به گزارش قطعات خودرو به نقل از پدال، اگر مطالب آموزشی پدال را مطالعه کرده یا با مکانیک خودرو آشنایی داشته باشید متوجه شده‌اید که خودرو به‌عنوان یک مجموعه پیشرفته و بزرگ از اجرای بسیار متنوعی تشکیل شده است که هر یک برای حفظ سلامت و عملکرد درست آن ضروری هستند؛ از تایر گرفته تا کوچک‌ترین قطعات موتور درون‌سوز مانند شمع‌ها! حال خود شمع خودرو هم از بخش‌هایی تشکیل شده است که یکی از آن‌ها، وایر شمع (سیم شمع) به شمار می‌رود و در این مطلب به بررسی ساختار، اجزای تشکیل‌دهنده، انواع، طول عمر و نحو نگهداری آن خواهیم پرداخت.
وایر شمع چیست و چه وظیفه ای دارد؟
شمع خودرو قطعه‌ای داخل موتور درون‌سوز خودرو محسوب می‌شود که با استفاده از جریان برق، جرقه لازم برای آتش‌گرفتن بنزین و انجام عملیات احتراق را فراهم می‌کند. قاعدتا جریان برق لازم برای ایجاد اشتعال باید از طریق سیم یا کابل به این شمع برسد؛ سیم یادشده در مرسوم‌ترین حالت با نام وایر شمع شناخته می‌شود اما نام‌های دیگری چون سیم شمع یا کابل احتراق هم دارد.
شمع بدون اتصال خود به کوئل امکان شعله‌ور کردن بنزین درون سیلندر را ندارد؛ البته در خودروهای به‌روز و جدید به‌منظور سهولت تعمیر و ساده‌سازی، وایر شمع حذف شده و انتقال جریان برق به‌صورت مستقیم از کوئل به شمع صورت می‌گیرد. بنابراین کوئل روی شمع قرار گرفته و انتقال برق بدون افت ولتاژ صورت می‌گیرد. در خودروهایی که به وایر شمع تجهیز می‌شوند، به ازای هر شمع در سیلندرها یک وایر وجود دارد که برای کارایی مناسب و مانند هر قطعه دیگری در خودرو، بهتر است به‌شکل دوره‌ای تعویض شوند.
اجزای تشکیل دهنده وایر شمع چیست؟
این جزء کوچک باوجود سادگی خود بخش‌های گوناگونی دارد؛ ازجمله:
کابل انتقال برقی
مفتول رابط شمع
درپوش پلاستیکی
درگاه اتصال به کوئل
اگر این قطعه را ساده‌انگاری کنیم، به یک سیم رسانا می‌رسیم که بخشی از مدار میان سیم‌پیچ احتراق و شمع است. در ساخت این کابل که ساختار مشخصی هم دارد، از مواد مختلفی استفاده می‌شود. داخلی‌ترین بخش آن که با‌عنوان کاهنده پارازیت شناخته می‌شود از جریان مزاحم کاسته و پارازیت را کم می‌کند. کابل رسانای برق دور بخش یادشده را فرا می‌گیرد. پس از آن یک لایه عایق و سپس بافت تقویت‌کننده وجود دارد که استحکام سیم را تضمین می‌کند.
انواع وایر شمع
با وجود اینکه وایر شمع‌ها از جنس‌های متفاوتی تهیه می‌شوند اما ساختار کلی یکسانی دارند. انواع آن را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد:
سیمی: جنس رسانا در این نوع از فولاد یا مس است و در برابر خم‌شدگی مقامت خوبی دارد. رسانایی این سیم‌ها مناسب است اما پارازیت بیشتری دارد. استفاده از این نوع وایر امروزه در خودروسازی منسوخ شده است.
ابریشمی: جنس رسانا از لاتکس یا سیلیکون تهیه شده و ساختار یکسانی با نمونه‌های سیمی دارد. از این نوع سیم در صنعت خودروسازی بیشتر استفاده می‌شده است اما مقاومت داخلی آن باعث کاهش ولتاژ و درنتیجه، کاهش بازده موتور می‌شود. در سوی دیگر، خبری از پارازیت و نویز اضافه در این نوع سیم نیست.
بوبین‌دار: جنس رسانا از نیکل یا کروم است و به‌عنوان پرمصرف‌ترین نوع وایر شمع شناخته می‌شود. مقاومت داخلی پایین و عدم افت ولتاژ مزیت اصلی این نوع کابل به شمار می‌رود.
طول عمر وایر شمع چقدر است؟
مشخصا عمر این قطعه نیز در برهه‌ای به پایان می‌رسد؛ البته این دوره زمانی به کارخانه تولیدکننده و کیفیت محصول بستگی دارد. معمولا عمر مفید هر وایر شمع برحسب کیلومتر کارکرد خودرو روی بسته‌بندی آن نوشته می‌شود. مشخصا جنس‌های متفاوت طول عمرهای گوناگونی هم دارند.
دو عامل اصلی موثر در عمر سیم شمع، حرارت منتقل‌شده از موتور به آن و ولتاژ برقی عبوری از آن به شمار می‌رود.
علائم خرابی وایر شمع
ضعف عملکرد این قطعه پیامدهایی را به دنبال دارد که می‌تواند در عملکرد کلی موتور خلل ایجاد کند؛ ازجمله این مشکلات می‌توان به احتراق ناقص، افزایش مصرف سوخت، بالا رفتن دمای موتور، لرزش موتور، ذوب‌شدن سر شمع، کاهش قدرت موتور و افزایش دود اگزوز اشاره کرد. جدا از مشکلاتی که ممکن است به‌دلیل حرارت زیاد و ارتعاشات وارده بر خودرو به این قطعه وارد شود، کهولت سن نیز روی آن اثر گارد خواهد بود. برای دوری از مشکلات یادشده، تعویض دوره‌ای وایر شمع توصیه می‌شود.
توجه داشته که اگر دست انسان درحالی که روکش‌های این سیم‌ها دارای آسیب‌دیدگی باشند، با آن‌ها تماس داشته باشد، می‌تواند خطر برق‌گرفتگی را افزایش دهد.
روش صحیح نگهداری از وایر شمع
برق‌دزدی خودرو یکی از اصلی‌ترین پیامدهای نقص وایر شمع به شمار می‌رود؛ بنابراین مهم است که در نگهداری این قطعه کوشا باشید و به آن توجه کنید. در همین راستا، از خم‌کردن و شکستن کابل‌ها خودداری کنید. درصورت خرابی سوکت آن، از بریدن آن بخش و اتصال یک درگاه دیگر به سیم بریده‌شده خودداری کنید. مراقب باشید که سیم شمع به‌وسیله اجسام خارجی بریده نشود.
چرا باید وایر شمع را تعویض کنیم؟
تمام قطعات خودرو با گذر زمان و استفاده مداوم فرسوده شده و کارایی خود را از دست می‌دهند و این مسئله به نوع نگهداری فرد ربطی دارد؛ نگهداری درست از قطعات صرفا عمر آن‌ها را بلند می‌کند و به منزله گارانتی مادام‌العمر برایشان نیست. وایر شمع هم در اثر ارتعاشات گوناگون و حرارت بالای موتور در بخش سیلندر، کربن موجود در خود را از دست می‌دهد. این رخداد هم باعث کاهش ولتاژ عبوری از آن خواهد شد. بنابراین بهتر است این قطعه را به‌صورت دوره‌ای تعویض کرد. اگر شما هم در این‌بار دانش یا تجربه‌ای دارید، آن را از طریق بخش نظرات با ما و سایر مخاطبان پدال در میان بگذارید.
