رشد، توسعه و پیشرفت در مواقعی به جای هم استفاده میشود. این درحالی است که این واژهها از هم تفاوت داشته و بهترین و گویاترین واژه بین این عبارات همان پیشرفت است. وقتی صحبت از رشد به میان میآید، افزایش پارامترها مطرح شده و در توسعه علاوه بر افزایش پارامترها، جذب این افزایشها مطرح میشود. اما در موضوع پیشرفت، علاوه بر رشد و جذب آن، توجه به منزلت، حیثیت و کرامت انسانی نیز مدنظر قرار میگیرد.
برای پیشرفت، باید بسترها و عوامل زمینهای آن فراهم شود؛ اگر تقویت کیفی و کمی زیرساختهای لازم از قبیل بزرگراه، جاده، اسکله، حملونقل ریلی و هوایی و بهبود و توسعه برنامه پروازهای فرودگاهی، توسعه خدمات شهری و گردشگری از جمله مناسبسازی شهری، هتلها، حملونقل و امثال اینها را مطابق شاخصهای مربوطه مدنظر داشته باشیم، فرصتها برای جذب سرمایهگذاران و دسترسی مشتریان به منابع و نیز دسترسی تولیدکنندگان در حوزههای مختلف به مشتریان بیشتر فراهم خواهد شد.
مدیریت منابع انسانی توانمند نیز یکی از عوامل زمینهای پیشرفت محسوب میشود. ظرفیت بازارهای کار برای جذب فارغالتحصیلان به واسطه کمتر خلق شدن فرصتهای اشتغال محدود است. از این رو شاهد مهاجرت فارغالتحصیلان نخبه به کشورهای مختلف هستیم. بنابراین وقتی با وجود افزایش تعداد فارغالتحصیلان، بازار کار برای این قشر محدود باشد، رشد منابع انسانی حاصل میشود. اما پیشرفت کافی تحقق پیدا نمیکند، زیرا شرط لازم برای پیشرفت این است که فارغالتحصیلان جذب بازار کار شوند و در مشاغل متناسب اشتغال پیدا کنند تا علاوه بر زندگی دنیوی، سعادت اخروی آنها نیز تامین شود. البته توجه به توسعه شرکتهای دانشبنیان در سالهای اخیر علاوه بر پیشگیری از مهاجرت برخی نخبگان، سبب کمک به رشد تولید در برخی حوزهها شده است.
اکثر استانهای کشور از توانمندیهای خوبی در حوزه کشاورزی برخوردار است. اما کشاورزان در زمان برداشت محصول با مشکل بازار مواجه هستند. برای اینکه در این بخش به توسعه و سپس به پیشرفت دست یابیم، باید نسبت به تقویت صنایع بستهبندی به همراه برندسازی جهت توسعه صادرات این محصولات در بازارهای بینالمللی بیشتر توجه شود. ایران کشور معدنی است؛ اولا حقوق دولتی معادن فعال باید در تملک داراییهای سرمایهای دولت یا در امر توسعه سرمایهگذاری شود. ثانیا تعداد زیادی از معادن کشور راکد و غیرفعال هستند، یکی ازدلایل امر این است که زنجیره تولید در برخی صنایع دایر نبوده یا اینکه به فناوریهای روز فرآوری برخی مواد معدنی مجهز نشدهاند یا موانع قانونی و اجرایی وجود دارد. لازم است رشد تولید در کسب و کارهای متوسط و کوچک که بیشتر با معیشت مردم در ارتباط هستند و تحریمها نیز اثر چندانی بر آن ندارد، در اولویت قرار گیرد. اگر بخواهیم توسعه را در عرصه اقتصاد در شرایط تحریمی بسط دهیم باید از ظرفیت سیستمهای اجتماعی، محلات، روستاها و از کسب و کارهای متوسط و کوچک در اصناف و کسب و کارهای مختلف در رشد تولید و خدمات استفاده کنیم و در کنار آن نسبت به حفظ و تقویت صنایع بزرگ اقدام کنیم.