دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و مبتکر سیاست فشار حداکثری علیه ایران، تنها چند هفته پس از ورود به کاخ سفید و در شرایطی که صحبت‌های مربوط به مذاکرات احتمالی بین تهران و واشنگتن به گوش می‌رسید، دستور داد که سازوکار «فشار حداکثری» علیه ایران دوباره آغاز شود. این دستور به صورت یادداشت ریاست‌جمهوری صادر شد.
یادداشت ریاست‌جمهوری، نوعی دستورالعمل است که رئیس‌جمهور آمریکا برای هدایت اقدامات و سیاست‌های دستگاه‌های اجرایی صادر می‌کند. در این میان، یادداشت‌ها معمولاً از نظر حقوقی کم‌اهمیت‌تر از فرمان‌های اجرایی هستند و بیشتر به عنوان راهنمایی یا بیانیه‌ای غیررسمی عمل می‌کنند.
ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی خود، موضوع مذاکره با ایران را مطرح کرده بود و بسیاری از تحلیل‌ها بر این باور بودند که او ابتدا دیپلماسی را پیش خواهد برد. حالا این سوال مطرح می‌شود که آیا این تصمیم، ایران را از مسیر مذاکره دور می‌کند، به‌ویژه زمانی که در ایران در هفته‌های اخیر صحبت از مذاکره بیشتر شده بود. ممکن است ترامپ با این اقدام سیگنالی اشتباه به طرف ایرانی ارسال کند، به‌ویژه اگر ایران تصور کند که هدف از فشار حداکثری، کشاندن تهران به پای میز مذاکره است.
فشار برای مذاکره
مجید محمدشریفی، استاد دانشگاه خوارزمی، در گفتگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «یادداشت ترامپ علیه ایران در راستای سیاست فشار حداکثری و تلاش برای وادار کردن ایران به مذاکره و پذیرش خواسته‌های آمریکا است.» او افزود که طبق جهان‌بینی ترامپ، مذاکره و توافق با دشمنان آمریکا تنها از طریق اعمال فشار اقتصادی و تهدیدات نظامی معتبر ممکن است.
این یادداشت در زمانی امضا شد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در واشنگتن حضور داشت و ایران یکی از مسائل اصلی مورد بحث بود. شریفی همچنین به انتشار گزارشی از سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا درباره شتاب برنامه هسته‌ای ایران اشاره کرد و افزود که این گزارش نگرانی‌ها از اقدام نظامی آمریکا علیه ایران را افزایش داده است.
امتیاز محدود ترامپ به نتانیاهو
طهمورث غلامی، کارشناس مسائل آمریکا، بر این باور است که امضای یادداشت در زمان حضور نتانیاهو می‌تواند به معنای ارسال پیام از سوی ترامپ به ایران باشد که در موضوع هسته‌ای، آمریکا و اسرائیل تفاهم دارند. همچنین وی خاطرنشان کرد که یادداشت ریاست‌جمهوری، از لحاظ سیاسی و حقوقی، اهمیت کمتری از فرمان اجرایی دارد و امتیازی محدود به اسرائیل است.
فشار حداکثری تدریجی
مصطفی نجفی، پژوهشگر مسائل ایران، به این نکته اشاره کرد که سیاست ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش، به سمت «فشار حداکثری تدریجی» حرکت می‌کند. او معتقد است که ترامپ در تلاش است تا در عین حفظ فشار به ایران، فضا را برای مذاکره باز نگه دارد و در صورت عدم توافق، تهدیدات جدی‌تری را به کار گیرد.
