اما چرا در حالی که در بسیاری از کشورها صنایع کوچک، متوسط و حتی کارگاهی در کنار صنایع بزرگ، امکان فعالیت تجاری و کسب درآمد قابل‌قبول را دارند، در کشور ما هیچ‌گاه این امر به‌درستی تحقق پیدا نکرده و حتی دامنه فعالیت بسیاری از این صنایع، محدودتر از گذشته شده است. روزنامه صمت در آستانه روز صنعت و معدن، به امکان حضور این نوع کسب‌وکارها در بازارهای داخلی و خارجی پرداخته که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
شهرک‌هایی که صنعتی نیستند
قاسم نوده‌فراهانی در گفت‌وگو با صمت اعلام کرد: در حال حاضر حدود ۶۰۰ هزار واحد تولیدی کوچک اصناف مشغول فعالیت هستند که کار بسیاری از آنها در حوزه صنعت است و اگر فعالیت آنها به رشد حداکثری برسد، تاثیر بسزایی در توسعه اقتصاد کشور، اشتغالزایی و کاهش بیکاری خواهند داشت.نوده فراهانی در این باره تاکید کرد: باید حمایت از این واحدها صورت گیرد و موانع تولید از مسیر حرکت آنها برداشته شود تا تولید با سر و شکل واقعی آن قابلیت بروز داشته باشد و به این واحدها توان رقابت بدهد.وی افزود: نخستین دستاورد این کار می‌تواند به‌شکل تولید کالای موردنیاز کشور و بی‌نیازی از واردات کالاهای مشابه نمایان شود و به توسعه اقتصادی کشور بینجامد؛ البته این روند در ادامه حتی می‌تواند به‌شکل حضور موفق در بازارهای کشورهای دیگر خود را نشان بدهد.
نوده‌فراهانی عنوان کرد: یکی دیگر از مشکلات اصناف تولیدی، موضوع استقرار در شهرک‌های صنعتی است که این قشر را دچار زحمات بسیاری کرده است. سال‌هاست که طرح ایجاد شهرک‌های صنعتی در دست اجراست اما هنوز به سرانجام روشنی نرسیده است. امکانات اولیه مثل آب و برق و گاز هنوز برای برخی از این شهرک‌ها فراهم نشده و صاحبان اصناف رغبت نمی‌کنند کسب‌وکار خود را به این شهرک‌ها انتقال دهند. از سوی دیگر اصنافی که به این شهرک‌ها نقل‌مکان کرده‌اند اعتقاد دارند منتقل نشدن سایر اصناف، مانع از رونق‌گیری کسب‌وکار آنها در این شهرک‌ها می‌شود.
وی درباره لزوم نگاه یکسان به اصناف نیز عنوان کرد: انتقال اصناف به شهرک‌های صنفی و صنعتی امری است که باید اتفاق بیفتد و این کار نیازمند همکاری نهادهای نظارتی در این زمینه است. رئیس اتاق اصناف تهران تاکید کرد: ما برای اینکه تولیدکنندگان قوی در حوزه اصناف داشته باشیم، نیاز به حمایت نهادهای بالادستی داریم که این کمک‌ها می‌تواند از ارائه وام‌های مالی تا محدودیت و کنترل واردات کالاهای مشابه تولید داخل گسترده باشد.
حمایت‌هایی در حد صنعت می‌خواهیم
رسول شجری، رئیس اتحادیه کفاشان دست‌دوز تهران در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: بسیاری از اصناف تولیدی کشور در حال حاضر توانایی و قابلیت رشد صنعتی را دارند و می‌توانند با صنایع روز دنیا رقابت کنند اما باید به مولفه‌های صنعتی شدن نیز توجه کرد. شجری در این باره خاطرنشان کرد: اصناف تولیدی کشور در صورتی می‌توانند به فعالیت در حد و اندازه‌های صنعتی بپردازند و به بازارهای خارجی راه پیدا کنند که از حمایت دولت در بخش‌های مختلف برخوردار باشند، اما متاسفانه بیشتر فشارها برای رقابت‌پذیر کردن تولیدات بر دوش خود اصناف است.
نمایندگان اصناف حتی در صورت راهیابی به بازارهای خارج از کشور، باوجود تمام مشکلات به حال خود رها می‌شوند و دولت و سفارت حمایت خاصی از آنها نمی‌کنند. این وضعیت اصناف تولیدی کشور در حالی است که در موارد حضور اصناف کشورهای دیگر در کشور دوم نظارت و حمایت دولت و سفارت این کشورها از نمایندگان‌شان تا آخرین لحظه ادامه دارد. این فعال حوزه اصناف با اشاره به رشد کمی و کیفی تولید کفش در کشور، عنوان کرد: در حال حاضر بیش از ۷۰ تولیدکننده کفش، در شهرک صنعتی قرچک زمین‌هایی را خریداری کرده‌اند تا برای تولید صنعتی این محصول و عرضه به بازارهای داخلی و خارجی اقدام کنند، اما در این شرایط اقتصادی، تحریم‌ها و همینطور همه‌گیری ویروس کرونا، رسیدن به چنین هدفی نیاز به حمایت‌های نهادهای بالادستی دارد.
شجری در ادامه خاطرنشان کرد: اصناف تولیدی کشور حرف‌های زیادی در زمینه صنعتی شدن برای گفتن دارند و حتی می‌توانند نیم‌نگاهی به صادرات داشته باشند اما مشکلاتی مثل انتقال پول مانعی جدی در مسیر این نگاه ملی است. صنایع بزرگ که زیر سایه دولت هستند مشکلات کمتری در این زمینه دارند، اما صنایع کوچک و متوسط که در قالب اصناف در حال فعالیتند، برای نقل و انتقالات مالی خود نیازمند سازکارهایی هستند که مدیریت آنها باید از طریق دولت انجام شود.
رئیس اتحادیه کفاشان دست‌دوز تهران همچنین تصریح کرد: مشکل دیگر اصناف حوزه تولید برای حرکت مستمر در کنار صنایع بزرگ، موضوع تامین مواد اولیه و افزایش هزینه‌هاست که آن هم به‌نوعی تحت تاثیر تحریم‌های اقتصادی کشور است. افزایش هزینه تامین مواد اولیه در نرخ تمام شده کالاها تاثیر می‌گذارد، به همین دلیل کالای تولیدی را از حالت رقابت‌پذیری خارج می‌کند و طبیعی است که در این صورت نمی‌توان به افزایش تولید و ورود به فاز صنعتی این کسب‌وکارها امید داشت.
کوچک‌ها را له نکنیم
پیمان مولوی، فعال و کارشناس اقتصاد در این باره در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: گرچه شرکت‌های بزرگ کشور در شرایط تحریم بیشتر در تیررس مشکلات هستند اما در عین حال قدرت مالی و لجستیک لازم برای انتخاب راهکارهای جایگزین را دارند. در مقابل شرکت‌ها و صنایع کوچک و متوسط که اغلب در قالب اصناف تولیدی به فعالیت مشغولند، با سرمایه در گردش محدود و ظرفیت صادراتی کمتر، نمی‌توانند این دست‌اندازهای تجاری و هزینه‌های متعاقب آن را تاب بیاورند. وی در ادامه عنوان کرد: وقتی می‌خواهیم درباره بنگاه‌های کوچک و متوسط صحبت کنیم، باید هدف‌گیری‌های کلان در این زمینه را نیز در نظر بگیریم اما به‌نظر می‌رسد این تصمیم‌گیری و هدف‌گذاری‌ها به‌شکل جامع و کامل درباره شرکت‌های کوچک و متوسط انجام نشده است.
این کارشناس اقتصاد تصریح کرد: به‌نظر می‌رسد حمایت‌های لازم و کافی در شرایط موجود از صنایع کوچک و متوسط به‌عمل نمی‌آید و ما بیشتر از اینکه این موضوع را براساس واقعیات موجود پیش ببریم، به شعار روی آورده‌ایم.مولوی خاطرنشان کرد: کشور ما در حال حاضر دارای صنایع بسیار بزرگی است که محور توسعه هستند و در کنار آنها صنایع کوچک در پایین‌دست و در زنجیره ارزش قرار می‌گیرند اما باید به این موضوع توجه داشته باشیم که نقل و انتقالات ساده تجاری که شاید ۱۵ سال پیش در زمانی حدود ۲ ساعت انجام می‌شد، باتوجه به شرایط خاص کشور امروز حدود ۳ هفته زمان می‌برد. به‌طبع صنایع کوچک نمی‌توانند این کار را انجام دهند، در حالی که بابت این تاخیر باید هزینه‌های زیادی را صرف کنند.
وی عنوان کرد: به‌نظر می‌رسد ما باید در وهله اول به حل و فصل مسائل قابل اصلاح بپردازیم و سعی کنیم در عمل کاری از پیش ببریم. ما برای اینکه بتوانیم کاری برای صنایع کوچک و متوسط انجام دهیم باید وضعیت کسب‌وکار در شهرک‌های صنعتی را مورد بررسی قرار دهیم و برای بقای آنها کاری کنیم. مولوی در پایان تاکید کرد: دست‌اندرکاران حوزه اصناف باید به این نتیجه برسند که نباید از ظرفیت‌های بخش خصوصی به‌عنوان جاده‌صاف‌کن استفاده کنند، بلکه باید جاده را برای حرکت آنها هموار کنند. ما نیز باید سیاست‌هایی مثل سیاست‌های تمام کشورهای در حال ترقی در حوزه تجارت در پیش بگیریم، زیرا اگر غیر از این باشد، تمام شعارهای ما در حمایت از صنایع کوچک بی‌معنی است و به نتیجه خاصی نمی‌رسد.
حرف اول و آخر را حمایت می‌زند
در حال حاضر بسیاری از فعالان اصناف تولیدی به‌دلیل نبود توازن در بازار و حاشیه سود نامناسب، میل چندانی به ادامه فعالیت ندارند؛ ضمن اینکه این صنایع به‌دلیل توان مالی محدود نمی‌توانند در برابر تورم ۴۰ و ۵۰ درصدی مقاومت کنند و در فرآیندهای خرید و فروش کالا دچار مشکلات فراوانی می‌شوند. در شرایط فعلی بهترین کار برای کمک به ادامه فعالیت این بنگاه‌ها تسهیل روابط مالی و همینطور روابط بین‌المللی است. دولت باید در این حوزه نقش حمایت‌کننده داشته باشد. سیاست‌گذاران این حوزه باید واقعیت‌ها را در نظر بگیرند و باتوجه به اینکه کشور ما ظرفیت‌های زیادی در این زمینه دارد، با رویکردی مناسب برنامه‌های جدید، مدون و حساب‌شده‌ای را برای چشم‌اندازهای بعدی کشور تعریف کنند تا اصناف تولیدی ما بتوانند به‌عنوان یک واحد صنعتی قابل رقابت در بازار به فعالیت ادامه دهند.
