اميرحسن كاكايي – عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران – در گفت‌وگو با قطعات خودرو، با تاكيد بر اين‌كه اکنون مشکل كشور، کمبود تولید و کم بودن کیفیت خودرو است، ادامه داد: در شرایط فعلی کشور، خودروهای هیبریدی و برقی، لوکس محسوب مي‌شوند. وقتی اولویت‌های دیگری داریم، چرا باید خودروی هیبریدی وارد کنیم؟
او با اشاره به طرح سامان‌دهي بازار خودرو كه در آن عرضه خودرو در بورس نيز مطرح شده است، گفت: نمایندگان باید به فکر حل معضلات اکثریت جامعه و صنایع باشند، طرحی که اکنون در مجلس مطرح است، اولویت‌های واقعی کشور را در نظر نگرفته و باعث می‌شود دردسرهایی به اين صنعت اضافه شود که می‌تواند صنعت خودرو را زمین بزند. وقتی موضوعی به شکل قانون درمی‌آید، چند سال اجرا خواهد شد و اين‌طور است كه روشي غلط، نهادینه و دردسری به مشکلات قبلی اضافه می‌شود.
نمايندگان مجلس و تولید خودروی هیبریدی
اين عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت ایران درباره طرح نمايندگان مجلس، توضيح داد: طرح عرضه خودرو در بورس، اشکال‌های زیادی دارد؛ يك مجموعه‌اي از اتفاق‌ها قرار است رخ دهد که مهم‌ترین آن‌ها عرضه خودرو در بورس است و باید اين بسته قانونی باهم دیده شود. در هیچ کجای دنیا، خودرو به دلایل فنی در بورس عرضه نمی‌شود. کالایی در بورس عرضه می‌شود که تنوع محدودي دارد و به‌صورت انبوه فروخته می‌شود، شما تاكنون شنيده‌ايد كه تابلوي نقاشی در بورس عرضه شود؟!
او افزود: اگر خودرویی مانند پژو پارس در بورس عرضه شود، قرار است به چند نفر فروخته شود؟ مثلاً ۱۰۰۰ نفر، چطور می‌خواهند در بورس حراج راه بيندازند؟ اینجاست که مشکل ایجاد می‌شود. در حوزه‌اي مانند پتروشیمی مثلا 10 تُن از یک ماده يك‌جا فروخته می‌شود و کسی که در حراجی برنده می‌شود، کل بسته را می‌برد، اما نمي‌آيند 10 تُن ماده را به 10هزار بسته یک کیلوگرمي تقسیم و 10 هزار بار در روز حراج كنند. خودرو را هم نمی‌خواهند یک‌جا در بورس بفروشند، بلکه قرار است تک تک فروخته شود.
كاكايي همچنين اظهار كرد: بر خلاف قوانین بورس، در ذهن آقایان این است که خودرو را قیمت‌گذاری کنند و بفروشند، اما این کار، معضل بزرگی ايجاد خواهد كرد. حالا هم گاهی در حوزه‌هایی، برخلاف نظر دولت، قیمت بالا می‌رود و مجبور می‌شوند ابطال معاملات کنند. این کار، بازی بورس را برهم می‌زند و بورس دیگر معنی نخواهد داشت كه این، خطر دیگری است.
عرضه خودروی بیشتر
او موضوع ديگري را كه در اين زمينه مطرح است، شفافیت دانست و درباره آن گفت: حالا در مواردی مانند ورق فولاد و پتروشیمی هنوز شفافیت معنی ندارد و بازیگران آن بازارها، از شفافیت راضی نیستند. این‌ها البته علت‌های ذاتی دارد. در فضاهایی که کمبودهای اساسی وجود دارد، به این راحتی نمی‌توان بازار را کنترل و شفافیت ایجاد کرد و خودبه‌خود بازار سیاه به‌وجود می‌آيد، بخصوص اگر بخواهید به‌زور قیمت‌گذاری دستوری انجام دهید.
وي در اين‌باره افزود: اشتباه مجلس در سه – چهار سال گذشته همین بوده است؛ در طرح سامان‌دهی بازار خودرو به‌دنبال کنترل بازار هستند، ولي در دنیا، هیچ‌کسي بازار را این‌گونه کنترل نمی‌کند و چنین طرح‌هایی شکست خواهند خورد. توليد، جایی است که می‌توان کنترل کرد، یعنی بايد تولید را بالا ببرند، وقتی عرضه زياد شد، خودبه‌خود بازار کنترل می‌شود؛ اما درحالي‌كه با دستور نتوانستند تولید را بالا ببرند، می‌آیند بازار را کنترل مي‌کنند كه نتیجه آن، ضربه دیدن صنعت خودرو خواهد بود. در هر حوزه‌ای كه قیمت‌گذاری دستوری انجام شده، مانند مرغ و تخم‌مرغ، خرابکاری شده است و به‌جای این‌که اقدامات به نفع مردم باشد برعکس شده، اگر مشکل تولید خودرو حل شود، خودبه‌خود قیمت‌ها متعادل می‌شود، ولي عرضه خودرو در بورس، این کار را برای ما انجام نمی‌دهد.
مگر عرضه خودرو در بورس رايگان است؟
اين كارشناس صنعت خودرو همچنين گفت: نکته دیگر اين‌كه می‌گویند هزینه‌های خودرو بالاست، اما مگر عرضه خودرو در بورس به‌شکل رایگان انجام می‌شود؟! بورس خودش یک نهاد اقتصادی است و چند درصد پورسانت مي‌گیرد و يك واسطه است كه سبب پایین آمدن قیمت نمی‌شود.
او ادامه داد: در بخش دیگر می‌گویند پولی که از عرضه خودرو در بورس به‌دست می‌آید، مستقیم به خودروساز پرداخت نمی‌شود و برای آن برنامه داریم. در این شرایط، در مسیر تولیدکننده تا مشتری چند واسطه اضافه می‌شود و این، احتمال فساد را بیشتر می‌کند. فساد به کنار، وقتی قرار است روی پولی حساب کتاب شود و بعد به خودروساز برسد، دست‌کم یک‌ماه زمان نياز دارد و همين معطلی، هزینه خودروسازی را افزایش می‌دهد.
مشكل مملكت توليد خودروي هيبريدي است؟!
او درباره اين‌كه پيشنهاد شده مابه‌التفاوت افزايش قيمت خودرو در بورس براي تولید خودرو هیبریدی در كشور هزينه شود، گفت: این پیشنهاد نادرستی است؛ چه کسی می‌خواهد خودروی هیبریدی تولید کند؟ چه کسی می‌خواهد تشخیص دهد که چه مقدار از این پول حق خودروساز است؟ در این سه سال هم قیمت‌گذاری دستوری کردند که فاتحه صنعت خودرو خوانده شد و بازار به‌هم ریخت. اكنون مشکل این است که ما نمی‌توانیم خودروی هیبریدی را مانند بقیه خودروها مونتاژ کنیم؟ مگر مشکل مملکت، تولید خودروی هیبریدی یا برقی است؟! فرض کنید خودروی هیبریدی تولید کردیم، چه کسی می‌خواهد آن را بخرد؟ در دنیا که خودروي برقی مورد استقبال قرار گرفته، به اين دليل است كه دولت‌ها برای خودروهای برقی سوبسید داده‌اند.
براي عرضه خودرو در بورس دير شده است
كاكايي درباره طرح عرضه خودرو در بورس، يادآوري كرد: موضوع عرضه خودرو در بورس از حدود شهریورماه سال گذشته توسط نمایندگان مطرح شد. اگر همان زمان اين طرح اجرا می‌شد، طرح بدی نبود و می‌شد جلوی زیان‌هاي يك سال گذشته را گرفت؛ اما حالا باید اراده‌ای باشد تا قیمت‌ها آزاد شوند، چون اكنون قیمت‌ها به سطح بازار نزدیک شده‌اند، قیمت ارز هم تا حدودی ثبات دارد و اگر قیمت خودرو آزاد شود، قیمت‌ها در بازار افزایش نمی‌یابد. اکنون بازار خودرو در رکود کامل است و اگر قیمت‌ها آزاد شود، عملاً اتفاقی در بازار آزاد نمی‌افتد و به‌راحتی بازار شفاف می‌شود.
اين كارشناس صنعت خودرو همچنين گفت: امسال که سال رفع موانع تولید است، بیایند مشکلات تولید خودرو را حل کنند. در حال حاضر جناح‌های مختلف، یکسری اختلاف‌هایی با هم دارند. سه سال پیش، این فرض را طرح می‌کردند که برای ثابت ماندن قیمت خودرو در بازار باید قیمتش در خودروسازی ثابت بماند، در این سه سال اثبات شد كه این فرضیه غلط است، حالا عده‌ای می‌گویند خودرو را به بورس ببرید، البته من سال گذشته و با آن شرایط خاص، با این کار موافق بودم، اما حالا برای اجرای چنین طرحی دیر شده است. بنابراین این طرح در اصل شکست خورده است و اگر تصویب شود، یک بدبختی به بدبختی‌های ما در صنعت خودرو اضافه می‌شود.
او اضافه كرد: سازمان بورس هم با این طرح مخالف است، چون از نظر تکنیکی، مشکل دارد. بماند که عده‌اي گفتند اگر دستور دهید، اجرا می‌کنیم، ولی ذات این کار اشکال دارد. براي روشن شدن موضوع به یک سوال ساده پاسخ دهيد، خود بورس برای عرضه خودرو پول می‌گیرد یا خیر؟ پاسخ اين است كه مي‌گیرد و این یعنی هزینه‌اي اضافه مي‌شود، اما مگر نگفتند که هزینه‌های صنعت خودرو را پایین می‌آورند؟!
