صنعت خودرو ایران در دهه‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است؛ از نوسانات ارزی و کمبود قطعات گرفته تا مشکلات مدیریتی و سیاست‌های دولتی. خودروسازان بزرگ کشور با زیان‌های انباشته مواجه هستند و بخش‌های مختلف این صنعت تحت فشار قرار دارند. در این شرایط، خصوصی‌سازی به‌عنوان یک راهکار اساسی برای نجات این صنعت مطرح شده است. این تغییر می‌تواند ساختار مدیریتی و اقتصادی خودروسازان را به‌طور چشمگیری تغییر دهد و از افزایش زیان و افت کیفیت تولید جلوگیری کند. اما افزایش نرخ ارز در سال‌های اخیر تاثیرات منفی گسترده‌ای بر صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشور گذاشته است.
نوسانات شدید ارز و افزایش هزینه‌های واردات مواد اولیه و قطعات، تولید خودرو را به‌شدت تحت تاثیر قرار داده است. خودروسازان مجبور شده‌اند قیمت‌ها را افزایش دهند و در کنار این بحران‌ها، کمبود انرژی نیز مشکلات جدیدی ایجاد کرده است. این چالش‌ها صنعت خودرو را به مرحله‌ای حساس رسانده است.
آرمان خالقی، عضو هیات‌مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، در گفت‌وگو با «دنیای‌خودرو»، به تحلیل وضعیت صنعت خودرو و تاثیرات افزایش نرخ ارز و بحران کمبود انرژی پرداخته و راهکارهایی برای حل این مشکلات ارائه کرده است. او بر ضرورت خصوصی‌سازی به‌عنوان ابزاری برای بهبود مدیریت و افزایش بهره‌وری در خودروسازی تاکید کرد و گفت: «برای جلب اعتماد مشتریان، ارتقای کیفیت و تنوع محصولات امری حیاتی است.»
خالقی از همکاری‌های بین‌المللی و هم‌افزایی صنعت قطعه‌سازی با دیگر صنایع برای حل چالش‌ها یاد کرد و پیشنهادهایی برای توسعه رقابت‌پذیری خودروهای تولید داخل ارائه داد.
آیا دولت باید دوباره قیمت‌ها را افزایش دهد؟
در شرایط کنونی، افزایش قیمت‌ها برای حفظ خودروسازان و کاهش زیان انباشته آن‌ها اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. افزایش نرخ ارز هزینه‌های تولید را بالا برده و خودروسازان مجبور به افزایش قیمت‌ها شده‌اند. با این حال، افزایش قیمت‌ها باید با توجه به وضعیت اقتصادی و قدرت خرید مردم صورت گیرد تا از کاهش تقاضا جلوگیری شود.
دولت باید سیاست‌های ارزی را اصلاح کند، حمایت از قطعه‌سازان داخلی را افزایش دهد و وابستگی به واردات را کاهش دهد. در صورت اجرای درست این سیاست‌ها، بحران جدیدی ایجاد نخواهد شد.
پیشنهادهایی برای خصوصی‌سازی صنعت خودرو
خصوصی‌سازی می‌تواند به‌طور قابل توجهی به نجات خودروسازان کمک کند. واگذاری خودروسازان به بخش خصوصی باعث بهبود مدیریت و افزایش بهره‌وری می‌شود. بخش خصوصی معمولاً توانایی بیشتری در اتخاذ تصمیمات سریع و انعطاف‌پذیر دارد و می‌تواند منابع مالی لازم را برای بهبود تولید و کیفیت تأمین کند. با رقابتی‌تر شدن بازار، کیفیت محصولات نیز افزایش می‌یابد. با این حال، بخش دولتی تمایلی به واگذاری کامل خودروسازان ندارد و بخش خصوصی نیز به دلیل ریسک‌های موجود وارد این صنعت نمی‌شود. برای موفقیت خصوصی‌سازی، دولت باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد و با مشوق‌ها و تسهیلات لازم، بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری ترغیب کند.
تدابیر برای مقابله با بحران کمبود انرژی
کمبود انرژی یکی از مشکلات عمده صنعت خودرو است. در تابستان‌ها و فصول اوج مصرف، کارخانه‌ها با کاهش ساعات کاری و افت تولید مواجه می‌شوند. برای مقابله با این بحران، دولت باید سیاست‌های جدیدی برای تامین انرژی پایدار اتخاذ کند. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی یا بادی می‌تواند در بلندمدت به کاهش وابستگی به شبکه سراسری و افزایش تاب‌آوری صنایع کمک کند. همچنین، بهینه‌سازی مصرف انرژی در خطوط تولید می‌تواند اثرات بحران انرژی را کاهش دهد.
سرنوشت صنعت خودرو با ادامه روند کنونی
اگر روند کنونی ادامه یابد، صنعت خودرو با بحران‌های بیشتر روبه‌رو خواهد شد. نوسانات ارزی، مشکلات مدیریتی و کمبود انرژی باعث خواهند شد که خودروسازان قادر به افزایش تیراژ تولید نباشند. این وضعیت به رکود بیشتر، کاهش تنوع محصولات و افزایش قیمت‌ها خواهد انجامید.
برای جلوگیری از این وضعیت، اصلاحات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و صنعتی ضروری است. توجه به خصوصی‌سازی، بهبود مدیریت و افزایش بهره‌وری می‌تواند کمک کند تا صنعت خودرو از بحران خارج شود و به تولید بیشتر و رقابت‌پذیری بالاتر دست یابد. تنها با همکاری بخش دولتی و خصوصی و اصلاحات ساختاری، می‌توان به آینده‌ای روشن‌تر برای صنعت خودرو امیدوار بود.
