در آستانه برگزاری دور ششم مذاکرات احیای برجام که برخی آن را دور آخر گفتوگوها پیشبینی میکنند، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی با اشاره به پیشرفت در گفتوگوها تاکید کرد اما مذاکرات در زمینه برخی مسائل از جمله توالی دقیق اقداماتی که باید انجام شوند، تنگاتنگ هستند. همزمان نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین ضمن اینکه از برگزاری ششمین دور مذاکرات وین در روزهای آتی خبر داد، گفت هیچ کس نمیداند که این دور از مذاکرات دور آخر باشد یا خیر اما تمامی مذاکرهکنندگان امیدوارند که اینطور باشد.
وزیرخارجه چین نیز در اظهارنظری گفت مذاکرات وین در مرحله نهایی است و طرفها نیازمند بهکارگیری تلاشهای مضاعف برای بازگشت به توافق هستهای هستند. وانگ یی وزیرخارجه چین روز جمعه در نشست خلعسلاح ژنو با تاکید بر اینکه اقدامات یکجانبه آمریکا، دلیل اصلی مشکلات بر سر برنامه هستهای ایران است گفت: «برای احیای برجام، لغو تحریمهای ضدایران نخستین اقدامی است که قاعدتا آمریکا باید اتخاذ کند.» پیشتر نیز هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان گفته بود که گفتوگوهای وین در مورد احیای کامل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مرحله پایانی قرار دارد.
تلاش اتحادیه اروپا
جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جلسه شورای امنیت سازمان ملل گفت که اتحادیه اروپا برای احیای توافق هستهای طی مذاکرات وین بیوقفه تلاش میکند. جوزپ بورل در بخشی از سخنرانیاش در جلسه شورای امنیت سازمان ملل گفت: «ما بیوقفه درحال فعالیت برای احیای برجام در تمام جنبههای آن هستیم، بحث فعالیتهای هستهای و لغو تحریمها.»
بورل ادامه داد: «من با تمامی بازیگران اصلی تعاملی فعالانه دارم، همانطور که گروه من مذاکرات را در وین رهبری میکند. ما درحال پیشرفت هستیم اما مذاکرات در زمینه برخی مسائل از جمله توالی دقیق اقداماتی که باید انجام شوند، تنگاتنگ هستند.»
مذاکرات میان اعضای کمیسیون مشترک برجام درباره احیای توافق هستهای در وین و با حضور آمریکا در مقر مذاکرات از ماه گذشته در جریان بوده است.
آمریکا و ایران مذاکرات مستقیمی نداشتهاند و نمایندگان دولت آمریکا با نمایندگان سایر اعضای برجام در این زمینه رایزنی میکنند.
امید روسی
از سوی دیگر نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین از برگزاری ششمین دور مذاکرات وین در روزهای آتی خبر داد.
میخائیل اولیانوف درباره برگزاری دور بعدی مذاکرات احیای توافق هستهای در وین در صفحه توییترش نوشت: «نشست بعدی کمیسیون مشترک برجام آخر هفته برگزار میشود. این نشست آغاز ششمین دور از مذاکرات وین درباره احیای توافق هستهای خواهد بود. آیا این دور آخر خواهد بود؟ هیچکسی نمیداند اما تمامی مذاکرهکنندگان امیدوارند که اینطور باشد.»
همچنین نماینده دائمی روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین و رئیس هیات روسی در مذاکرات برجام در سخنان دیگری با اشاره به اینکه چند مورد از موضوعات بااهمیت برای آمریکا و ایران در مذاکرات برجام باقی مانده، گفت: «به همین دلیل پیشبینی نتیجه دشوار است، اما اراده جدی طرفهای مذاکرات، دستیابی به نتیجه است.»
اولیانوف روز جمعه در گفتوگو با خبرگزاری ریانووستی با بیان اینکه دور جدید مذاکرات برجام هفته پیش رو در وین آغاز میشود تصریح کرد: «ارزیابی چشماندازها متفاوت است.» وی با تاکید بر اظهارات محتاطانه طرف ایرانی و طرف آمریکایی گفت: «باید توجه داشت که همچنان برخی از مسائل بسیار مهم برای دو طرف ایران و آمریکا باقیمانده که حل نشده است.»
اولیانوف ادامه داد: «پیشبینی و حدس و گمان درباره چگونگی روند مذاکرات سخت و البته بیهوده است.»
به گفته وی، مهم این است که اراده و عزم برای دستیابی به نتیجه و تکمیل موفقیتآمیز روند مذاکره وجود دارد و باید دید که این امر چقدر زمانبر است.
مشکل حاد
همزمان سرگئی ریابکوف، معاون وزیرخارجه روسیه اعلام کرد هیچ مشکل برطرف نشدنی در مسیر احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ ایران و قدرتهای جهان وجود ندارد.
ریابکوف، روز پنجشنبه در رویدادی با اشاره به مذاکرات وین بر سر احیای برجام گفت: «هماکنون از دید من هیچ مشکل برطرف نشدنی در مسیر این گفتوگوها وجود ندارد. هیات روسی تمام تلاش خود را میکند تا نتیجه حاصل شود.»
وی افزود: «دلیلی ندارد این روند بیش از این طولانی شود؛ زیرا با اینکه مشکلاتی هستند که نیاز به حلوفصل شدن دارند، نمیتوان گفت که تعداد این مشکلات زیاد است.»
ارزیابی واشنگتن
از سوی دیگر ند پرایس، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در سخنانی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا ممکن است مذاکرات احیای برجام تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران به سرانجام برسد؟ گفت: «در پنج دور قبلی مذاکرات پیشرفتهایی حاصل شد. فکر میکنم در مورد ایرانیها، این فرصتی برای آنهاست تا گامهایی را که برای پایبندی به برجام نیاز است بردارند، مورد شفافسازی قرار داده و به پیروی از قدرتمندترین راستیآزماییها و رژیمهای پایشی که تاکنون مورد مذاکره قرار گرفته است، بازگردند.»
پرایس افزود: «از طرف ما، مذاکرات وین کمک کرد تا تصمیمات و گامهایی که لازم است برای ادامه دادن به پایبندی نسبت به برجام برداریم را شفافسازی کنیم. این اقدام، تحریمهایی که لازم است برداریم و تحریمهایی که با برجام سازگار نیستند را مشخص میکند.»
سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا با اشاره به فنی بودن مذاکرات وین و غیرمستقیم بودن آن گفت: «به همین دلیل نمیخواهیم برای آن زمانبندی تعریف کنیم. اینکه ایران بخواهد به این جمعبندی برسد که میخواهند به پایبندی ادامه دهند یا خیر، چیزی نیست که ما بخواهیم اعلام کنیم. قطعا این چیزی است که امیدواریم به آن دست یابیم اما درحالحاضر پاسخ این سوال را نمیدانیم.»
پیشرفتها
در ادامه از پرایس پرسیده شد اگر دو طرف واقعا خواستار بازگشت به پایبندی نسبت به برجام باشند، آیا یک هفته برای رسیدن به نتیجه کافی خواهد بود؟ که او در پاسخ گفت: «نمیخواهم نظر قطعی در اینباره بدهم. آنچه میخواهم بگویم این است که پیشرفتهایی حاصل شده است. اما همانطور که شنیدهاید چالشها پابرجا هستند و مسائل عمده همچنان طرفها را درگیر اختلاف نگه داشتهاند. ما درحال تعلل نیستیم بلکه با سرعتی اصولی پیش میرویم. با سرعتی پیش میرویم که برای میل ما جهت محدود کردن دوباره برنامه هستهای ایران و ممنوعیت قابل راستیآزمایی دستیابی ایران به سلاح هستهای، مطلوب است.»
اتحاد واشنگتن با شرکای برجامی
خبرنگار دیگری از پرایس پرسید آیا دولت فعلی آمریکا برخلاف دولت قبلی، برداشته شدن محدودیتهای تسلیحاتی ایران در سازمان ملل را به رسمیت میشناسد که پرایس در این رابطه توضیح داد: «معتقدم که این [محدودیتها] اکتبر سال گذشته منقضی شده است. با این حال از بسیاری جنبهها مایه شرم است که چنین ابزاری دیگر در دسترس نیست. آنچه متوجه شدهایم و تلاش کردهایم آن را اصلاح کنیم این است که درباره مسائل مربوط به ایران، ظرف چند سال گذشته در موارد مختلفی در موضع مقابل نزدیکترین متحدان خود قرار گرفتهایم. هنگامی که وارد [دولت] شدیم فهمیدیم که باید درمورد مسائل ایران، متحدان را با خود همسو کنیم. به همین دلیل با متحدان اروپایی و دیگر شرکایمان در قالب ۱+۵ به همراه روسیه و چین در تلاش هستیم احتمال بازگشت به پایبندی به برجام را بررسی کنیم.»
اظهارات مکرون
از سوی دیگر امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه در اظهاراتی برنامه هستهای و موشکی ایران را یک «تهدید» خواند. مکرون، روز پنجشنبه در اظهاراتی مدعی شد که برنامه هستهای ایران یک «تهدید» است. وی در ادامه همچنین ادعا کرد برنامه موشکی ایران نیز یک «تهدید منطقهای» محسوب میشود.