قبرستان دولاب: گواهی از تاریخ ایران و یادگار افرادی از ملل مختلف
قبرستان دولاب یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی تهران است که در آن مقبره‌های افراد غیرایرانی مشهور و مهمی قرار دارد. این گورستان که در محله دولاب شرق تهران واقع شده، شاهدی بر تاریخ پر پیچ و خم مهاجرت و اقامت افراد از کشورهای مختلف در ایران است. این مکان محل دفن سربازان، پزشکان، معماران و شخصیت‌های سیاسی از ملیت‌های مختلف مانند ارمنی‌ها، لهستانی‌ها، فرانسوی‌ها، روس‌ها و ایتالیایی‌ها است.
معرفی قبرستان دولاب
قبرستان دولاب که به‌طور رسمی در سال ۱۳۱۵ تأسیس شده، در ابتدا گورستانی برای ارامنه بوده است و اکنون شامل قبرهایی از کشورهای مختلف است. این قبرستان در طول سال‌ها تحت نظارت کشورهای فرانسه، ایتالیا و لهستان قرار داشته و در آن می‌توان آثار تاریخی، فرهنگی و هنری مختلفی را مشاهده کرد. بیشتر قبرها قدیمی هستند و بر روی آن‌ها پرچم‌هایی برای مشخص کردن ملیت متوفی‌ها قرار داده شده است.
تاریخچه قبرستان دولاب
تاریخچه این قبرستان به زمان کریم خان زند و آغامحمدخان قاجار بازمی‌گردد. این مکان در ابتدا گورستان ارامنه بوده و پس از آن به مکان دفن افرادی از کشورهای مختلف مانند روسیه، فرانسه، لهستان و ایتالیا تبدیل شده است. در دوران قاجار، ایرانی‌ها و خارجی‌هایی که در ایران زندگی می‌کردند، این قبرستان را به عنوان محل دفن خود انتخاب می‌کردند. بخشی از قبرستان دولاب به‌ویژه مربوط به لهستانی‌هایی است که در جنگ جهانی دوم جان خود را از دست دادند.
معماری قبرستان دولاب
قبرستان دولاب با مساحت بیش از ۷۵ هزار متر مربع، شامل شش بخش مجزاست که به‌طور خاص به ملیت‌های مختلف اختصاص یافته است. بخش‌های این قبرستان عبارتند از:
- کلیسای حواری ارمنی
- ارتدکس شرقی (روس‌ها، گرجی‌ها و یونانی‌ها)
- کاتولیک رومی
- کاتولیک ارمنی
- آشوری‌ها
- لهستانی‌ها
در این قبرستان، سنگ قبرهای مختلفی با نقوش صلیب، تصاویر سیاه و سفید و تصاویر مذهبی مانند مریم محزون دیده می‌شود. یکی از جاذبه‌های این قبرستان، گورستان لهستانی‌ها است که در آن ۲۶۰ لهستانی که در جنگ جهانی دوم جان باختند، دفن شده‌اند.
افراد مشهور مدفون در قبرستان دولاب
چندین شخصیت تاریخی و فرهنگی در قبرستان دولاب دفن شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:
- اوانس اوگانیانس: اولین کارگردان سینمای ایران.
- ولادیسلاو هورودکی: معمار لهستانی.
- آنتوان سوروگین: عکاس گرجی و روس تبار.
- نیکلای مارکف: معمار روسی مقیم ایران.
- دکتر کلوکه: پزشک فرانسوی محمد شاه قاجار.
بازدید از قبرستان دولاب
این گورستان نه تنها مکانی برای آرامش عزیزان از دست رفته است، بلکه یک موزه زنده از تاریخ و فرهنگ‌های مختلف نیز به شمار می‌رود. با قدم زدن در این مکان، می‌توان به درک بهتری از تاریخ ایران و روابط بین‌المللی آن در دوران‌های مختلف رسید.
موقعیت جغرافیایی قبرستان دولاب
قبرستان دولاب در اتوبان شهید محلاتی واقع شده و به راحتی از طریق وسایل نقلیه عمومی یا شخصی قابل دسترسی است. این گورستان در نزدیکی منطقه مسکونی و گلخانه‌های خیابان پاسدار گمنام قرار دارد.
نتیجه‌گیری
قبرستان دولاب یک مکان ارزشمند از لحاظ تاریخی و فرهنگی است که نه تنها محلی برای دفن افراد مختلف از ملت‌های گوناگون بوده، بلکه به‌عنوان یک نشانه از تعاملات فرهنگی و تاریخی ایران با جهان در دوران‌های مختلف به‌شمار می‌آید. این گورستان با وجود قبرهای مشهور و سنگ‌های قدیمی‌اش، همچنان مکانی جذاب برای کسانی است که به تاریخ و میراث فرهنگی ایران علاقه دارند.
