دوره گردی و فروش جنس درب منازل یا محل گذر مردم امری متداول از گذشته تا حال است. برخی کشورها برای آن قاعده، نظم و نسقی ساخته‌‍اند. گاهی شهرداری تهران یا اتاق اصناف نیز به این موضوع وارد می‌شوند. اما دیر نمی‌پاید که تبعات اجتماعی آن را تاب نمی‌آورند. این رهاشدگی مصیباتی از سدمعبر تا کم فروشی و بنجل فروشی در پی داشته و دارد. گاهی کار آن‌قدر بالا می گیرد که عبور و مرور مختل، ساکنین بی قرار وچاره، بی انضباطی ناشی از بی‌تدبیری را شاهدند.
اما کار به اینجا ختم نمی‌شود. امروزه در بازار لوازم یدکی، فروشندگان دوره گرد سهمی دارند. متاسفانه اینان محملی برای توزیع کالاهای بی رد و نشان، تقلبی(فیک) وبازسازی شده، در نبود نظارت و صلابت مسئولین امر اینان توانسته‌اند. مکانی ثابت یافته، دست وپایی دراز کنند. ابن بلیه تولید پنهان، واردات غیر رسمی و ده‌ها راه ناصواب دیگر را گشاده کرده،این آتش در خرمن کسب وکارهای سالم افتاده و دود همگان را می‌آزارد.
مدیر‌فروشگاه «یدکی مفید» با اشاره به وضعیت از هم گسیخته بازارگفت:
کسی در مغازه خودش که سال‌ها اعتبار کسب کرده است، کالای بی کیفیت، تقلبی، تعمیری یا بدون خدمات پس از فروش عرضه نمی کند. چرا که روش بازار تعامل بامشتری و جلب رضایت اوست.
اما مغازه دار اجاره‌ای یا فردی که صندوق عقب ماشینش فروشگاه اوست؛ فقط به فروش فکر می کند.
ما فروش را آغاز رابطه با مشتری می دانیم،
اما ایشان فروش را پایان کارشان می‌دانند..
فردی را تصور کنید که ۵۰ قطعه فیک در صندوق پژو ۴۰۵ و یک قطعه را روی‌صندلی جلو برای نمونه گذاشته به مغازه دار اعلام می‌کند: این کالای طرح با کیفیت خوب را با قیمت یک میلیون و ۲۰۰ به شما می دهم. مغازه‌دار کارنابلد هم کالای طرح را می‌خرد و با ۸۰۰ هزار تومان سود به قیمت ۲ میلیون تومان به مشتری می‌فروشد!علیرضا قمی مدیر”شرکت مفید والافن” و” فروشگاه یدکی مفید” که خیابان ملت فعالیت می کند.خنک کننده خودرو می‌فروشد. وی در گفت‌وگو با خبرنگار“قطعات خودرو” با بیان اینکه کمبود قطعه در زمینه خنک کننده اتومبیل بسیار احساس می‌شود؛ اظهار کرد:
در بخش کمپرسور کولر ما تولید داخلی نداریم و تنها در زمینه مونتاژ، آن هم درتیراژ بسیار محدود تولید می‌کنیم.
وجود کالای قاچاق در شهرهای مرزی
علیرضا قمی مدیر”شرکت مفید والافن” و” فروشگاه یدکی مفید”: تولید این محصول(کمپرسور کولر) در داخل کشور صورت نمی‌گیرد؛ در زمینه واردات این قطعه نیز سختگیری‌های بسیاری وجود دارد. این سختگیری باعث شده که در شهرهای مرکزی ایران مانند تهران که تامین کننده قطعات هستند، کالا پیدا نشود؛ اما در شهرهای مرزی این کالا به صورت غیرقانونی وجود داشته باشد.
علیرضا قمی مدیر”شرکت مفید والافن”خاطرنشان کرد:
در حال حاضر بازار ایران از کشورهایی مانند امارات و عراق تغذیه می‌شود. متاسفانه به فردی که در زمینه تجارت مشغول به فعالیت است اجازه نمی‌دهند کالا را به راحتی وارد کشور کند. در صورت واردات کالا نیز با مسائل و مشکلات متفاوتی روبرو می‌شود و جنس در گمرگ می‌ماند. در چنین شرایطی نمی‌توان جنس مورد نیاز بازار را تامین کرد. فروشگاه ما جزئی کوچک از این بازار است و افرادی که به صورت کلی کار می‌کنند با مشکلات بیشتری مواجه هستند.
این امر زمینه ورود کالا به صورت پنهان را ایجاد کرده است. درنتیجه به کالاهایی که به طور غیر قانونی وارد کشور می شوند؛ نمی توان اعتماد کرد. ممکن است اصلی، تقلبی، کم کیفیت یا بی نام باشند. این اجناس با روش‌های مختلفی بسته بندی و به عنوان کالای اصلی ارائه می شوند. تشخیص کیفیت آنها بسیار سخت است.
بی‌توجهی شرکت‌های تامین کننده قطعات خط تولیدخودرو به بازار لوازم یدکی(افترمارکت)
علیرضا قمی بیان کرد: متاسفانه شرکت‌های تامین کننده قطعات خط تولید توجه چندانی به بازار ندارند. این شرکت‌ها بر این باورند زمانی که خودرو ساز نیازش تامین شد؛ افترمارکت‌ها را تامین می‌کنیم. درحالی‌که خودروسازان چند سالی است که کمتر از یک میلبیون تیراژ داشته اند؛ اما بازار یدکی 18 میلیون خودروی سواری در حال حرکت را تامین می کند.
مدیر”شرکت مفید والافن” افزود:شاید علتش در قراردادهای خودروسازان باشد که شرکت‌های قطعه‌ساز مجبورند فقط کالای مورد نیاز برای خط تولید خودروی کشور را تامین کنند. نیاز بازار را نیز فقط از طریق شرکت‌های وابسته به خودروسازان تامین کنند.بدیهی است در چنین شرایطی کمبود قطعات‌یدکی پیش می‌آید. مردم درگیر تامین قطعات با کیفیت بسیار پایین‌تر می‌شوند یا به استفاده از کالاهای چینی و غیر اصلی روی می‌آورند.
وی اضافه کرد: البته متاسفانه می بینیم گاهی قطعات با کیفیت پایین روی خودروهای خط تولید نیز نصب می‌شود و خرابی‌هایی به بار می‌آورد. همان‌طور که می‌دانید یک قطعه به ۱۰ قطعه دیگر وابسته است و در صورت وجود اشکال در یک قطعه، ۱۰ قطعه دیگر نیز خراب می‌شود.
وجود ۲ نمایندگی توزیع در فاصله ۳۰۰ متری
مدیر فروشگاه یدکی مفید با ذکر مثالی یادآور شد:من کالا یک شرکت را توزیع می‌کنم؛ اما همان شرکت تولیدی در فاصله ۳۰۰ متری من به یک فرد دیگر نمایندگی می‌دهد. درچنین شرایطی من یا مجبورم که در بازار رقابت بمانم و بجنگم و یا از این رقابت کناره‌گیری کنم.شاید تصور براین باشد که باید بازار رقابتی و غیر انحصاری باشد تا سودهای نامتعارف یا روش‌های دیگری مثل ایجاد کمبود مصنوعی و فروش سبدی کالا بوجود نیاید. اما این موارد را می‌تواند در قرارداد نمایندگی و نظارت بر عملکرد نماینده مدیریت کرد.
وی افزود: تصور کنید کاسبی تازه کاری که یک مغازه اجاره کرده و نمایندگی یک کالا را گرفته است، برای تسریع در فروش و تامین نقدینگی دست به هرکاری می‌زند. گاهی اصطلاحاً زیر فروشی می‌کند یا به هرکسی به صورت اعتباری جنس می دهد. در چنین شرایطی این فرد فکر نمی‌کند چه برسر صنف می‌آید.
از طرفی شرک تنها با هدف فروش کالاهای خود، اجناس را در اختیار این افراد قرار می‌دهد.در میان مدت هم کارخانه تولیدی دچار زیان می شوند و کسبه اصیل نمی‌توانند کار حساب شده و بدون ایجاد تنش در بازار را انجام دهند.
شاید این انتظار از اتحادیه باشد که چاره اندیشی و پیش‌گیری کند. با تولیدکنندگان موضوع را در میان بگذارد و از ایشان بخواهد مقطعی فکر نکنند. بازار را با قواعد کسب وکار سنجیده مدیریت کنند. ایجاد موج و تنش در بازار کمکی به فروش بیشتر نمی‌کند. گردش کالا در درون شبکه توزیع فقط قیمت نهایی کالا را بالاتر می‌برد.
صنف ما کالای صنتعی، با نیازمشخص عرضه می‌کند. مواد خوراکی یا پوشاک نیست که مصرف کننده نهایی از سر ذوق یا هیجان خرید کند. اندازه بازار لوازم یدکی به تعداد خودرو، میانگین سن خودروها، فرهنگ استفاده از خودرو و امثال این موارد بستگی دارد.
نوسانات قیمت دلار،تاثیر لحظه ای بر قیمت لوازم یدکی دارد
علیرضا قمی مدیر”شرکت مفید والافن” با اشاره به تاثیر افزایش قیمت دلار بر بازار لوازم یدکی گفت: افزایش قیمت دلار به صورت لحظه‌ای بر بازار لوازم یدکی تاثیر می گذارد. البته فروشگاه ما جزئی است اما زمانی که با بنکدار تماس می‌گیریم؛ می‌گوید قیمت‌ها بر اساس قیمت دلار افزایش پیدا کرده است.
اگر امروز قیمت دلار از ۲۰ هزار تومان به ۳۰ هزار تومان افزایش پیدا کند تاجر کالای خود را با دلار ۲۰ تومانی نخواهد فروخت. پس بلافاصله قیمت لوازم یدکی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
تاجران با مشاهده نوسان دلار، لوازم یدکی نمی‌فروشند
علیرضا قمی با بیان اینکه تاجران با مشاهده نوسان قیمت دلار لوازم یدکی نمی‌فروشند، خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی ما مجبوریم کالاهای موجود در انبار خود را بفروشیم. زمانی که می‌خواهیم جایگزین آن را تهیه کنیم، اجناس در بازا موجود نیست.
وی بیان کرد: از طرفی جو روانی جامعه ناشی از افزایش قیمت دلار نیز در بازار لوازم یدکی خودرو بی‌تأثیر نیست. بسیاری از کسبه از افزایش قیمت لوازم یدکی واهمه دارند و بلافاصله پس از گرانی دلار نسبت به خرید قطعات اقدام می‌کنند.
گارانتی بخش مغفول مانده فروش لوازم یدکی
مدیر”شرکت مفید والافن” و ” فروشگاه یدکی مفید” در زمینه گارانتی قطعات گفت:
اتحادیه لوازم یدکی خودرو و ماشین‌آلات زمان ارائه جواز به فروشندگان آنها را ملزم می‌کند که کالای باکیفیت به مشتریان ارائه دهند. ما که شرکت و فروشگاه داریم و کار رسمی انجام می‌دهیم مجبوریم از این قوانین تبعیت کنیم.
مدیر فروشگاه یدکی مفید گفت: ما موظفیم برای کالاها خدمات پس از فروش در نظر بگیریم. ما کالا را از مشتری دریافت می‌کنیم و با فشار آوردن به شرکت‌ها تلاش می‌کنیم جنس را وارد بحث گارانتی کرده و جایگزین آن کالا را برای مشتریان بگیریم. برخی از شرکت‌ها در این زمینه به سختی با ما همکاری می کنند. به طوری که حدود یک ماه طول می‌کشد تا پاسخ مردم را در زمینه گارانتی بدهند.
انتظار از هیئت مدیره
وی در پاسخ به سوالی در‌زمینه انتظارات از هئیت مدیره آینده اتحادیه گفت:
صادقانه بگویم اتحادیه خدمات خاصی به کاسبانی که سرشان به کار خودشان است؛ نمی‌دهد. کاسبان نیز توقع خاصی از آنها ندارند.
