قبل از بازگشت به کاخ سفید، دونالد ترامپ، رئیسجمهور منتخب ایالات متحده، با اظهارات خود درباره گزینههای نظامی برای کنترل کانال پاناما و گرینلند، نگرانیهای زیادی را ایجاد کرد. این اظهارات که بهطور خاص در مورد این دو مکان بهعنوان نقاط استراتژیک برای امنیت اقتصادی ایالات متحده مطرح شد، به وضوح اشاره به تهدیدهای نظامی داشت.
ترامپ این دو منطقه را از نظر امنیت ملی حیاتی دانست و تأکید کرد که کانال پاناما و گرینلند برای منافع آمریکا ضروری هستند. این اولین بار بود که او بهطور علنی استفاده از نیروی نظامی برای تصاحب این نقاط حساس را مطرح کرد. علاوه بر این، او از فشار اقتصادی برای الحاق کانادا به ایالات متحده نیز سخن گفت که نشاندهنده رویکرد تهاجمیتر او در سیاستهای خارجی بود.
این اظهارات بهویژه از سوی کشورهای پاناما، دانمارک و کانادا واکنشهای تند و خشمآلودی را به دنبال داشت. مقامات این کشورها تأکید کردند که حاکمیت این مناطق غیرقابل مذاکره است و هیچگونه تهدید نظامی یا اقتصادی نمیتواند این استقلال را زیر سوال ببرد.
کانال پاناما
کانال پاناما که در اوایل قرن بیستم توسط ایالات متحده ساخته شد، پس از دههها مذاکره، در سال ۱۹۹۹ به پاناما واگذار شد. ترامپ با استناد به نگرانیهای امنیت ملی، خواستار بازپسگیری کنترل این کانال است. او مدعی شد که این کانال توسط چین اداره میشود و ایالات متحده آن را به پاناما نداده بود بلکه به چین سپرده شده است. این در حالی است که آمار رسمی نشان میدهد که محمولههای ایالات متحده ۷۲ درصد از ترافیک کانال پاناما را تشکیل میدهند و چین تنها ۲۲ درصد از آن را در اختیار دارد.
گرینلند
گرینلند، جزیرهای که خودمختار است و تحت حاکمیت دانمارک قرار دارد، در سال ۲۰۱۹ نیز مورد توجه ترامپ قرار گرفت. او در آن زمان پیشنهاد خرید این جزیره را مطرح کرد، ولی واکنشهای منفی دانمارک و مردم گرینلند موجب شد تا این پیشنهاد رد شود. گرینلند بهویژه بهخاطر منابع طبیعی فراوانش، از جمله فلزات کمیاب، نفت و گاز، برای ایالات متحده و دیگر قدرتهای جهانی اهمیت زیادی دارد.
کانادا
ترامپ همچنین بهطور مکرر کانادا را بهعنوان یک «ایالت پنجاهویکم» ایالات متحده توصیف کرده و از این کشور خواسته است که مرزهای خود را برای جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر شدیدتر کنترل کند. این اظهارات در شرایطی مطرح شده که ترامپ در نظر دارد تعرفههای اقتصادی جدیدی علیه کالاهای وارداتی از کانادا اعمال کند.
تحلیل کارشناسان
برخی از کارشناسان، مانند جیمز جفری، معاون سابق مشاور امنیت ملی ایالات متحده، بر این باورند که این اظهارات بیشتر یک پیام سیاسی به متحدان جهانی و حامیان داخلی ترامپ است و تهدیدهایی که او مطرح میکند، در عمل اجرایی نخواهند شد. در مقابل، تحلیلگران دیگری مانند دیوید مادوکس، سردبیر سیاسی روزنامه ایندیپندنت، معتقدند که رویکرد ترامپ ممکن است باعث بیثباتی بیشتری در سطح جهانی شود و تهدیدهای او را باید جدی گرفت.
ترامپ در این دوره از ریاستجمهوری خود بهوضوح سعی دارد که نقش ایالات متحده را در عرصه جهانی تقویت کند، حتی اگر این تقویت شامل تهدید به استفاده از قدرت نظامی و اقتصادی برای افزایش نفوذ باشد. این سیاستها ممکن است تبعات بزرگی برای روابط بینالمللی و امنیت جهانی داشته باشد.