بر اساس برآوردهای سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۲۳ هند با پشت سر گذاشتن چین به پرجمعیت‌ترین کشور جهان تبدیل شد. جمعیت هند اکنون به حدود ۱.۴۵ میلیارد نفر می‌رسد، که این خود نشان‌دهنده وضعیت خاص و پیچیده جمعیتی این کشور است. شاید فکر کنید که با چنین جمعیتی، هند دیگر نیازی به دغدغه‌های افزایش جمعیت و فرزندآوری بیشتر ندارد. اما جالب است که این مسئله به‌طور ناگهانی در هند به یکی از موضوعات داغ سیاسی و اجتماعی تبدیل شده است.
چرا فرزندآوری در هند یک مسئله است؟
با اینکه هند به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان از نظر جمعیت شناخته می‌شود، رهبران ایالت‌های مختلف این کشور از جمله آندرا پرادش و تامیل نادو اخیراً خواستار افزایش تعداد فرزندان خانواده‌ها شده‌اند. این درخواست‌ها به‌ویژه در شرایطی مطرح می‌شود که نرخ باروری در هند به شدت کاهش یافته است. در حالی که در سال ۱۹۵۰ میانگین تعداد تولدها به ازای هر زن در هند حدود ۵.۷ نفر بود، این نرخ اکنون به دو فرزند برای هر زن رسیده است. نرخ باروری در هند به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و بسیاری از ایالات و مناطق هند با بحران پیر شدن جمعیت روبه‌رو هستند.
آندرا پرادش و تامیل نادو: مشوق‌ها برای فرزندآوری بیشتر
آندرا پرادش یکی از ایالت‌های جنوبی هند است که در حال حاضر نگرانی‌های زیادی درباره نرخ پایین باروری و پیری جمعیت خود دارد. مقامات این ایالت در حال بررسی گزینه‌هایی برای تشویق خانواده‌ها به داشتن فرزند بیشتر هستند. به‌ویژه با توجه به این که در حال حاضر بسیاری از ایالت‌ها با چالش‌های جمعیتی مواجه هستند، این اقدام ممکن است به‌عنوان راه‌حلی برای حفظ پویایی جمعیتی در نظر گرفته شود.
آندرا پرادش به‌تازگی قانون «حداکثر دو فرزند» که پیش‌تر به‌عنوان شرطی برای نامزدی در انتخابات محلی در نظر گرفته می‌شد، لغو کرده است. طبق این قانون، خانواده‌هایی که بیشتر از دو فرزند داشتند نمی‌توانستند در انتخابات محلی نامزد شوند. اکنون با لغو این قانون، احتمالاً ایالات دیگر مانند تلنگانا نیز به‌زودی همین مسیر را دنبال خواهند کرد.
چالش‌های نرخ باروری پایین در هند
نرخ باروری پایین در هند به‌ویژه در ۱۷ ایالت از ۲۹ ایالت این کشور که به زیر سطح جایگزینی رسیده است، نگران‌کننده است. سطح جایگزینی به معنای آن است که تعداد تولدهای جدید به حدی است که جمعیت کشور ثابت می‌ماند. در واقع، در این ایالات، تعداد تولدها به حدی کاهش یافته که دیگر نمی‌تواند برای جایگزینی نسل‌های قبلی کافی باشد و در نتیجه، خطر کاهش جمعیت در آینده وجود دارد.
این بحران باروری می‌تواند اثرات جدی بر اقتصاد و جامعه هند داشته باشد. افزایش سن جمعیت می‌تواند فشارهای سنگینی بر سیستم‌های بهداشتی و رفاهی وارد کند، به‌ویژه با توجه به اینکه هند با جمعیت بزرگی از سالمندان روبه‌رو خواهد شد. از طرف دیگر، کاهش تعداد نیروی کار جوان می‌تواند تأثیر منفی بر رشد اقتصادی کشور داشته باشد.
راهکارها و مشوق‌ها
در واکنش به این وضعیت، برخی از ایالت‌ها در هند تلاش می‌کنند تا با ارائه مشوق‌های مالی و اجتماعی، خانواده‌ها را به فرزندآوری بیشتر ترغیب کنند. این مشوق‌ها ممکن است شامل کمک‌های مالی برای هزینه‌های تربیت فرزند، افزایش مرخصی زایمان یا حمایت‌های ویژه برای خانواده‌های چندفرزندی باشد.
همچنین در برخی ایالات، مانند آندرا پرادش، برنامه‌هایی برای حمایت از زنان و خانواده‌ها در نظر گرفته شده است تا بتوانند فشارهای اقتصادی ناشی از داشتن فرزند بیشتر را کاهش دهند. اما به‌طور کلی، این تلاش‌ها با چالش‌های زیادی روبه‌رو است، زیرا تغییرات فرهنگی و اجتماعی در هند به‌ویژه در مناطق روستایی به‌سادگی قابل تغییر نیست.
چشم‌انداز آینده جمعیت هند
با توجه به کاهش نرخ باروری و بحران پیری جمعیت، هند ممکن است در آینده با مشکلات جمعیتی و اقتصادی جدی روبه‌رو شود. در این راستا، مقامات این کشور نیاز دارند تا تدابیر دقیق‌تری را برای تشویق به فرزندآوری و حمایت از خانواده‌ها در نظر بگیرند. از سوی دیگر، این تغییرات جمعیتی می‌تواند تأثیرات عمیقی بر سیاست‌ها و اقتصاد هند در دهه‌های آینده بگذارد.
در نهایت، هند باید راه‌حل‌های مبتنی بر واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی خود پیدا کند تا بتواند با چالش‌های جمعیتی در آینده مقابله کند.
