در پی اعمال تعرفه‌های سنگین تجاری از سوی دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، صنعت خودروسازی ژاپن با چالشی بی‌سابقه مواجه شده است. براساس برآوردهای جدید، بزرگ‌ترین خودروسازان ژاپنی انتظار زیانی بالغ بر ۱۹ میلیارد دلار را دارند؛ رقمی که می‌تواند ساختار مالی و استراتژی‌های تولیدی این شرکت‌ها را در بلندمدت تحت‌تأثیر قرار دهد.
تغییرات مکرر و پیش‌بینی‌ناپذیر در سیاست‌های تجاری دولت آمریکا، به‌ویژه در زمینه واردات خودرو و قطعات، سبب شده برندهای مطرحی مانند تویوتا، نیسان، هوندا، سوبارو و مزدا نسبت به چشم‌انداز مالی خود در سال جاری هشدار دهند. برخی شرکت‌ها نیز از ارائه هرگونه پیش‌بینی صرف‌نظر کرده‌اند، که این امر نشان از فضای مبهم و ناپایدار حاکم بر بازار خودرو دارد.
در چنین شرایطی، خودروسازان ژاپنی به‌ناچار به بازنگری در برنامه‌های سرمایه‌گذاری و تولید در آمریکای شمالی روی آورده‌اند. این روند، در صورت تداوم، ممکن است تبعات بلندمدتی برای ساختار زنجیره تأمین جهانی این شرکت‌ها به همراه داشته باشد.
تویوتا موتور، به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز جهان، بیشترین آسیب را از این تعرفه‌ها متحمل خواهد شد. این شرکت اخیراً اعلام کرده است که تعرفه‌های جدید تنها در ماه‌های آوریل و مه، معادل ۱۸۰ میلیارد ین (تقریباً ۱.۲ میلیارد دلار) از درآمد عملیاتی آن خواهند کاست؛ رقمی که در مقیاس سالانه می‌تواند به بیش از ۱۰.۷ میلیارد دلار برسد.
نیسان موتور و هوندا موتور نیز هر یک زیانی حدود ۳ میلیارد دلار را تخمین زده‌اند، در حالی که سوبارو با واردات نیمی از خودروهای خود به آمریکا، کاهش درآمدی معادل ۲.۵ میلیارد دلار را پیش‌بینی کرده است. مزدا موتور نیز اعلام کرده به دلیل شرایط مبهم، فعلاً از ارائه چشم‌انداز مالی سالانه خود خودداری می‌کند.
طبق مقررات جدید، از سوم آوریل، اکثر خودروهای وارداتی به ایالات متحده مشمول تعرفه‌ای ۲۵ درصدی شده‌اند و از سوم مه نیز این تعرفه‌ها شامل بیشتر قطعات خودرو خواهند شد. با وجود برخی محدودیت‌های اجرایی که مانع از دو برابر شدن نرخ تعرفه می‌شوند، انتظار می‌رود افزایش هزینه‌ها هزاران دلار به قیمت نهایی خودروها در بازار آمریکا اضافه کند.
بازار آمریکا مهم‌ترین مقصد صادراتی برای خودروسازان ژاپنی به شمار می‌رود. این شرکت‌ها سال‌هاست با استفاده از کارخانه‌های خود در مکزیک و کانادا، خودروهایی را برای بازار آمریکا تولید می‌کنند. اما اکنون، سیاست‌های جدید واشنگتن این روش را به عملی پرهزینه، و در برخی موارد غیرممکن، تبدیل کرده‌اند.
در همین راستا، شرکت هوندا اعلام کرده که پروژه ۱۵ میلیارد دلاری خود برای ساخت زنجیره تأمین خودروهای برقی در کانادا را به مدت دو سال به تعویق انداخته است. این پروژه قرار بود شامل احداث کارخانه‌ای با ظرفیت تولید سالانه ۲۴۰ هزار خودرو باشد. به گفته مسئولان هوندا، تولید مدل هیبریدی «سیویک» نیز از ژاپن به خاک آمریکا منتقل خواهد شد.
از سوی دیگر، نیسان تصمیم گرفته است واردات خودروهای شاسی‌بلند تولید مکزیک را به آمریکا متوقف کند و مزدا نیز صادرات یکی از مدل‌های خود به کانادا (که با همکاری تویوتا تولید می‌شود) را قطع کرده است. در حالی که اکثر رقبا در پی تغییراتی فوری در خطوط تولید خود هستند، تویوتا فعلاً تغییری در روند فعلی ایجاد نکرده و سیاستی محتاطانه‌تر در پیش گرفته است.
تعرفه‌های تجاری جدید ضربه مضاعفی به نیسان وارد کرده‌اند؛ شرکتی که در حال حاضر با یکی از شدیدترین بحران‌های مالی خود در ۲۵ سال گذشته روبه‌رو است. این خودروساز برنامه‌هایی برای حذف ۲۰ هزار شغل و تعطیلی هفت کارخانه در دست اجرا دارد. به گزارش بلومبرگ، نیسان حتی پس از شکست مذاکرات برای ادغام با هوندا، همچنان به حمایت مالی فوری نیازمند است، امری که ممکن است آینده این برند قدیمی را با ابهام بیشتری مواجه کند.
در مجموع، افزایش تعرفه‌های گمرکی از سوی آمریکا تهدیدی جدی برای ثبات صنعت خودرو در سطح جهانی محسوب می‌شود؛ به‌ویژه برای برندهایی که سال‌ها بر بازار ایالات متحده به‌عنوان محور استراتژیک خود تکیه داشته‌اند. اگر مذاکرات تجاری آتی میان آمریکا و ژاپن نتواند گره از این بحران باز کند، صنعت خودروی ژاپن ممکن است وارد یکی از سخت‌ترین دوره‌های خود طی چند دهه اخیر شود.
