کسبه قدیمی بازار چراغ برق اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی به عنوان شاگرد مغازه کار خود را شروع کرده‌اند. آنها دانشگاه نرفته‌اند، اما آن‌قدر استاد هستند که حالا در سن هفتاد تا هشتاد سالگی به درجه‌ای از پختگی رسیده‌اند که آن‌چه در خشت خام می‌بینند، جوان‌ترها در آینه هم نخواهند دید.
کسبه قدیمی نسبت به این بازار «حس» دارند. زندگی امروز خود را مدیون آن می‌دانند و نمی‌توانند به رویدادهای آن بی‌تفاوت بمانند.
غلامحسین حمزه یکی از ده‌ها پیشکسوت صنف است که هنوز هم روحی پرشور و سری پرسودا دارد. او مدتی در صنف ماشین‌ساز و فلزتراش و مدت طولانی فروشنده قطعات خودروهای سنگین بوده است. وی نزدیک به ده سال تجربه نشستن بر کرسی هیات مدیره اتحادیه دارد و فردی مورد اعتماد و بسیار با تجربه است.
به بهانه طرح شناسه کالا و وضعیت بازار، پای درد و دل‌های کسبه قدیمی بازار چراغ برق نشستیم.
یادآوری دوران کودکی و آغاز به کار
غلامحسین حمزه در آغاز گفت‌وگو با دبیر تحریریه قطعات خودرو به اشاره به دوران کودکی و آغاز به کار خود در بازار چراغ برق گفت:
«یادم هست تعطیلات به این اندازه که این روزها کسبه دارند، وجود نداشت. ما شاگرد مغازه‌ها فقط ۲۱ رمضان و روز عاشورا تعطیل بودیم و به خواسته شاگردها و صحبت با استادها و فروشندگان توانستیم اجازه تعطیلی و استحمام آخر هفته را بگیریم که در واقع تعطیلات از روز پنجشنبه شروع می‌شد.»
شاگردی و آموزش
پیشکسوت صنف در ادامه با اشاره به نظام شاگردی در بازار قدیم گفت:
«ما همه کسبه قدیمی که امروز در بازار فعال هستیم، کار خود را با شاگردی شروع کردیم، از استادان خود راه کسب‌وکار را آموختیم و با لوازم یدکی و کاربرد آن آشنا شدیم. مردمداری و مشتری‌مداری از اصول کسب‌وکار است که ما از جوانی آن را آموختیم.»
حمزه با اشاره به موضوع شاگردی ادامه داد:
«پیشنهاد دادیم به کسی جواز بدهند که حداقل ۸ سال شاگردی کرده باشد، اما متاسفانه بعد از انقلاب کار کم بود و دولت اتحادیه‌ها را ملزم کرد تا به هر کسی جواز بدهند. همین باعث شد برخی از کسبه دوره لازم را طی نکرده و وارد صنف شوند. بنابراین گناه از کسبه نیست، دانش لازم وجود ندارد و چه قطعه‌فروش و چه مکانیک توان تشخیص کالای با کیفیت از غیر آن را ندارد. واقعیت این است که دولت محترم فقط شعار می‌دهد و با کسبه خرده‌فروش برخورد می‌کند، حال آن‌که سود آن به جیب عدّه‌ای اندک از خدا بی‌خبر می‌رود.»
بازار لوازم یدکی از نگاه غلامحسین حمزه
غلامحسین حمزه در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع بازار لوازم یدکی اشاره کرد و گفت:
«بازار لوازم یدکی بر اصولی بنا شده که مهم‌ترین آن ارتباط مستقیم لوازم یدکی با جان و مال مردم است. مواد غذایی باکیفیت باید استفاده شود، اما واقعاً می‌توان با هزینه کمتری هم گذران کرد. پوشاک همینطور، اما موضوع لوازم یدکی و کیفیت آن با جان مردم در ارتباط مستقیم است. ممکن است مردم ۴ یا ۵ ماه یک بار با بازاری همچون طلا در ارتباط مستقیم باشند، اما کسی که صاحب خودرو است به طور متوسط ۳ ماه یکبار با این صنف کار دارد و برای لوازم یدکی هزینه می‌کند. توصیه من به مردم این است که در این صنف به دنبال کالاهای ارزان نباشند، بلکه کالای با کیفیت و مطمئن را خریداری کنند، زیرا در این صورت به خودشان ضرر می‌زنند.»
طرح شناسه کالا، قانون و کسبه
حمزه در بخش دیگری از صحبت‌های خود به موضوع طرح شناسه کالا اشاره کرد و گفت:
«این طرح مشکلاتی برای کسبه ایجاد کرده که باید دولت و قانون‌گذاران این مشکلات را حل کنند. قطعاً صحبت‌های منطقی شنیده خواهد شد و مشکلات برطرف می‌شود. توصیه می‌کنم دولت از کارشناسان صنفی استفاده کند. ما در اصناف ظرفیت‌های بینظیری داریم که می‌توانند برای تغییر و تحول، آنطور که کسی آسیب نبیند، به دولت مشورت دهند. نباید اینطور باشد که کاری را انجام دهند و وقتی به بن‌بست می‌خورند، به فکر استفاده از راه‌چاره باشند؛ آن هم به وسیله اتحادیه‌ها و کارشناسان آن، زمانی که کار از کار گذشته باشد.»
این فعال بازار لوازم یدکی ادامه داد:
«ما از همان ابتدا اعلام کردیم مشکلات اصلی بر سر کالای سطح عرضه است. خود من از سال ۵۸ جنس در انبار دارم، اما اسنادی هم دیگر نمانده است یا اساساً برخی از کسبه جایی برای نگهداری اسناد ندارند. ما با طرح مخالفت کردیم. اگرچه مجلس تصویب کرده و باید مطیع قانون بود، اما در اجرا مشکلات متعددی وجود دارد. معتقدیم کالای بی‌کیفیت باید از سرمنشأ آن مبارزه شود و گمرک منبع اصلی آن است. متاسفانه استاندارد نیز در این خصوص مقصر است.»
حمزه با تاکید بر این‌که باید همه ارگان‌ها از تجربه صنف‌ها استفاده کنند، گفت:
«۱۶ ارگان فقط شعار می‌دهند، اما کالای قاچاق در بازار لوازم یدکی آن قاچاق نیست که بیان می‌شود، بلکه من اسم آن را کالای «قاچاق سفید» گذاشته‌ام. بارها در خصوص این نوع کالای بی‌کیفیت که از مبادی ورودی رسمی هم وارد می‌شود، گفتم و مطمئنم با این طرح تغییری در آن ایجاد نخواهد شد. لذا ضرر اصلی را کسبه خواهند کرد که درگیر سامانه‌های متعدد شده و از کسب خود بازمانده‌اند.»
