بررسی دیدگاه‌های کارشناسان نشان می‌دهد که آینده بخش تولید در سال ۱۴۰۴ با چالش‌ها و ابهامات جدی روبه‌رو خواهد بود. تأثیرپذیری بالای محیط تولید از متغیرهای اقتصادی و سیاسی، نوسانات ارزی، مشکلات تأمین مواد اولیه، قطعات، تجهیزات و فناوری از جمله عواملی هستند که بر میزان تولید و فروش صنایع تأثیر خواهند گذاشت. بسیاری از صنعتگران بر این باورند که سیاست‌گذاران باید تمرکز خود را بر حل مسائل کلان اقتصادی، مانند رفع تحریم‌ها و آزادسازی اقتصادی معطوف کنند.
تأثیر تورم و کاهش قدرت خرید بر تولید
با وجود افزایش نرخ ارز و کاهش واردات کالاهای خارجی، برخی بر این عقیده‌اند که تولیدات داخلی می‌توانند فرصت بهتری برای رشد داشته باشند. اما در مقابل، کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و تشدید تحریم‌ها، فشار زیادی بر بازار بسیاری از صنایع خواهد آورد. در عین حال، ادامه روند داخلی‌سازی بدون دسترسی به فناوری‌های پیشرفته، تأثیر چندانی در بهبود وضعیت تولید نخواهد داشت.
چالش‌های پیش روی صنایع در سال ۱۴۰۴
اگر اصلاحات اقتصادی در دو حوزه سیاست و اقتصاد به درستی اجرا نشود، فعالان صنعتی با چالش‌های بزرگی مواجه خواهند شد. بسیاری از مدیران پیش‌بینی می‌کنند که سال ۱۴۰۴ یکی از سخت‌ترین سال‌ها برای تولیدکنندگان خواهد بود. عواملی چون تنش‌های ژئوپلیتیکی، افزایش تورم، کاهش سطح رفاه عمومی و افت تقاضا می‌توانند فروش محصولات صنعتی را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین، در صورت تداوم تحریم‌ها و کاهش درآمدهای ارزی، صنایع با محدودیت‌های جدی در تأمین مواد اولیه روبه‌رو خواهند شد.
دیدگاه مدیران صنعتی
طبق نظرسنجی انجام‌شده، ۴۰ درصد از مدیران صنعتی آینده تولید را «بسیار بد» و ۲۰ درصد آن را «بد» ارزیابی کرده‌اند. در مقابل، تنها ۵ درصد از مدیران نظر مثبتی نسبت به سال ۱۴۰۴ دارند و برخی صنایع مانند تولید تجهیزات صنعتی را دارای آینده‌ای روشن می‌دانند.
مشکلات سیاست‌های گمرکی و تأمین مواد اولیه
مطالعات نشان می‌دهند که ۴۵ درصد از مدیران صنعتی، سخت‌گیری‌های گمرکی را یکی از عوامل اصلی اختلال در زنجیره تأمین می‌دانند. همچنین ۷۵ درصد از آن‌ها سیاست‌های ارزی دولت را یکی از چالش‌های بزرگ پیش روی صنعت می‌دانند. وابستگی صنایع به واردات مواد اولیه، تجهیزات و فناوری باعث شده است که نوسانات ارزی و مشکلات گمرکی تأثیر منفی بر عملکرد صنایع بگذارند.
تأثیر تحریم‌ها و فشار اقتصادی بر تولید
طبق نظرسنجی، ۸۰ درصد از مدیران معتقدند که تحریم‌ها و سیاست‌های فشار حداکثری تأثیر منفی قابل توجهی بر زنجیره تأمین و تولید دارند. به گفته آن‌ها، عدم تعامل با اقتصاد جهانی موجب کاهش دسترسی به فناوری‌های جدید و محدود شدن بازارهای صادراتی شده است. با این حال، برخی صنایع مانند تولید تجهیزات صنعتی و رباتیک به دلیل نیاز داخلی کمتر تحت تأثیر تحریم‌ها قرار می‌گیرند.
کاهش مصرف داخلی و اثر آن بر صنایع
کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان نیز یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران صنعتی است. بیش از ۷۰ درصد از مدیران شرکت‌کننده در نظرسنجی، کاهش تقاضای داخلی را یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش تولید دانسته‌اند. این مسئله به ویژه در صنایعی مانند صنایع غذایی و کالاهای مصرفی روزمره تأثیر بیشتری خواهد داشت. تنها صنایعی که بازار صادراتی دارند، می‌توانند از این شرایط کمتر آسیب ببینند.
چالش‌های داخلی‌سازی و عدم دسترسی به فناوری پیشرفته
برخی مدیران صنعتی بر این باورند که داخلی‌سازی در ایران بیشتر جنبه شعاری دارد. به دلیل محدودیت در واردات فناوری‌های پیشرفته، برخی از صنایع داخلی توان رقابت با نمونه‌های خارجی را ندارند. این امر باعث شده که تأکید بر داخلی‌سازی در برخی موارد منجر به افت کیفیت و افزایش هزینه‌ها شود.
راهکارهای بهبود شرایط تولید
در پاسخ به این پرسش که چه عواملی بیشترین تأثیر را بر بهبود زنجیره تولید و تأمین دارند، ۳۵ درصد از مدیران «آزادسازی اقتصادی»، ۳۰ درصد «رفع تحریم‌ها» و ۲۵ درصد «اصلاحات سیاسی» را مهم‌ترین عوامل دانسته‌اند. به اعتقاد آن‌ها، رفع تحریم‌ها باید همراه با اصلاحات اقتصادی و سیاست‌های حمایتی باشد تا به بهبود شرایط تولید منجر شود. علاوه بر این، سیاست‌گذاران باید به جای تمرکز صرف بر کنترل تورم، فضای اقتصادی را برای کسب‌وکارها بازتر کنند تا صنایع بتوانند رشد پایدار داشته باشند.
جمع‌بندی
با توجه به چالش‌های پیش روی تولید و تجارت، سال ۱۴۰۴ می‌تواند یکی از سخت‌ترین سال‌ها برای صنایع باشد. مدیران صنعتی بر این باورند که بدون تغییرات اساسی در سیاست‌های اقتصادی و تعامل با اقتصاد جهانی، مشکلات موجود عمیق‌تر خواهد شد. تنها با اجرای اصلاحات اقتصادی و رفع موانع تجاری است که می‌توان امیدوار بود صنایع مسیر رشد و توسعه خود را ادامه دهند.
