ایران و جایگاه مهمش در بازار جهانی نفت
ایران، به‌عنوان یکی از اعضای برجسته اوپک، همچنان نقش کلیدی در بازار جهانی نفت ایفا می‌کند. طبق آخرین گزارش‌های دبیرخانه اوپک، قیمت نفت‌خام سنگین ایران در دسامبر ۲۰۲۴ به ۷۳ دلار در هر بشکه رسید که نسبت به نوامبر همان سال، ۱۹ سنت افزایش نشان می‌دهد. این افزایش معادل ۰.۳ درصد است و گواهی بر تقاضای مستمر برای نفت‌خام ایران در بازارهای جهانی می‌باشد.
ثبات قیمت‌ها و پایداری نفت ایران
میانگین قیمت نفت سنگین ایران در سال ۲۰۲۴ برابر با ۷۹ دلار و ۷۱ سنت بوده است. با اینکه قیمت‌ها نسبت به اوج خود در اوایل دهه ۲۰۲۰ کاهش یافته‌اند، اما همچنان در سطحی قابل‌قبول باقی‌مانده‌اند. همچنین، قیمت سبد نفتی اوپک در دسامبر ۲۰۲۴ به ۷۳ دلار و ۷ سنت رسید که نشان‌دهنده تاثیرات مثبت تقاضای فصلی و محدودیت‌های عرضه ناشی از تحریم‌های روسیه است.
ایران؛ سومین تولیدکننده بزرگ اوپک
در بخش تولید، ایران جایگاه خود را به‌عنوان سومین تولیدکننده بزرگ اوپک حفظ کرده است. تولید روزانه نفت ایران در دسامبر ۲۰۲۴ برابر با ۳ میلیون و ۳۱۴ هزار بشکه بود که بیانگر پایداری تولید این کشور در برابر چالش‌های بین‌المللی، از جمله تحریم‌ها و نوسانات بازار است. در همین زمان، عربستان سعودی با تولید روزانه ۸ میلیون و ۹۳۸ هزار بشکه و عراق با ۴ میلیون و ۱۹ هزار بشکه در جایگاه‌های اول و دوم قرار دارند. مجموع تولید نفت اوپک در دسامبر به ۲۶ میلیون و ۷۴۱ هزار بشکه رسید که نسبت به نوامبر ۲۶ هزار بشکه افزایش نشان می‌دهد. همچنین، اعضای اوپک‌پلاس در دسامبر ۱۳ میلیون و ۹۱۳ هزار بشکه نفت تولید کردند که نسبت به ماه قبل کاهش ۴۰ هزار بشکه‌ای داشته است. این کاهش تولید، به‌ویژه در شرایط تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه، نگرانی‌هایی در مورد تامین پایدار نفت به‌وجود آورده است.
بازار جهانی و پیش‌بینی‌ها برای آینده
پایداری قیمت‌ها و تولید نفت ایران همراه با افزایش جزئی قیمت‌ها، انعطاف‌پذیری این کشور را در مقابله با فشارهای بازار جهانی نشان می‌دهد. پیش‌بینی می‌شود که تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ به میزان ۱.۴۵ میلیون بشکه در روز افزایش یابد و به ۱۰۵.۲ میلیون بشکه برسد. ایران با حفظ جایگاه خود در اوپک و ادامه تولید، نقش برجسته‌ای در تامین نیازهای جهانی بازار نفت ایفا خواهد کرد. افزایش تقاضا برای نفت در فصل زمستان به‌ویژه به دلیل مصرف بالاتر سوخت گرمایشی و همچنین محدودیت‌های عرضه از سوی روسیه و دیگر تولیدکنندگان، فرصت‌های جدیدی برای ایران ایجاد خواهد کرد.
بحران دیزل و تاثیر تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه
تحریم‌های جدید ایالات‌متحده علیه روسیه که از ژانویه ۲۰۲۵ اعمال شدند، تاثیرات جدی بر بازار جهانی دیزل داشته‌اند. این تحریم‌ها که یکی از سخت‌ترین اقدامات واشنگتن علیه مسکو محسوب می‌شود، به‌طور خاص به ناوگان نفتکش‌های روسیه ضربه زده‌اند که نقش مهمی در دور زدن تحریم‌های غرب دارند. حدود ۱۵۰ هزار بشکه در روز از صادرات دیزل روسیه به دلیل این محدودیت‌ها با خطر مواجه است. این کاهش عرضه، موجب افزایش حاشیه سود پالایش دیزل در بازارهای مختلف شده است. در اروپا، حاشیه سود به ۲۰ دلار در هر بشکه رسید و در آسیا نیز این رقم به بیش از ۱۷ دلار در هر بشکه افزایش یافت.
جایگزینی منابع واردات دیزل اروپا
اتحادیه اروپا که پیش از تحریم‌ها یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان دیزل روسیه بود، به دنبال منابع جدیدی از جمله هند، خاورمیانه و ایالات‌متحده است. با این حال، مشکلات لجستیکی و محدودیت‌های حمل‌ونقل فرآیند تامین را پیچیده کرده است. رقابت فزاینده میان خریداران برای دسترسی به دیزل از منابع جایگزین، فشار مضاعفی به زیرساخت‌های حمل‌ونقل و پالایش در بازارهای جهانی وارد کرده است.
چشم‌انداز بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵
بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی روبرو خواهد بود. قیمت نفت‌برنت در ۱۷ ژانویه با افزایش ۰.۷ درصدی به ۸۱.۶۰ دلار در هر بشکه رسید. این افزایش قیمت تحت تاثیر عواملی چون تحریم‌های جدید آمریکا علیه روسیه، کاهش ذخایر نفتی آمریکا و تقاضای فصلی سوخت زمستانی قرار دارد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که ادامه تحریم‌ها و محدودیت‌های صادرات نفت روسیه، فشار بیشتری به قیمت‌ها وارد خواهد کرد. همچنین پیش‌بینی‌های اوپک نشان می‌دهند که تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵ به میزان ۱.۴۵ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت.
