهای اخیر قیمت برخی خودروهای وارداتی که آگهی شده‌اند با کاهش مواجه شده است. برخی خودروها ۷۰ تا ۱۰۰میلیون و برخی از خودروها بین ۲۰ تا ۵۰میلیون ریزش داشتند. هرچند با وجود کاهش قیمت تا این حد بازهم مشتری برای خرید وجود ندارد. چرا که بسیاری در انتظار آینده هستند و به‌نوعی به واردات خودرو و ریزش و واقعی‌شدن قیمت‌ها امیدوار شده‌اند.
گفته می‌شود ممکن است قیمت‌ها تا ۵۰درصد کاهش پیدا کنند. به نظر شما این مساله تا چه اندازه صحیح است و ممکن است رخ بدهد؟
خیلی مشخص نیست قیمت تا چه اندازه کاهش پیدا می‌کند. به نظر من این مساله به واردات و میزان آن بستگی دارد. اما اگر واردات خودرو هرچه سریع‌تر اتفاق بیفتد و میزان واردات به اندازه‌ای باشد که بازار تشنه را سیراب کند، می‌توان امیدوار بود قیمت به حد قابل قبولی ریزش داشته باشد. واقعیت این است که برخی خودروها حتی با دلار ۳۰هزار تومانی و تعرفه صد درصدی هم نباید این قیمت‌ها را داشته باشند. بنابراین اگر مانند گذشته روند واردات خودرو گسترده شود و شاهد عرضه همه برندها در بازار باشیم، قیمت‌ها شاید بیش از ۵۰ درصد هم ریزش داشته باشد. در غیر این صورت، واردات محدود و جزیی تاثیری در بازار خودرو نخواهد داشت. اگر هم تاثیری داشته باشد قطعا اندک خواهد بود.
مصوبه مجلس بحث واردات در قبال صادرات را مطرح می‌کند. این مساله تا چه اندازه مثبت یا منفی خواهد بود؟
در گذشته شرکت‌های قدرتمندی در حوزه واردات خودرو داشتیم که هنوز هم برخی از آن‌ها فعال هستند. این شرکت‌ها طی سال‌ها شبکه گسترده‌ای از فروش و خدمات پس از فروش را ایجاد کرده بودند. واردات به‌صورت منظم انجام می‌شد و خدمات مناسبی هم به‌خصوص از سوی برخی شرکت‌ها ارائه می‌شد. اما درحال‌حاضر این شرکت‌ها تحت تاثیر ممنوعیتی که طی ۴ سال گذشته وجود داشته است، تضعیف شده و بسیاری از نیروهای خود را تعدیل کرده‌اند و مشکلات بسیاری برای آن‌ها ایجاد شده است. بررسی مصوبه مجلس نشان می‌دهد برنامه مشخصی برای واردات وجود ندارد. البته شاید طبیعی باشد و جزئیات باید توسط وزارت صمت و با آیین‌نامه مشخص شود. اما این‌که هرکسی بتواند خودرو وارد کند، بدون توجه به خدمات پس از فروش که در گذشته بسیار منظم ارائه می‌شد، نمی‌تواند چندان حرفه‌ای باشد. ضمن این‌که هنوز هم شرکت‌های واردکننده واکنش جدی به این مصوبه نداشته‌اند. بنابراین به‌نظر می‌رسد مجلس دست واردکنندگان را بسته است. این‌که قطعه یا خودرو یا هر کالایی صادر شود و در قبال آن بتوان خودرو وارد کرد، بدون این‌که شرکت‌های تخصصی واردکننده درگیر شوند، نمی‌تواند امیدوارکننده باشد. امیدواریم واردات خودرو به دست اهل آن که شرکت‌های واردکننده است سپرده شود. واردات مستمر می‌تواند رکود سنگینی که در بازار وجود دارد را از بین برود و روند معاملات شدت بیشتری بگیرد.
واردات در صورت آزادسازی نیز با تعرفه بسیاری همراه خواهد بود. این مساله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تعرفه بیش از ۹۰ درصدی باعث می‌شود خودرو وارداتی همچنان بیش از ۱.۵میلیارد تومان تمام شود. هرچند با همین تعرفه هم قیمت خودروهای دست دوم ریزش خواهد داشت. وقتی بتوان خودرویی مانند هیوندای سانتافه ۲۰۲۱ را با قیمت حدود ۱.۵میلیارد تومان وارد کشور کرد، قطعا قیمت خودرو ۲۰۱۷ آن زیر یک‌میلیارد خواهد شد. البته این بستگی به این دارد که چه میزان از این خودرو وارد کشور شود. قطعا با محدودیت و واردات اندک نمی‌توان امیدوار به ریزش قیمت‌ها بود. بنابراین نوع و میزان واردات نقش اصلی در تغییر قیمت دارد. امیدواریم مجلس شورای اسلامی که اقدام به تصویب این طرح کرده است، راه را برای واردات منظم هموار کند. بنابراین به نظر من اگر قرار است با این مصوبه تغییری در بازار خودرو رخ دهد، باید واردات توسط شرکت‌های متخصص این امر و همچنین تعداد مناسبی از خودروها اتفاق بیفتد. زیرا برای اجرای این مصوبه آن‌هم با قید جلوگیری از ایجاد تعهد ارزی برای کشور، باید از منابع ارزی و اعتباری واردکنندگان حرفه‌ای خودرو و نیز ایرانیان خارج کشور بهره گرفت و دارندگان ارز صادراتی اعم از برخی قطعه‌سازان و دیگر تولیدکنندگان نیز برای ورود به امر واردات خودرو باید با واردکنندگان تخصصی جوینت شوند.
وزیر صمت پیشاپیش موضع مباینی (مخالفی) در قبال واردات خودرو گرفته و گفته بود وزارت صمت برنامه‌ای برای واردات ندارد. به نظر شما ادامه این روند چه تاثیری بر بازار خودرو می‌گذارد؟
درهرحال با تایید مصوبه در شورای نگهبان شاهد ریزش نسبی قیمت‌ها خواهیم بود و دولت نیز موظف به اجرای قانون خواهد بود، هرچند می‌تواند به بهانه تعیین تکلیف جزئیات امر و تهیه و تنظیم دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌های مربوطه در اجرای آن زمان بیندازد. اما درصورتی‌که این مصوبه در این شورا تایید نشود و مشکلاتی که برای طرح در گذشته وجود داشت، ادامه‌دار شود، قیمت‌ها دوباره شروع به افزایش خواهند کرد. به نظر می‌رسد وزیر صمت نیز به‌رغم آن‌که اعلام کرده برنامه‌ای برای واردات ندارد، اما مخالف جدی آن هم نیست و آن‌چه گفته بیشتر بر حسب شرایط فعلی بوده است. پس شاید برای سال آینده واردات خودرو انجام شود. همه این موارد بستگی به نظر شورای نگهبان و مسیر این طرح برای تبدیل‌شدن به قانون دارد. اما به‌هرحال با جدی‌شدن بحث واردات، بازار به آن چشم خواهد دوخت و در انتظار عملیاتی‌شدن آن خواهد بود.
