به گزارش قطعات خودرو به نقل از خودروبانک، سیستم گیربکس برای عملکرد خود به اجزای زیادی وابسته است. هر موقع در یکی از این اجزا مشکلی به وجود بیاید، کل سیستم از کار می‌افتد. از طرفی خراب شدن گیربکس و مشکلاتی که برای آن به وجود می‌آید در بین همه خودروهای سبک و سنگین، رده پایین تا لوکس بسیار رایج است.
تعمیرات و رفع مشکلات خرابی گیربکس باید به دست یک متخصص انجام شود. با این حال شناخت پیدا کردن نسبت به رایج ترین علائم خرابی گیربکس به شما کمک می‌کند فورا عیب یابی کرده و مشکلات اولیه را رفع کنید. با ما همراه باشید تا رایج ترین علائم خرابی گیربکس را با یکدیگر بررسی کنیم.
مهم‌ترین و رایج ترین علائم خرابی گیربکس کدامند؟
علائم خرابی گیربکس یا سیستم انتقال قدرت خودرو بسیار زیاد هستند. اما برخی از این علائم بسیار رایج بوده و به احتمال زیاد نشانه خرابی در جعبه دنده یا گیربکس هستند. این علائم عبارتند از:
نشتی مایع:
گیربکس‌ها حاوی مایع ATF یا مایع انتقال قدرت اتوماتیک هستند. این مایع در کاهش سایش و بیش از حد داغ شدن گیربکس نقش مؤثری دارد. اگر از زیر خودرو متوجه نشتی مایع شدید باید جدی بگیرید چون نبود مایع ATF یکی از دلایل شایع خرابی گیربکس است. این مایع به رنگ قرمز روشن است که اگر نشتی بدهد یعنی به زودی چرخ دنده‌ها آسیب خواهند دید. اما اگر این مایع در گیربکس سوخته باشد به رنگ سیاه یا قهوه‌ای خواهید دید. این مورد یکی از رایج ترین علائم خرابی گیربکس است که نشان می‌دهد وضعیت خیلی بدی دارد.
در صورتی محفظه گیربکس به خوبی آب بندی نشده باشد یا در نصب آن بی دقتی کرده باشند، واشر یا چرخ دنده آسیب دیده باشد، روغن گیربکس نشتی خواهد داد.
•
چراغ چک موتور:
روشن شدن چراغ چک موتور لزوما به معنای خرابی گیربکس نیست ولی می‌تواند یکی از علائم آن در نظر گرفت. در هر صورت موقعی که چراغ چک موتور روشن می‌شود باید حتما جدی بگیرید. در این شرایط سیستم خنک کننده یا گیربکس ماشین را چک کنید و اگر مشکل جدی است حتما به مکانیک ماهر مراجعه کنید.
سنسورهای خودرو تقریبا در تمامی نقاط موتور حضور دارند تا در صورتی که هر یک از اجزای موتور، عملکرد غیر عادی داشت به کامپیوتر منتقل کنند. بنابراین کوچک‌ترین لرزش و یا آسیب و ایراد توسط این سنسورها تشخیص داده می‌شود. پس اگر چراغ چک خودرو روشن شد، حتما به تعمیرگاه حرفه‌ای مراجعه کنید چرا که شاید یکی از رایج ترین علائم خرابی گیربکس باشد.
•
پاسخ ضعیف و کند:
یکی از رایج ترین علائم خرابی گیربکس این است که موقع دنده عوض کردن مشکل دارید و پاسخ خوبی نمی‌گیرید. در این شرایط شاید مشکل اصلی از نوع الکتریکی، هیدرولیکی یا مکانیکی باشد. اگر دنده خودرو دستی است، در این شرایط بین تعویض دنده و افزایش سرعت واقعی موتور، تناسبی وجود ندارد. ممکن است که در این شرایط شتاب گرفتن خودرو نسبت به حالت عادی خیلی کندتر باشد. گاهی اوقات هم وقتی می‌خواهید ماشین را از حالت پارک بیرون بیاورید، پاسخ خودرو خیلی کند و عجیب غریب است.
•
صداهای غیر طبیعی:
صداهای غیرطبیعی در گیربکس مثل قیژ قیژ کردن، صدای ساییدگی و مشابه آن از رایج ترین علائم خرابی گیربکس هستند. این صداها احتمالا نشانه خرابی یکی از بلبرینگ‌ها خواهد بود. در این حالت، گیربکس‌های دستی صداهایی شبیه به دنگ دنگ کردن و در گیربکس‌های اتوماتیک صدایی شبیه به ویز ویز کردن می‌دهند. با این حال گاهی اوقات هم شاید ایراد از اگزوز، موتور یا میل لنگ باشد.
•
لرزیدن، تلق تلق کردن یا ساییده شدن:
در مواقعی که می‌خواهید دنده عوض کنید ولی ناگهان ماشین دچار لرزش، تلق تلق کردن یا حسی مثل ساییده شدن دنده‌ها را پیدا کنید، احتمالا گیربکس مشکل پیدا کرده است. در گیربکس‌های دستی، اکثر مواقع، ساییدگی در دنده‌ها ایجاد می‌شود.
•
بوی سوختگی:
یکی دیگر از رایج ترین علائم خرابی گیربکس این است که علاوه بر نشت مایع از زیر خودرو، بوی سوختگی شبیه به سوختن پلاستیک به مشام می‌رسد. شاید حتی دود هم ببینید. در این مواقع یعنی مایع لوبریکانت کافی به جعبه دنده یا همان سیستم انتقال قدرت خودرو منتقل نشده است. این نشانه‌ها یعنی به زودی گیربکس خودرو به طور کامل از بین خواهد رفت. اما اگر این بوی سوختگی همراه با نشت مایع نباشد احتمالا بخاطر سوختن آشغال و مواد زاید است.
•
دنده عوض نشدن خودرو:
گاهی مواقع پیش می‌آید که دنده عوض نمی‌شود. این مورد می‌تواند یکی از علائم خرابی گیربکس یا سیستم انتقال قدرت خودرو شما باشد. با این حال دلایل دیگری مثل عدم انتقال کافی مایع ATF، گرفتگی فیلتر یا خرابی سنسورها و یا مشکل داشتن شیر برقی دخیل هستند. در هر صورت در چنین مواقعی حتما ماشین خود را نزد یک تعمیرکار ماهر ببرید تا چکاپ کامل انجام شود.
•
لرزیدن خودرو در حالت دنده خلاص:
اگر خودرو در حالت دنده خلاص است ولی گیربکس، لرزش یا تکان شدید دارد، احتمالا نشانه این است که باید مایع ATF را عوض کنید. اما در برخی مواقع هم مشکل جدی‌تر است. با این حال این مورد یکی از رایج ترین علائم خرابی گیربکس نیز هست. این مشکلی زمانی به وجود می‌آید که سطح روغن گیربکس از حالت طبیعی پایین‌تر باشد یا قطعات داخل گیربکس آسیب دیدگی پیدا کرده باشند.
•
بکسواد کردن گیربکس (Gear Slippage):
یکی دیگر از رایج ترین علائم خرابی گیربکس که همگی شنیده‌ایم، بکسواد کردن گیربکس است. چنین حالتی نه تنها نشانه این است که باید فورا ماشین را به تعمیرگاه ببرید بلکه برای شما و مسافرین هم خطرساز است. گاهی اوقات برای جلوگیری از تصادف باید ناگهان شتاب یا ترمز بگیرید.
•
رفتارهای غیر عادی:
شما به عنوان صاحب یک ماشین به خوبی رفتار خودرو خودتان را می‌شناسید. اگر مشاهده کردید که گیربکس بدون هیچ دلیلی دنده را تغییر می‌دهد مثلا در ماشین‌هایی که دنده دستی هستند، ناگهان دنده عوض می‌شود یا در مدل‌های اتوماتیک، دنده به حالت خلاص می‌رود، مطمئن باشید که گیربکس خودرو خراب است. بنابراین هر گونه تغییر رفتار یا کارهای غیر عادی گیربکس می‌تواند نشانه خرابی باشد. همیشه به این مورد دقت ویژه داشته باشید چون در صورت سهل انگاری می‌تواند خطرات جبران ناپذیری ایجاد کند.
•
بیرون زدگی دنده موقع تعویض:
یکی از رایج ترین علائم خرابی گیربکس بیرون زدن دنده‌ها یا خوب جا نخوردن آنها موقع تعویض است. این موضوع را جدی بگیرید چون ایرادی نیست که در اثر یک اشکال جزئی یا موقتی رخ داده باشد. معمولا مواقعی که کشولی مربوط ساییده شده باشد یا مهر سر و ته گیربکس شل شود، بوش‌های داخلی دچار خرابی یا خوردگی شوند، این مشکل پدید می‌آید. پس در چنین مواقعی فورا برای چکاپ و تعمیرات لازم توسط یک تعمیرکار حرفه‌ای اقدام کنید.
•
مشکل پیدا کردن پدال کلاچ:
یکی دیگر از رایج ترین علائم خرابی گیربکس به کار نکردن و مشکل داشتن کلاچ بر می‌گردد. معمولا مواقعی که باید برای عمل کردن کلاچ، پایتان را بیش از حد پایین ببرید یا برای آزاد کردن کلاچ باید پایتان را خیلی بالا بیاورید، گیربکس خودرو خراب شده است. خوشبختانه این مشکل خیلی جدی نیست و با تنظیم کردن دوباره کلاچ، رفع می‌شود.
•
خودرو روی دنده است ولی حرکت نمی‌کند:
شاید برای شما هم پیش آمده یا شنیده‌اید که خودرو روی دنده یک است (Drive Gear برای خودروهای دنده اتوماتیک) ولی حرکت نمی‌کند. در چنین مواقعی به اولین چیزی که باید شک کنید خرابی گیربکس است. این مشکل بسیار جدی است و اصلا نباید سرسری گرفته شود. در چنین مواقعی در اسرع وقت ماشین را به تعمیرگاه حرفه‌ای ببرید. معمولا این حالت نتیجه پایین بودن سطح روغن گیربکس، نشتی روغن، دیر عوض کردن روغن گیربکس و یا شکستگی دریچه آن است.
•
کم شدن قدرت خودرو:
از رایج ترین علائم خرابی گیربکس می‌توان به کم شدن قدرت خودرو اشاره کرد. در این مواقع موتور خودرو به خوبی کار می‌کند ولی قدرت سابق را ندارد. معمولا وقتی قطعات داخلی گیربکس خراب شوند یا روغن ATF نشتی پیدا کند، جعبه دنده بیش از حد داغ شود و آسیب ببیند، گیربکس خراب شده و این علامت را خواهید دید.
•
بالا رفتن ناگهانی دور موتور:
در صورتی که قطعات داخل جعبه دنده فرسایش و خرابی پیدا کنند یا سطح روغن گیربکس کاهش پیدا کند، ساییدگی بین اجزای مختلف افزایش پیدا می‌کند. ساییده شدن بیشتر اجزای گیربکس به معنای ایجاد اصطکاک بسیار زیاد و بالا رفتن ناگهانی دور موتور است. در چنین شرایطی خودرو شروع به لرزیدن می‌کند. اگر چنین علامتی را مشاهده کردید، فورا ماشین را نزد یک تعمیرکار حرفه‌ای ببرید.
•
گرم شدن بیش از حد گیربکس:
یکی دیگر از رایج ترین علائم خرابی گیربکس، گرم شدن بیش از حد آن است که اگر به موقع تعمیر نشود، صدمات مالی زیادی خواهید دید. اگر جعبه دنده خودرو بیش از حد داغ شود، عملکرد سایر قطعات و طول عمر آنها به شدت کاهش پیدا خواهد کرد.
معمولا زمانی که روغن گیربکس به موقع تعویض نشود، عملکرد خوبی نخواهد داشت و ساییدگی و اصطکاک بالایی بین اجزای چرخ دنده خودرو رخ خواهد داد. در این شرایط، گیربکس در اثر اصطکاک قطعات، بسیار داغ می‌شود و در نهایت خراب می‌شود.
توصیه بسیار مهم: بسیاری از افراد موقعی که علائم خرابی گیربکس را مشاهده می‌کنند، خودشان برای تعمیر کردن اقدام می‌کنند. همانطور که گفتیم برخی اوقات علائم خرابی گیربکس با علائم خرابی سایر قطعات موتور مشابه است. بنابراین برای اینکه جلوی آسیب‌های بیشتر گرفته شوند، به محض مشاهده علائم خرابی گیربکس، به تعمیرگاه مجرب و حرفه‌ای مراجعه نمایید.
