اتاق تهران – در شرایطی که کارشناسان و فعالان اقتصادی بر حذف ارز ترجیحی (4200 تومانی) تاکید دارند و دولت هم در لایحه ای دو فوریتی (که از سوی مجلس رد شد) خواست تا تخصیص این ارز حذف و سامان دهی شود؛ آمارهای گمرک نشان می دهد در 7 ماهه ابتدایی امسال تخصیص ارز ترجیحی افزایش یافته است. در حالی که که طبق لایحه بودجه امسال 8 میلیارد دلار برای تامین کالاهای اساسی ارز ترجیحی مصوب شده است، آمارها نشان می دهد که تاکنون کل این اعتبارات هزینه شده و برای چند ماه پایانی دولت در تامین ارز ترجیحی مشکل دارد. البته یک میلیارد دلار از ارز ترجیحی در 7 ماهه ابتدایی سال برای واردات واکسن کرونا هزینه شده است.
در سال جاری حجم واردات کالاهای اساسی مشمول ارز۴۲۰۰ تومانی تا ۹۰درصد افزایش داشته است،همین روند رو به رشد موجب شد دولت درخواست افزایش سقف استفاده از ارز ترجیحی در سال جاری را مطرح کند. بررسی وضعیت واردات ایران در فاصله فروردین تا ۱۰ آبان ماه امسال در آمار گمرک ایران نشان میدهد که از مجموع ۵/ ۱۱میلیارد دلار واردات کالاهای اساسی در ۲۵ گروه بالغ بر ۱/ ۹میلیارد دلار آن با ارز۴۲۰۰ تومان بوده است که حجم آن به ۴/ ۱۶میلیون تن میرسد، براین اساس واردات کالاهای اساسی با ارز ۴۲۰۰ از لحاظ وزنی ۳۴درصد و از نظر ارزش ۹۰درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل است. بر این اساس واردات با ارز ترجیحی در پایان هفت ماهه امسال، بیش از یک میلیارد دلار بالاتر از هشت میلیارد دلار مصوب بودجه بوده است. این روند افزایش در کل واردات ۵/ ۱۱میلیارد دلاری اقلام اساسی هم وجود دارد و برای این دوره رشد ۲۹درصدی وزن و ۶۳درصدی ارزش ثبت شده است. روند تند ارزش واردات کالاهای اساسی در حالی ثبت شده که گزارش ماههای اخیر مرکز آمار ایران از وضعیت تورم کالاهای وارداتی نشان داده بود که حتی تا مقاطعی تورم بیش از ۵۰۰درصدی هم ثبت شده که از دلایل این روند، افزایش قیمت کالاهای اساسی در سطح جهان است.
در 7 ماهه ابتدایی سال هفت گروه مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی شده است. بیش از ۶/ ۳میلیون تن گندم به ارزش بالغ بر ۲/ ۱میلیارد دلار وارد شده که گندم وارداتی در این دوره ۶۰درصد از نظر وزن و ۹۲درصد از نظر ارزش رشد داشته است. همچنین ذرت به عنوان یکی از عمدهترین کالاهای وارداتی در سال، بالغ بر ۵/ ۵ میلیون تن به ارزش ۹/ ۱میلیارد دلار واردات داشته که از نظر وزنی ۱۱درصد کاهش دارد ولی از لحاظ ارزش ۲۶درصد رشد دارد. ذرت تنها کالایی است که در بین اقلام دریافت کننده ارز ۴۲۰۰ تومان با کاهش واردات از نظر حجم همراه بوده است. دیگر کالای اساسی جو است که ۲/ ۲ میلیون تن به ارزش ۶/ ۶۵۶ میلیون دلار واردات داشته که رشد ۹۶درصدی وزن و ۱۳۴درصدی ارزش برای آن ثبت شده است. انواع دانههای روغنی به وزن بیش از ۷/ ۱میلیون تن و ارزش بالغ بر ۲/ ۱میلیارد دلار وارد شده که رشد ۴۷درصدی وزن و ۱۰۱درصدی ارزش دارد. اما روغنهای خوراکی نیمهجامد، مایع و خام بالاترین میزان افزایش را بین دریافتکنندگان ارز ترجیحی در واردات دارند به نحویکه ۳/ ۱میلیون تن به ارزش بیش از ۸/ ۱ میلیارد دلار واردات این گروه صورتگرفته که از نظر وزن ۱۲۸درصد و ارزش ۲۸۰درصد رشد دارد. کنجاله سویا دیگر کالایی است که واردات آن در حدود هفت ماهه اول امسال بالغ بر ۷/ ۱میلیون تن به ارزش ۱/ ۹۵۲میلیون دلار بوده است که نشان میدهد واردات کنجاله سویا ۱۲۵درصد از لحاظ وزن و ۲۰۱درصد ارزش افزایش دارد. همچنین دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی نیز گروه دیگر دریافتکننده ارز ترجیحی است که با افزایش ۳۴درصدی واردات در وزن و ۳۸درصدی ارزش همراه بوده؛ بهطوری که ۵/ ۱۲هزار تن از این کالا به وزن بیش از ۳/ ۱میلیارد دلار واردات داشته است.