برای نگهداری بهینه از موتور خودرو و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده، تعویض ضدیخ و هواگیری رادیاتور از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله، روش‌های تعویض ضدیخ و هواگیری موتور و رادیاتور را به‌طور کامل و با جزئیات شرح خواهیم داد.
1. مقدمه
سیستم خنک‌کننده خودرو نقش مهمی در حفظ دمای موتور در محدوده بهینه و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از دمای زیاد ایفا می‌کند. ضدیخ یا مایع خنک‌کننده یکی از اجزای اصلی این سیستم است که علاوه بر تنظیم دمای موتور، از یخ زدن مایع خنک‌کننده در فصل‌های سرد و نیز جلوگیری از خوردگی و رسوب‌گذاری در سیستم کمک می‌کند. به همین دلیل، تعویض به موقع ضدیخ و انجام عملیات هواگیری موتور و رادیاتور ضروری است.
2. چرا باید ضدیخ را تعویض کنیم؟
حفظ کیفیت خنک‌کنندگی: مایع خنک‌کننده پس از مدتی تحت تأثیر گرما و فشار موجود در موتور خاصیت خود را از دست می‌دهد.
جلوگیری از خوردگی: ضدیخ دارای مواد ضد خوردگی است که از پوسیدگی اجزای سیستم خنک‌کننده جلوگیری می‌کند. با گذشت زمان این مواد ممکن است از بین بروند.
جلوگیری از یخ‌زدگی: در فصل‌های سرد سال، ضدیخ مانع از یخ زدن مایع خنک‌کننده در سیستم می‌شود.
رفع رسوبات و آلودگی‌ها: با گذشت زمان، ممکن است رسوبات و آلودگی‌ها در مایع خنک‌کننده جمع شوند که می‌تواند عملکرد سیستم خنک‌کننده را کاهش دهد.
3. ابزار و وسایل مورد نیاز
ضدیخ جدید (مناسب با مدل و نوع خودرو)
جک و جک‌پشتیبان (در صورت نیاز به بلند کردن خودرو)
آچار مخصوص برای باز کردن پیچ‌های رادیاتور
سطل یا ظرف برای جمع‌آوری ضدیخ قدیمی
دستکش و عینک محافظ برای ایمنی
شیلنگ یا لوله برای تخلیه ضدیخ
آچار و پیچ‌گوشتی برای باز کردن پیچ‌ها و قطعات
آب مقطر (در صورت نیاز برای رقیق کردن ضدیخ)
4. مراحل تعویض ضدیخ
مرحله 1: آماده‌سازی خودرو
ابتدا خودرو را خاموش کرده و اجازه دهید موتور کاملاً سرد شود. مایع خنک‌کننده تحت فشار بالا در سیستم است و اگر موتور داغ باشد، باز کردن پیچ‌های رادیاتور خطرناک خواهد بود.
خودرو را روی سطح صاف پارک کنید و ترمز دستی را بکشید.
مرحله 2: تخلیه ضدیخ قدیمی
ابتدا درپوش رادیاتور را باز کنید. در برخی خودروها ممکن است درپوش مخصوص برای تخلیه مایع خنک‌کننده در پایین رادیاتور وجود داشته باشد.
اگر خودرو مجهز به شیر تخلیه است، آن را باز کنید تا ضدیخ قدیمی به داخل سطل یا ظرف تخلیه بریزد.
در صورتی که خودرو فاقد شیر تخلیه باشد، باید به آرامی پیچ پایین رادیاتور را باز کنید تا مایع خنک‌کننده تخلیه شود. مراقب باشید تا مایع ضدیخ با دمای بالا به بیرون نریزد.
مرحله 3: شستشوی سیستم (اختیاری)
پس از تخلیه ضدیخ، می‌توانید سیستم را با آب مقطر شستشو دهید. این کار به‌ویژه اگر سیستم خنک‌کننده دچار رسوبات یا آلودگی شده باشد، مفید است.
برای این کار، آب مقطر را از مخزن رادیاتور بریزید و اجازه دهید تا آب از پایین رادیاتور تخلیه شود.
چند بار این عمل را تکرار کنید تا ضدیخ قدیمی و هرگونه آلودگی خارج شود.
مرحله 4: پر کردن ضدیخ جدید
حالا که سیستم شسته شده است، زمان پر کردن ضدیخ جدید فرا می‌رسد. ضدیخ جدید را در مخزن رادیاتور یا مخزن مایع خنک‌کننده بریزید.
معمولاً ضدیخ باید با نسبت مشخصی از آب مخلوط شود. برای این منظور به دستورالعمل سازنده خودرو توجه کنید.
مرحله 5: بستن درپوش رادیاتور
پس از پر کردن رادیاتور، درپوش رادیاتور را ببندید. مطمئن شوید که درپوش به‌درستی بسته شده باشد تا هیچ‌گونه نشتی نداشته باشید.
مرحله 6: بررسی سطح مایع ضدیخ
- پس از بستن درپوش، سطح مایع ضدیخ را در مخزن بررسی کنید و در صورت نیاز، مقدار ضدیخ بیشتری اضافه کنید.
5. مراحل هواگیری رادیاتور و موتور
پس از تعویض ضدیخ، ممکن است هوا در سیستم خنک‌کننده باقی بماند که باعث کاهش کارایی سیستم و داغ شدن بیش از حد موتور شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید هواگیری سیستم خنک‌کننده انجام شود.
مرحله 1: روشن کردن موتور
پس از اتمام مراحل تعویض ضدیخ، موتور خودرو را روشن کنید و اجازه دهید که چند دقیقه کار کند. این عمل به مایع ضدیخ اجازه می‌دهد تا در سراسر سیستم جریان پیدا کند.
ممکن است شما صداهای غیرعادی از سیستم بشنوید که به دلیل حرکت ضدیخ و ورود هوا است.
مرحله 2: بررسی ترموستات
ترموستات معمولاً در قسمت بالای رادیاتور یا موتور نصب شده است. با روشن شدن موتور، اگر ترموستات به درستی کار کند، مایع ضدیخ به رادیاتور خواهد رسید و شما باید بتوانید دمای موتور را در حدود نرمال مشاهده کنید.
اگر ترموستات باز نشده یا اگر دمای موتور خیلی بالا برود، نشان‌دهنده وجود مشکل در سیستم خنک‌کننده است.
مرحله 3: هواگیری از شیرهای هوا (در صورت وجود)
- برخی از خودروها دارای شیر هواگیری هستند که به شما این امکان را می‌دهد که هوا را از سیستم خارج کنید.
- اگر خودرو شما دارای شیر هواگیری است، آن را باز کنید و منتظر بمانید تا هوا خارج شود و مایع ضدیخ به طور یکنواخت وارد سیستم شود.
مرحله 4: بررسی نشت‌ها
- پس از اتمام مراحل هواگیری، ماشین را خاموش کرده و به بررسی نشتی‌ها بپردازید. هرگونه نشتی ممکن است نشان‌دهنده ایرادی در سیستم خنک‌کننده باشد.
مرحله 5: بررسی سطح مایع ضدیخ
پس از اتمام فرآیند هواگیری، دوباره سطح مایع ضدیخ را بررسی کنید و در صورت نیاز، آن را تنظیم کنید.
6. نکات مهم در تعویض ضدیخ و هواگیری موتور
زمان تعویض ضدیخ: معمولاً توصیه می‌شود که ضدیخ هر ۲ تا ۳ سال یا پس از ۴۰,۰۰۰ تا ۶۰,۰۰۰ کیلومتر پیمایش تعویض شود.
انتخاب ضدیخ مناسب: همواره از ضدیخ مناسب برای نوع و مدل خودرو استفاده کنید. ضدیخ‌های مختلف از لحاظ ترکیبات و ویژگی‌ها با هم تفاوت دارند.
ایمنی: در حین انجام این عملیات، همیشه از دستکش و عینک محافظ استفاده کنید و از تماس مایع ضدیخ با پوست یا چشم خودداری کنید.
تخلیه ضدیخ: برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست، ضدیخ قدیمی را در محل‌های تعیین‌شده برای دفع مایعات خطرناک دور بریزید.
7. نتیجه‌گیری
تعویض به موقع ضدیخ و انجام عملیات هواگیری رادیاتور و موتور از ضروریات نگهداری خودرو است که به افزایش عمر مفید موتور و سیستم خنک‌کننده کمک می‌کند. با رعایت مراحل صحیح و انتخاب ضدیخ مناسب، می‌توانید از بروز مشکلات گرمایی و آسیب به موتور جلوگیری کنید
