طرح شناسه کالا در سال 1392 به تصویب مجلس رسید و اجرای آن به دولت سیزدهم سپرده شد، حالا دولت سیزدهم در سه بخش لوازم یدکی، لوازم خانگی و دخانیات در حال اجرای طرح است. معاونت صنایع عمومی وزارت صمت به عنوان متولی طرح قصد دارد تا با تمام قوا طرح را پیش ببرد. در برنامه های خبری و گفت و گو های میز اقتصاد رسانه ملی از سیاست بشیر و نذیر استفاده می‌کند. از طرفی مهلت می‌دهد و از طرف دیگر صحبت از جریمه‌های سنگین به میان می‌آورد.
طرحی برای بیش از 3 میلیون واحد صنفی
به طور طبیعی وقتی می خواهیم طرحی ملی با تکالیف و جزئیات فراوان اجراء کنیم باید از دلایل و مقاصد آن سخن بگوییم. اهداف و فواید طرح را تبیین کنیم. اگر با زبان گویا قابل فهم برای همه افراد سخن نگوئیم نمی توانیم انتظار مشارکت حداکثری داشته باشیم. اجرای طرح شناسه دار کردن کالاها بخشی از جراحی بزرگ اقتصادی کشور است که نتیجه آن بهبود شرایط کسب و کار و توسعه اقتصادی، حذف رانت، فساد و حذف یارانه ی غیر ضروری خواهد بود. این نتایج به ما می گوید، قرار است ریل گذاری کنیم، تحول و جهش ایجاد کنیم، همه موتورها و کشنده های اقتصادی را روشن کنیم. حالا چطور در همین ابتدای کار باید عمل کنیم؟
اشکالات اجرایی طرح را بپذیریم
هر قانونی در کشور که به تصویب می‌رسد باید اجرا شود، ذینفعان امر اجرای طرح یعنی اتحادیه ها و کسبه، مشکل اصلی را در نحوه اجرای قانون و دستورالعمل های اجرایی می بینند. پس این امکان باید به وجود بیاید تا کارشناسان صنفی نظرات خود را بیان کرده و دستورالعمل‌ها بر اساس آنچه به طور واقعی قابل اجراست، تغییر کند.
اطلاع رسانی متناسب با بزرگی طرح
در همه سطوح اجرای این طرح، بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی و تعامل با رسانه‌های تخصصی بسیار اندک بوده است. حتی رسانه ملی نیز در تبیین و تشریح طرح، بیشتر در بخش های خبری و درقالب گفت وگو عمل کرده در حالی که لازم است برای طرحی در این ابعاد برنامه سازی شود. این که تنها بر طبل اتمام ضرب الاجل ها بکوبیم چه کمکی خواهد کرد؟ متاسفانه صدا و سیما به عنوان رسانه‌ای ملی و بازوی دولت، در طرح‌های بزرگ مثل طرح شناسه کالا ضعیف عمل کرده است. نه طرح را خوب معرفی کرده و نه صدای مدیران و کارشناسان صنفی به عنوان نماینده مردم را خوب انعکاس داده است. رسانه ملی همان چیزی را بازگو می‌کند که متولی اجرای طرح بیان کرده است. انتظار می رفت کارشناسان رسانه ملی در تبیین، تحلیل و بررسی طرح وارد می‌شدند و اندک مجالی هم به ذینفعان برای بیان نظرات خود می دادند.
تفاوت اقناع سازی با اطلاع رسانی
کسبه سال‌ها در یک چارچوب فعالیت کرده و حالا با تغییر شرایط باید خود را با اتفاقات جدید همراه کند، همسان‌سازی قطعا هزینه هایی در بر دارد. دولت باید در این راه در کنار کسبه باشد نه این که رو به روی آنها قرار بگیرد. قانون و دولت، خادم مردم هستند و وظیفه هر دو ایجاد رفاه و تامین مصالح عمومی و اراده ملت است. لذا همانطور که رئیس جمهور محترم بارها تصریح کرده است، اقناع‌سازی غیر از اطلاع رسانی باید صورت گیرد. اطلاع‌رسانی در خصوص طرح به خوبی انجام شده در نظرسنجی که در تحریریه قطعات خودرو انجام شد، تنها 20 درصد از کسبه مشارکت کننده در نظرسنجی با طرح آشنایی نداشتند و 80 درصد در خصوص طرح اطلاع داشتند اما جمع کثیری از عدم استقبال از طرح را مطرح کردند که شامل 60 درصد از کسانی است که در نظرسجی شرکت کردند. پس با این روند، اقناع سازی طرح، مقدم بر هر کاری است و باید کسبه بدانند که این طرح علاوه بر زحمتی که برای آنها ایجاد می‌کند، فوایدی هم برایشان دارد که می‌تواند سبب رونق کسب و کارشان شده و اعتمادسازی برای آنها ایجاد کند..
سامانه جامع تجارت و کوچه پس کوچه‌هایش
نقل قولی از کسبه بازار لوازم یدکی رواج پیدا کرده است که سامانه جامع تجارت مانند کوچه پس کوچه‌های قدیمی است که اگر مسلط بر آن نباشی قطعا مسیر را گم خواهی کرد. متاسفانه سامانه جامع تجارت طوری طراحی شده که در موارد متعددی نیازمند نظر کارگزار بوده و سیستمی عمل نمی‌کند، از همین رو فعالیت در سامانه بسیار وقت‌گیر و زمانبر است. همانطور که پیش از این گفته شد طرح برای بیش از 3 میلیون نفر از کسبه طراحی شده و همه باید در سامانه کد نقش گرفته و فعالیت روزمره در این سامانه داشته باشند، متاسفانه عدم تسلط برنامه‌نویسان بر ابعاد مختلف فعالیت کسبه و همچنین عدم اتصال سامانه‌های دولتی به یکدیگر باعث شده روند کار در این سامانه به کندی پیش رفته و عملا کسب و کار عادی کسبه را مختل کند.
وضعیت اقتصادی نامناسب و طرح‌های ناراضی‌کننده
هیچ تغییری بدون مشارکت مردم اتفاق نخواهد افتاد و برخورد قهری نیز چیزی جز طرحی ناقص به جای نخواهد گذاشت، وضعیت اقتصادی نیز آنچنان که باید راضی کننده نیست و چنین طرح‌هایی بدون اقناع‌سازی عملا بر نارضایتی کسبه خواهد افزود، متولیان امر و ذینفعان طرح با تلاش دولت و با کمک رسانه‌ها باید کسبه را آگاه کنند تا همراهی لازم برای این طرح بزرگ ایجاد شده و ریل‌گذاری مناسبی در آینده بازار لوازم یدکی صورت گرفته و نتایج مثبت آن کام مردم و کسبه را شیرین کند.
