مدیر بخش بازاریابی شرکت «بالین‌تک» مجید جان فدا معتقد است که محدودیت واردات خودرو، انگیزه رقابت را در واحدهای قطعه‌سازی از بین می‌برد، زیرا اگر خودرویی خارجی وارد کشور شود، در کنارش باید خدماتش ارائه شود، خدمات آن خودرو اشتغال‌آفرینی می‌کند، اما با عدم واردات، انتقال دانش صورت نمی‌پذیرد و هیچ تغییری حاصل نمی‌شود.
شرکت تولیدی «بالین‌تک» به عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه گروه صنعتی ماشین و قالب از سال ۱۳۸۱ با تعریف کار تولید انواع قطعات صنعتی آلومینیومی با تمرکز در بخش خودروسازی و تخصص در زمینه تولید سرسیلندر شروع به کار کرده است. این شرکت برای دستیابی به دانش تولید بومی و امکان پاسخگویی به هر گونه نیاز مشتری، اقدام به ایجاد زنجیره کامل تولید کرده است، به این معنی که شرایط و امکانات طراحی فرآیندهای تولید، طراحی و ساخت قالب‌های ریخته‌گری و ماهیچه‌سازی، فیکسچرهای تولیدی و کنترلی، ابزارهای مخصوص، ماشین‌های مخصوص تولید و تست طبق تست پلن‌های مرتبط با محصول، ریخته‌گری قطعات، ماشین‌کاری و مجموعه‌سازی در داخل این شرکت فراهم شده است. با استفاده از این امکانات تاکنون بیش از ۵ میلیون سرسیلندر آلومینیومی انواع موتورهای ساخت داخل کشور تولید و به مصرف رسیده است.
برای آشنایی بیشتر با این شرکت تولیدی و نحوه عملکرد آن که در راستای تحقق شعار سال با عنوان «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی» فعالیت می‌کند با مجید جان‌فدا، مدیر بازاریابی و فروش این شرکت که فعالیت خود را در حوزه بازاریابی از تحقیقات بازار و توسعه محصول آغاز کرده و از سال 1393 وارد حیطه بازاریابی شده است، به گفتگو پرداخته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
با توجه به شعار سال با عنوان «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی»، چه اتفاقاتی باید در سال جدید برای صنعت خودروی کشور رخ دهد تا بستر استفاده از ظرفیت دانش بنیان‌ها در این صنعت فراهم شود؟
شرکت «بالین‌تک» که در بخش تولید فعالیت می‌کند، همکاری‌هایی را با مراکز دانشگاهی از جمله دانشگاه‌های تهران، شریف و دانشگاه قزوین انجام می‌دهد. زیرا برای اینکه این شعار تحقق یابد، یک رقابت کامل باید به‌‍وجود بیاید و انحصارها از بین برود و تجربه در کنار علم قرار گیرد. شرکت‌های دانش‌بنیان از این جهت پویاتر هستند و خلاقیت بیشتر در آنها موج می‌زند. در صنعت خودرو، چون خودروسازان بیشتر با تأمین‌کننده‌ها کار کرده‌اند و یک روال را چندین سال است که سپری می‌کنند از نظر چالاکی و چابکی کمی سست شده‌اند و البته بحث انتقال دانش نیز مهم است.
مجموعه بالین‌تک با دانشگاه‌ها در خصوص بحث ریخته‌گری قطعات خودرو و بهینه کردن محصولات همکاری می‌کند. به عنوان مثال در این مجموعه برای ساخت قطعات از موادی مثل شن و ماسه استفاده می‌شود که نیاز به بازآفرینی و استفاده مجدد دارد، به گونه‌ای که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند. در این زمینه طی سال‌های اخیر با دانشگاه‌ها همکاری می‌کنیم تا از متد و روشی در بازآفرینی استفاده کنیم که بتوانیم مواد را به چرخه تولید بازگردانیم که بدین طریق هم صرفه‌جویی اقتصادی برای ما داشته باشد و هم اینکه از دانش و تخصص افراد دانشگاهی استفاده کنیم.
بنابراین در ابتدا باید رقابت سالم به وجود بیاید و بعد انتقال دانش و تجربه توأمان در کنار هم قرار گیرند که بحث هم‌افزایی رخ دهد و افزایش تولید محقق شود که به طبع آن اشتغالزایی را به دنبال خواهد داشت.
آیا صنعت خودرو امکان پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان را دارد؟
در بخش‌هایی این امکان وجود دارد. در یک سری از صنایع، چون دانش مصرف کنندگان نسبت به این گروه محصولات کم است و آگاهی که نسبت به سایر محصولات پرمصرف مثل خمیردندان، شامپو و غیره وجود دارد، بیشتر از این اقلام است که اغلب آنها را در مکانیکی و لوازم یدکی می‌بینید و خیلی از افراد نسبت به این قضیه سررشته ندارند، شاید نقطه ورود مناسبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان باشد که در این حوزه ورود پیدا کنند.
درمورد بسیاری از اقلام، استانداردی وجود ندارد؛ یعنی استانداردی برای آنها تعریف نشده است. مخصوصا اقلامی که شاید گران و آسیب‌پذیر باشند. در صنعت خودرو نیز یک‌سری از لوازم هستند که استاندارد اجباری و الزامی دارند و یک سری قطعات، استاندارد ندارند. فقدان استاندارد باعث شده که شرکت‌ها یا افراد مختلف وارد این بازار شوند و محصولات را با عناوین مختلف وارد بازار کنند و مصرف‌کننده‌ها نیز چون دانش کافی ندارند، از آنها استفاده می‌کنند و بعد از مدتی مجبور هستند که قطعات را تعویض یا تعمیر کنند که بار مالی برای افراد به دنبال دارد.
به نظر می رسد که با توجه به اینکه فضای صنعت خودرو تقریبا حالت نیمه انحصاری دارد، اما فرصت رقابت برای شرکت‌های دانش‌بنیان میسر است، منتها باید در کنار دانش آکادمیک یا محصولی در حوزه‌های بازاریابی فروش هم تجاربی را کسب کنند که بتوانند ورود موفقی را در حوزه‌های مختلف داشته باشند.
برای دانش‌بنیان شدن صنعت خودرو چه سیاست‌های صنعتی باید لحاظ شود؟
صنعت خودرو، یک صنعت تقریبا دولتی است و مقداری انحصار در آن وجود دارد و هرجایی که قرار باشد رقابت صورت پذیرد، باید ابتدا انحصار شکسته شود و دوم اینکه اسناد بالادستی نباید وابسته به دولت باشد و کاملا یک فضای مستقل را تجربه کند و دیگر اینکه استانداردها باید مثل همه دنیا تعریف شوند و نظارت بر استانداردها هم باید به طور جدی دنبال شود که اگر این اتفاقات بیافتد منجر می‌شود به این که فضای رقابت و بازار سالم به وجود بیاید و بعد شرکت‌ها و سازمان‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند و بحث رقابت به وجود می‌آید و در کنار رقابت، کیفیت ارتقاء می‌یابد و خدمت‌رسانی‌ها و قیمت‌گذاری‌ها بهتر می‌شود.
درواقع وقتی فضا رقابتی می‌شود، هم به نفع مصرف‌کننده و هم به نفع تولیدکننده خواهد بود. تولیدکننده از این حیث که دانش خود را باید به روز کند و خدمات بهتر ارائه دهد و مصرف‌کننده از این جهت که کالاهای با کیفیت‌تری را بتواند دریافت کند و حق انتخاب بیشتری را خواهد داشت.
حذف واردات خودرو چه آسیب‌هایی را به این صنعت وارد کرده است؟
اولین مسأله که حذف واردات خودرو به وجود می‌آورد، این است که جو روانی را در بازار به وجود می‌آورد و باعث افزایش قیمت خودرو می‌شود و طبیعتا وقتی انحصار وجود دارد و از طرفی هیچ کالایی قرار نیست ورود پیدا کند، تولیدکننده این اجازه را به خود می‌دهد که قیمت کالا را بالا ببرد؛ یعنی یک انتظار روانی افزایش قیمت را در بازار به وجود می‌آورد و یک دلسردی را حتی برای مصرف‌کننده‌ها ایجاد می‌کند که حق انتخابی را ندارند و مجبور هستند کالاهایی که کیفیت آنها زیر سؤال رفته، دریافت کنند.
از مقامات بالادستی مانند مدیر و معاون وزیر صمت تا معاون راهنمایی و رانندگی اذعان دارند که این کالاها از نظر کیفیت، نیاز به بازنگری دارند. انحصار، باعث می‌شود رانت‌ها شکسته نشوند و وقتی انحصار وجود دارد، فضای رقابتی به وجود نمی‌آید و مصرف‌کننده‌ها مجبورند به ناچار یک کالایی را با وضعیت نامرغوب با قیمت بالا و خدمات نامناسب دریافت کنند.
واردات خودرو باعث رقابت و ارتقای خودروهای داخلی می‌شود، چون موجب می‌شود، خیلی از افراد از برخی گرایش‌ها دست بردارند، همچنین این پروسه موجب می‌شود، جریان مالی که شرکت‌ها انتظار داشتند، رخ ندهد و به دنبال آن به تکاپو بیافتند و وضعیت خود را بهبود بخشند.
با توجه به این که محدودیت واردات، رقابت‌پذیری را در واحدهای قطعه‌سازی تحت تأثیر قرار می‌دهد، راهکار شما برای جلوگیری از این معضل چیست؟
محدودیت واردات انگیزه را از بین می‌برد. در اینجا بحث انتقال دانش مطرح است. اگر خودرویی خارجی وارد کشور شود، در کنارش باید خدماتش ارائه شود، خدمات آن خودرو اشتغال‌آفرینی می‌کند و می‌تواند افرادی که در حوزه خدمات‌رسانی فعالیت می‌کنند را ارتقاء دهد، اما با عدم واردات، این اتفاق نمی‌افتد، انتقال دانش صورت نمی‌پذیرد و هیچ تغییری حاصل نمی‌شود و با همین که هست باید کنار بیاییم و ممکن است بدتر هم بشود. بهبود وقتی حاصل می‌شود که رقابت وجود داشته باشد و انحصار شکسته شود.
در پایان همان‌طور که مستحضر هستید، انتخابات اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی خودرو و ماشین‌آلات تهران به دور دوم کشیده شده است. شما نقش اتحادیه را در توسعه و پیشرفت این صنعت چونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما اتحادیه تا چه حد می‌تواند در این زمینه مفید باشد؟
درواقع اتحادیه‌ها اهرم‌های خوبی در کنترل نظارت هستند. مجموعه شرکت بالین‌تک با اتحادیه مکانیک‌ها ارتباط دارد و ما تاکنون چند دوره آموزشی با حضور آنها برگزار کرده‌ایم و رسالت مجموعه بالین تک بوده که در این حوزه قدم بردارد، چون روی آموزش تأکید داریم، بنابراین سعی کرده‌ایم در زمینه قطعاتی که تولید می‌کنیم، انتقال دانش را انجام دهیم و هنوز هم به صورت پیوسته این کار را دنبال می‌کنیم.
بنابراین با اتحادیه‌ها در ارتباط هستیم. اتحادیه ها در دو حوزه، یکی برند و دیگری بحث نظارت تأثیرگذار هستند و می‌توانند درمورد قطعاتی که وارد می‌شوند نظارت کنند که برندها وارد شوند و از تولیدات زیرپله‌ای جلوگیری کنند.
یکی از گزارشات که چند وقت پیش از کرج پخش شد، این بود که یک‌سری سیبک و قطعات جلوبندی که خراب شده بود را رنگ می‌کردند و به لوازم یدکی‌ها می‌داند و آنها هم می‌فروختند. حداقل کاری که اتحادیه می‌تواند انجام دهد این است که جوازهای این‌ها را تحت کنترل قرار دهد و در بحش آموزش نیز می‌تواند نقش‌آفرینی کند و بر کیفیت کالاها نظارت داشته باشد.
در جایی ممکن است لازم باشد، اتحادیه مکانیکی‌ها و جایی اتحادیه لوازم یدکی‌ها نظارت کنند، ولی درکل به نظر من اتحادیه‌ها بیشترین نقش را می‌توانند به عنوان قانونگذار در حوزه آموزش و انتخاب برندهای مناسب و کنترل کیفیت در کنار ارائه جوایز داشته باشند. نظارت‌هایی نیز باید صورت پذیرد که آیا اقلام درست عرضه می‌شود یا خیر که اگر این موارد را اتحادیه‌ها پی‌گیری کنند، هم به نفع لوازم یدکی‌ها، هم تراشکارها و هم دارنده خودروها خواهد بود و افراد با خیال آسوده هر لوازم یدکی را در هر جا می‌توانند، دریافت کنند.
