نگاهی به بازار خودروهای ارزان در جهان نشان می‌دهد اتفاقا این بخش از بازار در تمامی دنیا از رشد فزاینده‌ای برخوردار است. بسیاری از پیش‌بینی‌های جهانی نشان می‌دهد رشد بازار خودروهای ارزان در جهان که از سال ۲۰۱۲ میلادی آغاز شده، همچنان ادامه خواهد داشت و با وجود ثابت ماندن رشد باقی قسمت‌های بازار خودرو در جهان، گسترش و رشد عرضه خودرو در دنیا، مرهون رشد این بخش از بازار در کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور خواهد بود و به همین دلیل است که غول‌های بزرگ خودروسازی جهان مانند گروه رنو-نیسان به سرمایه‌گذاری و توسعه پلتفرم‌های ارزان روی آورده‌اند؛ البته در کشور ما اهمیت این بخش از بازار مضاعف است.
نگاهی به سرانه تولید ناخالص داخلی و سطح درآمد مشتریان در کشور و کشورهای همجوار از اهمیت فراوان این بخش از بازار حکایت دارد. نگاهی به فروش خودروهای ارزانی مانند پراید در ایران در سال‌های گذشته خود نشان از تقاضای فراوان در این بازار دارد. تنها در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، ۳۷۰ هزار خودرو پراید در کشورمان تولید شد و به‌فروش رسید.
جالب اینجاست که از ۲۱ میلیون خودرو شماره شده در کشور حدود ۷ میلیون آن به خودرو پراید اختصاص دارد و دقیقا به همین دلیل روشن است که به‌دنبال توقف تولید این محصول و عدم‌جایگزینی خودرو مناسب، هم‌اکنون خودرو پراید در بازار با نرخ حدود ۱۲۰ میلیون تومان خریدوفروش می‌شود.
همین وضعیت درباره بازارهای صادراتی خودروسازان داخلی نیز صادق است. به‌عنوان مثال در بازار عراق خودرو پراید، پرتقاضاترین محصول داخلی محسوب می‌شد که متاسفانه به سبب عدم‌پاسخگویی مناسب از سوی خودروساز داخلی رفته‌رفته جایش را به رقبای سرسختی مانند سوزوکی ماروتی و… می‌دهد.
اکنون پرسشی که مطرح می‌شود آن است که اصولا آیا دستیابی به خودرو ارزان و کم‌مصرف، میسر است یا آن‌چنان‌که برخی می‌گویند دستیابی به خودرو ارزان‌تر از خودروهای کنونی صنعت خودرو ایران، ناممکن است؟
نگاهی به آنچه در صنعت خودرو جهان می‌گذرد نشان می‌دهد اتفاقا نه‌تنها دستیابی به خودرو استاندارد ارزان غیرممکن نیست، بلکه هم‌اکنون خودروسازان زیادی در این مسیر گام برداشته و توانسته‌اند با محصولاتی به‌روز و کم‌مصرف به فتح بازارهای ارزان‌قیمت دست یابند؛ محصولاتی که به‌واسطه مصرف سوخت و آلایندگی کمتر، الزامات زیست‌محیطی آینده را نیز برآورده می‌کند. (امری که در شهرهای بزرگ کشورمان اهمیت فراوان دارد)
خودرو بادوام و کم‌مصرف سوزوکی آلتو (با مصرف سوخت کمتر از ۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر) که در ورژن LXI خود که حدود ۵ هزار دلار نرخ دارد و می‌تواند الزامات فراتر از استانداردهای هشتادوپنج‌گانه ایران را برآورده کند، شاهدی بر این مدعاست.
مثال دیگر در این عرصه خودرو داتسون REDI GO با نرخ حدود ۵ هزار دلار است که پلتفرم آن خودرو نیز از منظر استانداردها بسیار مدرن به‌شمار می‌رود.
هیوندای i۱۰ و رنوی کووید نیز مثال‌های دیگری از این دست هستند که همگی در همین محدوده قیمتی قرار دارند (بگذریم از آنکه حتی با داخلی‌سازی مناسب این محصولات می‌توان به محصولی به‌روز اما با قیمتی حدود ۱۰۰ میلیون تومان دست یافت).
نکته جالب آن است که تمام این خودروهای حداقل یک ستاره NCAP را در تست‌های تصادف کسب می‌کنند؛ بنابراین می‌توان آنها را ایمن‌تر از خودروهای کنونی داخلی دانست که به زحمت قادر هستند تنها ECER۹۴ را پاس کنند. از سوی دیگر، در تمامی این خودروها از روش‌های مدرن طراحی و مهندسی هزینه بهره برده شده، به‌طوری که نرخ اجزا و مجموعه‌های خودرو به‌حداقل ممکن برسد.
به‌عنوان مثال، بسیاری از قطعات بدنه این خودروها با تعداد ضرب‌ها و اپریشن‌های کمتری در پرسکاری نسبت‌به خودروهای داخلی تولید می‌شوند و ضایعات و دورریز کمتری نسبت‌به خودروهای داخلی کشورمان دارند؛ بنابراین به مدد بهره‌گیری از روش‌های مدرن طراحی و نرم‌افزارهای شبیه‌سازی جدید می‌توان به طرح‌های ارزان و بهینه دست یافت. به‌علاوه لازم است در تولید این خودروها نیز از ساختارهای مدرن برای تامین قطعات و بهینه‌سازی فرآیندهای ساخت و تولید و همچنین کاهش هزینه‌های سربار بهره برد.
نکته دیگر آن است که تقریبا تمامی این محصولات از منظر وزنی سبک بوده و بنابراین به یمن وزن کمتر می‌توانند با یک موتور کم‌حجم (عموما ۳ سیلندر با حجم ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ سی‌سی) و طبعا کم‌مصرف به شتاب و عملکرد خوبی دست یابند. از سوی دیگر، اغلب خودروهای این رده دارای ورژن برقی ارزان‌قیمتی نیز هستند تا بتوانند راه را برای برقی شدن در کشورهای در حال توسعه هموار کنند زیرا چنانکه می‌دانید چالش اقتصادی بر سر راه برقی شدن یکی از مهم‌ترین چالش‌ها محسوب می‌شود؛ بنابراین برقی‌سازی از طریق موتورسیکلت‌ها، چهارچرخه‌ها و خودروهای ارزان و کوچک می‌تواند راه‌حل مناسبی برای غلبه بر چالش‌های اقتصادی در مسیر گسترش خودروهای برقی در کشورهای در حال توسعه باشد.
بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که دستیابی به خودرو ارزان‌قیمت و کم‌مصرف نه‌تنها دست‌نیافتنی و دور از ذهن نیست بلکه اتفاقا برای بازار کشور ما و البته کشورهای منطقه یک ضرورت محسوب می‌شود و برای خودروسازان داخلی فرصتی است که با بهره‌گیری از حجم بالای این بخش از بازار ایران بتوانند به توان رقابتی خود در عرصه‌های دیگر بیفزایند. اما متاسفانه اکنون از سوی خودروسازان داخلی بی‌پاسخ رها شده است.
آنچه مسلم است در مسیر دستیابی به هدف خودرو به‌روز و ارزان، چالش‌های فراوانی در صنعت خودرو کشورمان وجود دارد چالش‌هایی که امید است با اتکا به مدیران جوان و جسور و با تکیه بر تجارب بین‌المللی و روش‌های علمی در این حوزه، بتوان بر آنها غلبه کرد.
