موافقت‌نامه تجارت آزاد میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از روز پنج‌شنبه ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ (برابر با ۱۵ مه ۲۰۲۵) به‌طور رسمی اجرایی خواهد شد. این توافق که نقطه‌عطفی در گسترش مناسبات اقتصادی ایران با پنج کشور عضو این اتحادیه (روسیه، قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان و ارمنستان) به‌شمار می‌آید، به گفته کاظم جلالی، سفیر کشورمان در مسکو، می‌تواند زمینه‌ساز تحولی چشمگیر در مبادلات تجاری دوطرف باشد.
بر اساس اعلام سفیر، با اجرای این توافق‌نامه، بیش از ۹ هزار قلم کالا مشمول حذف یا کاهش تعرفه‌های گمرکی خواهند شد. گرچه خودرو به‌طور مستقیم در فهرست اقلام مشمول این توافق‌نامه قرار ندارد، اما بخش مهم و راهبردی زنجیره تأمین آن، یعنی صنعت قطعه‌سازی، مشمول معافیت‌های تجاری خواهد بود. جلالی با تأکید بر ظرفیت بالای قطعه‌سازان ایرانی، اظهار امیدواری کرد فعالان این حوزه با کسب اطلاعات دقیق و به‌موقع از نهادهایی نظیر سازمان توسعه تجارت و وزارت امور خارجه، بتوانند از این فرصت ویژه بهره‌برداری لازم را داشته باشند.
وی افزود: «صنعت قطعه‌سازی ایران دارای ظرفیت تولید گسترده و قابل‌اتکایی است و در صورت برنامه‌ریزی صحیح، می‌تواند سهم قابل‌توجهی از بازار کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا به‌ویژه روسیه را به خود اختصاص دهد.»
سفیر ایران در روسیه همچنین در جریان بازدید از بیست‌ونهمین نمایشگاه بین‌المللی «اتومبیلیتی مسکو» که روز دوشنبه برگزار شد، درباره چشم‌انداز همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه خودروسازی گفت: «چهار سال پیش که برای نخستین‌بار از قطعه‌سازان ایرانی خواستیم در این نمایشگاه حاضر شوند، با تردید و احتیاط همراه بود. اما اکنون بسیاری از این شرکت‌ها با حضور مستمر در این رویداد، موفق به امضای قراردادهایی با طرف‌های روسی شده‌اند؛ هرچند که هنوز رقم این قراردادها به سطح مطلوب نرسیده است.»
جلالی تاکید کرد: «بازخورد شرکت‌کنندگان نشان می‌دهد که تعاملات اخیر بی‌نتیجه نبوده و بستر مناسبی برای توسعه همکاری‌ها فراهم شده است. امیدواریم با اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد، شاهد عقد قراردادهای بزرگ‌تر و افزایش چشمگیر صادرات قطعات خودرو به بازارهای اوراسیا باشیم.»
این توافق می‌تواند نقطه شروعی برای بازتعریف نقش ایران در زنجیره تأمین منطقه‌ای و کاهش وابستگی به بازارهای محدود باشد. انتظار می‌رود در صورت همراهی بخش خصوصی و تسهیل فرآیندهای اجرایی، صنعت قطعه‌سازی ایران به یکی از بازیگران اصلی در بازارهای اوراسیایی تبدیل شود.
