نظام تامین اجتماعی از حقوق اولیه شهروندان در همه انواع دولت‌های امروزی جهان است. در کشور ما نیز تامین سبد اولیه نیاز‌های مردم مصرحا بر عهده دولت است. عقل و انصاف بشری نیز جز این حکم نمی‌کند. هر انسانی بدون هر قیدی باید بتواند زندگی کند، متناسب با تلاشش پاداش بگیرد و امکان رشد در همه جنبه‌های استعدادی و اکتسابی را داشته باشد.
ایجاد ساختاری فراگیر برای تامین اجتماعی در اغلب کشور‌های دنیا هدف قانون‌گذاران و مجریان قانون است. در ایران نیز همین هدف‌گیری در قانون اساسی و قوانین عادی صورت گرفته است؛ اما در عمل وضع به گونه دیگری رقم خورده است.
سازمان تامین اجتماعی در قامت ملی ایجاد شده است؛ اما به هیچ وجه فراگیر و جامع نیست. نیرو‌های مسلح بیرون از این سازمان تعریف شده‌اند. اگر افراد مستخدم اشخاص حقیقی یا حقوقی نباشند شاید با ده‌ها اما و اگر بتوانند از این سازمان خدمات بگیرند، مثلا کارفرمایان.
در حالی اگر هر کس که ایرانی متولد می‌شود بلافاصله همانطور که شناسنامه و شماره ملی می‌گیرد، شماره تامین اجتماعی نیز دریافت کند، به عبارت دیگر شماره ملی، کد تامین اجتماعی نیز باشد، هیچ کس در سال‌ها و دهه‌های آینده دچار فقر یا هیچ نوع محرومیت نخواهد بود.
از لحظه تولد، این فرد در مقابل جامعه و جامعه در برابر او متعهد است. اگر این فرد پدر و مادری صالح و دارای اهلیت سرپرستی داشته باشد که آن‌ها امور او را منطبق بر استاندارد‌های ملی اداره کنند، این فرد باید در تمام عمرش در برابر هر خدمتی که از جامعه دریافت می‌کند، پول پرداخت کند و هیچ چیز رایگان و بدون ضابطه در اختیارش قرار نگیرد؛ در عوض اگر دچار هر مشکلی به صورت ناخواسته قرار گرفت جامعه موظف است تا هر زمان که لازم باشد از او حمایت کافی نماید.
این تبادل و تعامل دولت با شهروندان چنانچه بر اساس مهرورزی، فرصت‌سازی و انصاف باشد، بدون تردید صندوق تامین اجتماعی بدون نیاز به حمایت دولت و واریز انفال و ثروت‌های بین نسلی قادر خواهد بود به تمامی ایرانیان خدمت ارائه کند.
دولت نیز با مالیات کشور را اداره خواهد کرد و باز هم بدون نیاز به صرف ثروت‌های تجدیدناپذیر در مصارف جاری. این روش در اغلب کشور‌های توسعه یافته اجرا شده است و مرتبا نیز در حال به‌روز‌رسانی و تکمیل و تعمیق است. مردم نه بیکاره و بی‌مسئولیت هستند و نه ویژه‌خوار و سوار بر دیگران؛ این‌گونه کسی خود را بازنده، محروم و جامانده نمی‌داند و همیشه می‌تواند از نو شروع کند.
شاید برخی، موارد نقص این سیستم در چنین کشور‌هایی را دلیلی بر بطلان آن بدانند. باید عرض کنم هرگز چنین نیست. این مبنا کاملا عقلایی و انسانی است. مسلما در روش اعمال هم باید مرتبا اصلاح شود.
جالب است که روایات مربوط به دوران ظهور حضرت مهدی علیه السلام نیز شواهدی از پیاده‌سازی چنین برنامه‌ای دارد. نقل شده است در زمان آن حضرت مردم با سکه طلا از شرق تا غرب عالم را می‌گردند یک فقیر نمی‌یابند تا سکه طلا را به او صدقه دهند. بدیهی است آن حضرت با روش حکمرانی عاقلانه و عالمانه این کار را انجام می‌دهد نه معجزه و علوم ماورایی، گرچه آغاز حکومت آن حضرت با معجزات و امداد‌های خاص حق تعالی است اما ادامه حکومت الهی امام زمان (عج) دلیلش صالح بودن ایشان، کارگزاران و اغلب مردم است.
