به گزارش قطعات خودرو به نقل از خودروبانک، موتور وسیله‌ای است که در بسیاری از وسایل مکانیکی از جمله خودروها استفاده می‌شود و به حرکت درآورنده‌ی این وسایل است. موتورها به انواع مختلفی از جمله درون‌سوز و بیرون‌سوز تقسیم می‌شوند و موتورهای درون‌سوز از نظر میزان توان در هر دور چرخش به موتورهای دوزمانه و چهارزمانه تقسیم می‌شوند. در ادامه این مطلب از مجله خودروبانک قرار است به بررسی این موتورها و نحوه کار آنها بپردازیم؛ با ما همراه باشید.
موتور چهارزمانه
همانطور که گفته شد موتورهای درون‌سوز از نظر میزان توان در هر دور چرخش به دوزمانه و چهارزمانه تقسیم می‌شوند. نامگذاری موتور چهارزمانه به این دلیل است که هر چرخه‌ی این نوع از موتورها به چهار مرحله تقسیم می‌شود، در هر کدام از این مراحل، هر پیستون یک بار طول سیلندر را طی می‌کند و هر چرخه‌ی کامل به دو بار چرخش میل لنگ منتهی می‌شود. موتورهای چهارزمانه را می‌توان پرکاربردترین موتورهای احتراقی دانست که در اکثر ماشین‌های بنزینی و دیزلی از ماشین لاماری تا بسیاری دیگر استفاده می‌شوند.
تفاوت موتور دو زمانه و چهار زمانه
موتور دوزمانه و تفاوت آن با موتورهای چهارزمانه
موتور دوزمانه یا موتور پیستونی نیز از دو سوخت بنزینی و دیزلی استفاده می‌کند و دارای یک یا چند پیستون دوزمانه است و دارای طراحی ساده‌تری نسبت به موتورهای چهارزمانه است. به زبان ساده، همانطور که موتورهای چهارزمانه به خاطر چرخه‌ی چهارمرحله‌ای به این نام شناخته می‌شوند، این موتورها نیز به خاطر چرخه‌ی دومرحله‌ای، به نام موتور دوزمانه معروفند. در این نوع از موتور، به ازای هر چرخش میلنگ موتور، یک مرحله احتراق صورت می‌گیرد.
کاربرد موتور دوزمانه
• موتورهای دوزمانه با توجه به دو نوع متفاوت دیزلی و بنزینی آنها، کاربردهای مختلفی دارند اما به طور گسترده در وسایل نقلیه‌ی موتوری استفاده می‌شوند. از دیگر کاربردهای آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• موتور جت اسکی
• موتور کشتی
• موتور لوکوموتیو
• موتور برق دیزلی
• دستگاه برش و اره زنجیری
• قایقهای کوچک موتوری و هواپیماهای کنترلی
اجزای موتور دوزمانه
در این نوع موتور از دو مخزن برای سوخت و روغن استفاده می‌شود و انرژی لازم برای احتراق و به حرکت درآوردن ماشین از ترکیب این دو به دست می‌آید. موتور دوزمانه از اجزای زیر تشکیل شده است:
پیستون: قطعه‌ای استوانه ای شکل که به سمت بالا و پایین حرکت می‌کند
سیلندر: سیلندر محفظه‌ای که پیستون در داخل آن حرکت می‌کند
سر سیلندر: قطعه‌ای که روی سیلندر بسته می شود و وظیفه آن خنک کردن فین‌ها است
کاربراتور: وظیفهی تنظیم سوخت و ورود آن به موتور داخل را بر عهده دارد
میله رابط: متصل‌کننده‌ی پیستون به میلنگ
میلنگ: قطعه‌ای است که که حرکت رفت و برگشتی پیستون را به حرکت دورانی تبدیل می‌کند
محفظه میلنگ: محفظه ای در پایین موتور که میلنگ در داخل آن قرار دارد
شمع: قطعه ای است که بر روی سرسیلندر نصب می‌شود و وظیفهی آن ایجاد جرقه برای انفجار است
پورت‌ها: دو نوع پورت در موتورهای دوزمانه وجود دارد که یکی از آنها در فضای ورود سوخت و دیگری در فضای خروج دود قرار دارد. پورت انتقال سوخت وظیفهی انتقال سوخت از محفظه میلنگ به درون سیلندر را بر عهده دارد.
با بررسی مشخصات تارا به دید بهتری نسبت به موتورها می‌رسید.
موتور دوزمانه چگونه کار می‌کند؟
برخلاف موتور چهارزمانه که دارای چهار کورس مکش، تراکم، احتراق و تخلیه است، موتور دو زمانه عملکرد خود را در دو کورش مکش و تراکم خلاصه می‌کند، البته این موضوع به این معنی نیست که احتراق و تخلیه در این نوع از موتورها وجود ندارد. نحوه‌ی عملکرد این موتورها به این صورت است که در کورس مکش، پیستون تا کف موتور پایین می‌آید و سپس دریچه‌ی مکش باز می‌شود و مخلوط هوا و سوخت وارد محفظه‌ی احتراق می‌شود. بعد دریچه‌ی مکش بسته می‌شود و پیستون بالا می‌آید و به این ترتیب سوخت وارد شده در فضای احتراق فشرده می‌شود. کورس نهایی یا کورس تراکم به این صورت است که شدت تراکم سوخت بیشتر شده و با یک جرقه‌ی شمع، احتراق صورت می‌گیرد و پیستون را با شدت به پایین پرتاب می‌کند. دود حاصل از احتراق نیز از محفظه‌ی تخلیه خارج می‌شود و این چرخه‌ی دومرحله‌ای مجدداَ تکرار می‌شود.
مزایا و معایب موتور دو زمانه
معایب موتورهای دوزمانه
موتورهای دوزمانه به دلیل برخی از چالش‌های اساسی، در خودروهای سنگین و سواری استفاده‌ای ندارند، در ادامه به صورت خلاصه به این معایب که بیشتر به خاطر طراحی ساده‌‌ی آن‌هاست، اشاره می‌کنیم:
1. اولین ایراد این موتورها عمر کوتاه‌تر آن‌هاست که به دلیل نبودن سیستم روانکار مستقل است و باعث سایش بیشتر نسبت به موتورهای چهارزمانه می‌شود.
2. مشکل دوم آلایندگی بالای آن‌هاست.
3. چالش سوم و شاید مهمترین مشکل این موتورها، قیمت بالای روغن و نیاز زیاد به روغن و همچنین میزان زیاد استفاده از سوخت است که باعث می‌شود استفاده از آنها در وسایل نقلیه‌ی سنگین و سواری به هیچ وجه به صرفه نباشد. همچنین طبیعی است که در خودروهای کراس اور که مصرف سوخت پایین بسیار اهمیت دارد، هرگز از چنین موتورهایی استفاده نشود.
در همین راستا می‌توانید سری هم به 10 تا از بهترین کراس اوورهای چینی بزنید و در مورد مصرف سوختشان بیشتر بدانید.
مزایای موتورهای دوزمانه
با توجه به معایبی که گفته شد، چه چیزی باعث استفاده‌ی زیاد از این نوع موتورها به خصوص در موتورسیکلت‌ها می‌شود؟ در واقع ساختار ساده‌تر موتور دوزمانه همچنان که باعث ایجاد معایبی مانند افزایش مصرف سوخت و روغن، سایش و آلودگی بیشتر شده، مزایایی را نیز ایجاد کرده است.
1. اولین مزیت این موتورها سبک وزن بودن آنها، به دلیل نداشتن سوپاپ است که یکی از مهمترین دلایل استفاده از آنها در موتورسیکلت‌ها نیز هست.
2. دومین کارکرد مهم، قدرت بیشتر نسبت به موتورهای چهارزمانه است، زیرا همانطور که گفته شد در این موتورها به ازای هربار چرخش میلنگ شاهد یک حرکت انبساطی هستیم در حالی که در نمونه‌ی چهارزمانه این حرکت به ازای هر دو بار چرخش میلنگ صورت می‌گیرد و این یعنی دو برابر قدرت برای موتور دوزمانه.
3. سومین برتری این موتورها این است که می‌توانند در هر جهتی کار کنند و این باعث شده که استفاده‌ی آنها در برخی ادوات محترک کشاورزی مانند اره برقی، مناسب باشد.
توصیه‌هایی برای نگهداری از موتورهای دوزمانه
مهمترین نکته در مورد موتورهای دوزمانه میزان روغن آن‌هاست؛ افزایش میزان روغن باعث ایجاد دود غلیظ و نیز ایجاد یک لایه دوده روی شمع است که ممکن است باعث روشن نشدن وسیله شود. روغن کمتر از حد لازم نیز باعث سایش قطعات موتور می‌شود. پس حواستان باشد که میزان روغن را به درستی تنظیم کنید. مورد دیگر به کاربراتور موتور برمی‌گردد. وقتی موتور مدتی خاموش باشد، بنزین به تدریج شروع به بخار شدن می‌کند و به این ترتیب روغن باقی مانده در منافذ کاربراتور نفوذ کرده و رسوب می‌بندد، برای جلوگیری از این اتفاق در مواقعی که موتور خاموش است باید سوخت به طور کامل از داخل باک و کاربراتور تخلیه شود، همچنین کاربراتور را باید با استفاده از اسپری‌های مخصوص به صورت مرتب تمیز کرد.
