در دوران دولت دوازدهم و با مدیریت فاطمی امین در وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، سامانه یکپارچه فروش خودرو با هدف جایگزینی سیستم قرعه‌کشی راه‌اندازی شد. هدف این تغییر، کاهش مشکلات و ایجاد شفافیت در تخصیص خودرو به متقاضیان بود. اما متاسفانه این تغییرات به جای کاهش مشکلات، منجر به تأخیرهای قابل توجه در تحویل خودروها و ایجاد نارضایتی‌های بیشتر در میان خریداران شد.
به گزارش پایگاه خبری یکی از مهم‌ترین اقدامات وزارت صمت در دولت دوازدهم، راه‌اندازی این سامانه بود که قرار بود عدالت را در تخصیص خودرو به افراد متقاضی برقرار کند. به جای سیستم قرعه‌کشی سنتی که اعتراضات زیادی را به دنبال داشت، سامانه جدید با رویکرد “اولویت‌بندی” به بازار معرفی شد.
با این حال، این تغییر نیز تفاوت زیادی با قرعه‌کشی نداشت. در سیستم قبلی، خریداران به‌محض عدم برنده شدن، پیام‌هایی مانند “شما در قرعه‌کشی برنده نشدید” دریافت می‌کردند، اما در سیستم جدید این پیام به “خودرو شما در دو سال آینده تحویل داده خواهد شد” تغییر یافت. اگرچه از نظر زبانی تغییراتی صورت گرفت، اما در عمل همچنان مشکل اصلی باقی بود؛ ظرفیت تولید خودرو کمتر از میزان تقاضا بود.
مشکل اصلی: کمبود ظرفیت تولید
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سامانه یکپارچه فروش خودرو، نبود ظرفیت تولید کافی از سوی خودروسازان بود. بسیاری از خودروسازان دولتی و خصوصی از ابتدا اعلام کردند که توانایی تولید این حجم از خودرو را ندارند. برخی از آن‌ها به‌صراحت اعلام کردند که وزارت صمت مسئول ثبت‌نام است و آن‌ها هیچ تعهدی به تحویل خودروها ندارند.
این عدم تعهد خودروسازان باعث شد که بسیاری از خریداران حتی پس از ثبت‌نام و دریافت اولویت، همچنان در بلاتکلیفی باقی بمانند. در واقع، سامانه یکپارچه نتواسته بود مشکل را حل کند و تنها آن را به تأخیر انداخت.
تغییر در روش فروش و مشکلات جدید
پس از مدتی، روش فروش خودرو تغییر کرد. سامانه جدید امکان ثبت‌نام با بلوکه کردن پول و انجام قرعه‌کشی را فراهم ساخت. در این روش، برخی از خریداران توانستند خودروهای خود را بدون مشکلات گذشته دریافت کنند. اما در این بین، خریدارانی که قبلاً در سامانه ثبت‌نام کرده بودند، همچنان از تحویل خودروهای خود بی‌خبر و ناراضی بودند.
مسئله سایپا و تأخیر در تحویل خودروها
شرکت سایپا یکی از خودروسازانی بود که بیشترین اعتراضات را به خود جلب کرد. این شرکت متعهد شده بود که خودروهای ثبت‌نام‌شده را در زمستان امسال تحویل دهد، اما در نهایت اعلام کرد که قادر به تحویل آن‌ها نیست و خریداران باید برای تحویل خودروهای خود تا سال آینده صبر کنند.
در این بین، ویدئوهایی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد سایپا تعداد زیادی از خودروهای شاهین را دپو کرده است. این خودروها آماده تحویل بودند، اما سایپا از تحویل آن‌ها به مشتریان خودداری می‌کرد. بسیاری از افراد بر این باور بودند که سایپا قصد دارد این خودروها را با قیمت بالاتری در آینده به فروش برساند.
این موضوع باعث بروز اعتراضات گسترده‌ای میان خریداران شد. برخی از این افراد به خبرنگار پایگاه خبری اسب بخار گفتند که در صورت ادامه این وضعیت، به‌طور قطع مشخص نیست که آیا خودروهای خود را دریافت خواهند کرد یا خیر.
نتیجه‌گیری
وضعیت موجود بدون شک ناشی از عدم هماهنگی وزارت صمت و خودروسازان است. در شرایطی که ظرفیت کافی برای تولید خودرو وجود ندارد، دولت نمی‌تواند مردم را برای مدت طولانی راضی نگه دارد. این وضعیت نشان‌دهنده مشکلات اساسی در سیستم فروش خودرو در ایران است که باید هرچه سریع‌تر به آن رسیدگی شود
