وزیر صنعت، معدن و تجارت تاریخ جدید عرضه خودروی اقتصادی را اعلام کرد.
براساس گفته عباس علیآبادی، وزارت صمت در تلاش است محصولی استاندارد و مجهز به آپشنهای قابل قبول [در قالب خودروی اقتصادی] توسط خودروسازان کشور تولید و طی سال آینده روانه بازار کند.
خودروی اقتصادی از آن دست وعدههایی است که قدمتی چندین ساله در بازار خودروهای ایران دارد. پرونده خودروهای اقتصادی پس از سالها بایگانی شدن، در دوران حضور رضا فاطمیامین در وزارت صمت بار دیگر باز شد. وی وعده داد که خودروی اقتصادی به عنوان محصولی قابل دسترس برای عموم شهروندان، هم از مسیر تولید داخل و هم از راه واردات عرضه خواهد شد. فاطمیامین عمر کوتاهی در وزارت صمت داشت و نتواست وعدههایش را پیگیری کند. حالا عباس علیآبادی وزیر صمت، بار دیگر وعده «خودروی اقتصادی» را مطرح کرده است. طبق وعده فاطمیامین، قرار بود در کنار خودروی اقتصادی داخلی، خودروهای اقتصادی خارجی نیز به بازار عرضه شوند. وی با تاکید بر اینکه با توجه به رشد شدید قیمت خودرو، بسیاری از مردم توان خرید در این بازار را ندارند، وعده داد که اولویت واردات خودرو با مدلهای اقتصادی زیر ۱۰ هزار دلار است.
فاطمیامین در مورد خودروهای اقتصادی داخلی نیز مدعی بود که باید مدلهایی در محدوده قیمتی پنج تا شش هزار دلار و با تیراژی ۳۰۰ هزار دستگاهی در کشور تولید شود. وی در پاسخ به این پرسش که خودروی اقتصادی موردنظر وی چه زمانی تولید و عرضه خواهد شد، شهریور ۱۴۰۲ را وعده داد. حالا که در نزدیکهای سال ۱۴۰۳ هستیم، نه فاطمیامین در وزارت صمت است و نه خودروی اقتصادی که وعده داده بود، عرضه شده است. با در نظر گرفتن قیمت دلار در دورانی که فاطمیامین وعده عرضه خودروی اقتصادی را داد – ۴۵ هزار تومان – خودروی اقتصادی داخلی باید با قیمت حداقل ۲۲۵ میلیون تومان عرضه میشد. همچنین یک خودروی خارجی مثلاً ۹ هزار و ۹۰۰ دلاری نیز دارای قیمت خام حدوداً ۴۵۰ میلیون تومانی بود.
حالا که یک سال از وعده فاطمیامین گذشته، وزیر فعلی صمت میگوید خودروی اقتصادی سال آینده عرضه میشود. اگر فرض کنیم همان محدوده قیمتی برای این خودرو در میان باشد، مدل داخلی آن حداقل ۳۰۰ میلیون تومان قیمت خواهد داشت (البته با فرض اینکه قیمت دلار ۶۰ هزار تومان باشد). با این فرض، قیمت خام یک خودروی خارجی ۹ هزار و ۹۰۰ دلاری نیز حدود ۶۰۰ میلیون تومان خواهد بود. این در حالی است که روند واردات نشان میدهد تقریباً تمام خودروهای واردشده به کشور بالای ۱۰ هزار دلار قیمت دارند و کف قیمت تمامشده آنها برای مشتریان ایرانی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.
از طرفی، خودروسازان برنامه خاصی برای تولید خودروی اقتصادی ارائه ندادهاند. این را نیز باید در نظر گرفت که اقتصادی بودن خودروی مدنظر وزیر صمت، نباید به کیفیت آن آسیبی وارد کند. این در شرایطی است که با توجه به رشد هزینههای تولید و همچنین تحریمها، تولید یک محصول استاندارد با رعایت اصول ایمنی، قیمت تمامشدههایی بالاتر از قدرت خرید بسیاری از شهروندان ایرانی را میطلبد.
در حال حاضر ارزانترین خودروی تولید داخل حداقل ۳۵۰ میلیون تومان قیمت دارد. با توجه به روند تورم و همچنین در نظر گرفتن فریز قیمت کارخانه، هزینه تولید و قیمت تمامشده همین خودرو در سال آینده بالاتر خواهد بود.
اگر فرض کنیم خودروی اقتصادی از نظر کمی و کیفی چیزی شبیه ارزانترین مدل تولید داخل فعلی باشد و سال آینده مثلاً ۴۰۰ میلیون تومان قیمت داشته باشد، دست بسیاری از شهروندان به این مدل «اقتصادی» نخواهد رسید. مسأله دیگر این است که خودروی داخلی پنج هزار دلاری امروزی، از سطح کیفی قابل قبولی برخوردار نیست. بنابراین نمیتوان انتظار داشت خودرویی با قیمت مشابه در سال آینده و با برچسب «اقتصادی»، دارای سطح کیفی مناسبی باشد.