اکسپو یک نمایشگاه جهانی یک‌صدو هفتادساله است که بعد از جام جهانی و المپیک سومین رویداد مهم جهانی به‌شمار می‌رود، بنابراین «المپیک فرهنگ ملل» هم به آن اطلاق می‌شود. اکسپو ۲۰۲۰ دوبی نخستین نمایشگاه جهانی در خاور میانه به شمار می‌رود.
در سال ۱۸۵۰، فقط در مدت پنج ماه یک سازه عظیم در هاید پارک لندن ساخته شد. این یک گلخانه شیشه‌ای و آهنی عالی بود که ۱۹ هکتار زمین را پوشش می‌داد و آنقدر بلند بود که به راحتی می‌توانست چهار کلیسای جامع سنت پل را درون آن جای دهد. این ساختمان که کاخ بلورین لقب گرفته است میزبان بزرگترین گردهمایی جهانی بود که در آن زمان دیده شده بود.
یک کارمند دولتی به نام هنری کول با الهام از نمایشگاه پاریس، که فقط مخصوص تولیدکنندگان فرانسوی بود، آرزو داشت که یک نمایشگاه جهانی ایجاد کند که در آن کشورهای مختلف جهان بتوانند در یک مکان جمع شوند تا آخرین اختراعات خود را نشان دهند.
کول – که تنها ادعای دیگرش برای شهرت ایجاد کارت کریسمس بود – تصوری از این که کار او واقعه‌ای متولد خواهد شد که دهه‌ها و قاره‌ها را در بر خواهد گرفت، نداشت.
در اواسط اواخر قرن نوزدهم، جهان در حال درک انقلاب صنعتی و امکانات نوآورانه بی شمار آن بود. با استفاده از ماشین که به تجهیزات و ابزار مکانیکی بزرگ امکان تولید انبوه برای اولین بار را می‌داد، بازار دیگر به فکر مبادله ساده کالاها نبود. منابعی مانند بتن، لاستیک و آلومینیوم برای اولین بار در حال تولید بود که منجر به اختراع ماشین آلات نساجی، چاپخانه‌ها، قطارها و غیره می‌شد.
ملکه ویکتوریا و پرنس آلبرت به منظور به نمایش گذاشتن محصولات و نوآوری‌هایی که به زودی جهان را متحول می‌کرد، از کشورهای اروپایی و آمریکایی دعوت کردند تا در اولین نمایشگاه جهانی نمایشگاه گردهم آیند.
یک چاقو با 1851 تیغه، یک پیانو چهار طرفه، یک تختخواب که به یک قایق نجات تبدیل می‌شد، بزرگترین آینه جهان، و بسیاری از عجایب دیگر برخی از نمونه تولیدات تازه در نمایشگاه اکسپو سال 1851 بودند.
از همانجا، اکسپو به عنوان نمایشگاه جهانی، از سراسر جهان، محل تولد بزرگترین اختراعات بشر شد: کامپیوتر، تلویزیون، حتی بستنی!
همانطور که جهان منتظر وعده اتومبیل‌رانی خودکار، دستگاه‌هایی که آب را از هوا می‌گیرند، بتونی که انرژی خورشیدی تولید می‌کند و موارد دیگر است، این نمایشگاه می‌خواهد مخاطب را به تاریخ باز گرداند تا بفهمد چرا نمایشگاه چشمگیر است و نشان دهد بشر چگونه به سوی قله نوآوری و موفقیت رقابت می‌کند.
اکسپو با گذشت همه‌ی این سال‌ها هنوز یک رویداد جهانی با رویکرد فرهنگی- اجتماعی است که توسط کشوری که برنده کاندیداتوری این نمایشگاه باشد، برگزار می‌شود.
هر دوره از نمایشگاه یک موضوع جهانی دارد و جایی برگزار می‌شود که به‌عنوان مکان تعامل و ارتباط رو در رو برای شرکت کنندگان و بازدیدکنندگان با عنوان یک نوآوری تدارک دیده می‌شود.
دفتر بین‌المللی نمایشگاه‌ها (BIE)، سازمان بین‌المللی هماهنگ‌کننده برپایی اکسپوهاست. در حال حاضر ایران و 168 کشور عضو این سازمان هستند.
نخستین حضور ایران هم در این نمایشگاه جهانی به سال ۱۸۵۱ برمی‌گردد. آن سال ایران به دستور امیرکبیر در اولین اکسپو حضور پیدا کرد.
تقویت روابط بین‌الملل در یک موضوع مشترک، به اشتراک گذاردن تجارب آموزنده و فرهنگی در یک موضوع جهانی، نمایش توانمندی‌ها، تاریخ، تمدن، آداب و رسوم یک کشور حول یک موضوع خاص، تقویت و حمایت از اکسپوها به‌عنوان آزمایشگاه‌هایی برای تجربه‌های آینده، افزایش و ارتقای رشد تبادلات اقتصادی و بین‌المللی، ایجاد رونق اقتصادی و بازسازی شهر میزبان، ایجاد درآمد و ثروت برای کشورها مشارکت‌کننده از جمله اهداف این نمایشگاه جهانی‌ست.
یک‌صدوهفتاد سال بعد!
اگرچه انتظار می‌رفت نمایشگاه جهانی World Expo در دوبی در سال ۲۰۲۰ برگزار شود، اما همه گیری جهانی کویید ۱۹ افتتاح آن را به تأخیر انداخت.
نمایشگاه جهانی دوبی از نهم مهر ۱۴۰۰ (اول اکتبر ۲۰۲۱) آغاز می‌شود و تا ۱۱ فروردین ۱۴۰۱ (۳۱ مارس ۲۰۲۲) ادامه دارد و بیش از ۱۹۰ کشور و فرهنگ را در یک مکان جمع می‌کند. این نخستین میزبانی خاورمیانه در تاریخ برگزاری اکسپو در دنیاست. بعد از جام جهانی و المپیک سومین رویداد مهم جهانی به‌شمار می‌رود، بنابراین «المپیک فرهنگ ملل» هم به آن اطلاق می‌شود.
بر اساس پیش‌بینی‌ها، حدود ٢٥ ملیون نفر از اکسپو دیدن خواهند کرد. بلیط فروشی این نمایشگاه هم شروع شده است. پاویون جمهوری اسلامی ایران با مساحت ٢٠١٤ متر مربع در زون «تحرک» در همسایگی پاویون‌های کشورهای فرانسه و پرو جای گرفته است.
طرح ارائه شده از سوی «شرکت مهندسین مشاور تغییر روند طرح» به عنوان طرح پاویون ایران در اکسپو دوبی است.
موقعیت سایت اکسپو 2020 دوبی
دوبی از سال ۲۰۱۵ برای برگزاری اکسپو ۲۰۲۰ ، در مساحت ۴۳۸ هکتاری در شهر جبل علی، بین دوبی و ابوظبی، برنامه‌ریزی و ساخت را آغاز کرد. سال ۲۰۱۹ سایت اماده شد و هر کشور به ساخت پاویون خود مشغول شد. سایت اکسپو دوبی بیش از دوبرابر مساحت اکسپو میلان را دارد.
طراحی سایت دوبی، توسط شرکت آمریکائی و چند ملیتی HOK انجام شده است؛ این شرکت را گروهی مستقر در لندن همراهی کرده‌اند. فضا دارای هسته‌‌ای مرکزی با ویژگی‌های سه منطقه بزرگ (plot)، است که هریک به یکی از سه موضوع اکسپو اختصاص یافته است، فضای اکسپوی دوبی ۲۰۲۰ با الهام از بازار سنتی عربی، «سوق» طراحی و اجرا شده است .
پنج شهر برای برگزاری این نمایشگاه در سال ۲۰۲۰ کاندیدا شده بودند که از میان آنها چهار شهر در رقابت باقی ماندند: دوبی از امارات متحده عربی، اکاترینبرگ از روسیه، ازمیر از ترکیه، و سائو پائولو از برزیل. دوبی برای نخستین‌بار از خاورمیانه میزبان این رویداد جهانی شد.
دوبی پیش‌بینی کرده بود که موفقیت در گرفتن این میزبانی ۲۳ میلیارد دلار بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۱ برایش سود داشته باشد. این معادل یک چهارم تولید ناخالص داخلی دوبی است.
میزبان سال ۲۰۲۵ اکسپو، ژاپن در اوزاکا خواهد بود.
