به گزارش قطعات خودرو به نقل از دنیای اقتصاد-متقاعد کردن همه برای پذیرش یک فناوری جدید میتواند در ابتدا مشکل باشد. برای مثال، اجاق مایکروویو برای دو دهه فروش پرشوری را تجربه نکرد؛ یعنی تا زمانی که یکدهم خانوارهای آمریکایی آن را خریداری کنند. اما پس از آن در دهه ۱۹۸۰ مایکروویو تقریبا به همه آشپزخانهها وارد شد. تحلیلهای نشریه بلومبرگ از «نرخ پذیرش» در سراسر جهان نشان میدهد که بخش سریع منحنی پذیرش فناوری اکنون برای خودروهای برقی در حال اتفاق افتادن است.
یک سال پیش زمانی که بلومبرگ برای اولین بار این بررسی را انجام داد، 19 کشور از نقطهعطف 5درصدی خودروهای برقی عبور کرده بودند؛ به طوری که حداقل 5درصد از فروش خودروهای جدید در آنها برقی بوده است. این آستانه نشانه شروع پذیرش انبوه است که ترجیحات فناوری پس از آن بهسرعت تغییر میکنند. از آن زمان پنج کشور دیگر در فروش خودروهای برقی جهش کردهاند. کانادا، استرالیا، تایلند و مجارستان نیز به گروهی پیوستهاند که ایالات متحده، چین و بیشتر اروپای غربی در آن حضور داشتند. خط سیری که توسط این کشورها ترسیم شده است نشان میدهد چگونه فروش خودروهای برقی میتواند تنها در چهار سال از 5درصد به 25درصد خودروهای جدید افزایش یابد.
چرا فروش 5 درصدی خودروهای برقی مهم است؟
بیشتر فناوریهای جدید موفق چون تلویزیون، موبایل و لامپهای LED از نمودار پذیرش S – شکل تبعیت میکنند. فروش در فاز اولیه بهآرامی حرکت میکند و سپس بهسرعت پذیرفته میشود. از منظر تحلیلگران بلومبرگ، بهنظر میرسد نقطهعطف برای وسایل نقلیه برقی 5درصد است. زمان لازم برای رسیدن به آن سطح در کشورهای مختلف متفاوت است اما زمانی که چالشهای جهانی هزینههای خودرو، در دسترس بودن شارژ و تردید رانندگان حل شود، عموم مردم آن را دنبال خواهند کرد.
در آمریکا، نقطهعطف 5درصدی تا سال 2021 نیز حاصل نشد که برای کشوری با قدرت خرید بالا نسبتا دیر است. دلایل این پذیرش دیرهنگام این است که آمریکاییها نسبت به مردم دیگر زمان بیشتری را در خودروی خود سپری میکنند و از اینرو رانندگان، خودروهایی با برد طولانیتر نیاز دارند. وانتهای پیکاپ و شاسیبلندها که بیش از نیمی از بازار آمریکا را تشکیل میدهند نیز به دلیل نیاز به باتری بیشتر، روند برقی شدن کندتری را تجربه کردند. امروز اما فروش خودروهای برقی در آمریکا بهسرعت در حال رشد است، به طوری که در نیمه دوم سال 42درصد نسبت به سال قبل افزایش داشته است. با اینحال، سیر فروش برقیها در آمریکا به طور کامل با مسیر انفجاری سایر کشورها تطابق ندارد. اما این روند میتواند تغییر کند، چراکه شرکت تسلا برای رونمایی از پیکاپ سایبرتراک آماده میشود و رقبا نیز خودروهای برقی خود را با معروفترین برندهای آمریکایی عرضه میکنند.
از منظر تحلیلگران بلومبرگ، رسیدن به نقطهعطف برای هند نیز احتمالا قریبالوقوع است، که سومین بازار بزرگ خودرو پس از چین و ایالات متحده است. فروش خودروهای برقی در طول شش ماه دوبرابر شده است، به طوری که 3درصد از فروش خودروهای جدید را در فصل گذشته به خود اختصاص میدهد. سازندگان خودروی هندی سرمایهگذاری زیادی در برقیسازی انجام دادهاند و ایلان ماسک، مدیرعامل ارشد تسلا، در دیداری در ماه ژوئن با نارندرا مودی، رئیسجمهور هند، اعلام کرد قصد دارد در کوتاهترین زمان ممکن به این بازار وارد شود. کشورهایی که از نقطهعطف 5درصد عبور کردهاند شاهد نرخ پذیرش بالایی هستند، به طوری که میانگین فروش 55درصد در سهماهه گذشته نسبت به سال قبل افزایش داشته است.
مانند هر فناوری جدید، نرخ رشد در نهایت با نزدیک شدن به اشباع بازار کاهش مییابد. اما همیشه مقاومت نیز وجود دارد. در نروژ، که پیشگام خودروهای برقی جهان است، به نظر میرسد پذیرش پس از رسیدن به 80درصد از وسایل نقلیه جدید، کند شده است. اطلاعات نمودار در مورد خودروهایی است که تنها با باتری کار میکنند. برخی از کشورها که عمدتا اروپایی هستند بهسرعت به سمت استفاده از خودروی هیبریدی شارژی حرکت کردهاند. این خودروها باتریهای کمحجمتری دارند و با موتور بنزینی هم پشتیبانی میشوند؛ درحالیکه سایر کشورها، از جمله ایالات متحده و چین، با صرفنظر کردن از خودروهای هیبریدی، مستقیما به سمت استفاده از خودروهای تمامبرقی حرکت کردهاند.
براساس پیشبینیهای بلومبرگ، با احتساب خودروهای هیبریدی، در سال گذشته بیش از 10میلیون خودروی شارژی در جهان فروخته شده است که این رقم احتمالا تا سال 2027 سهبرابر میشود. مفهوم نقاط عطف اغلب برای توصیف آستانههای قیمتی که باعث پذیرش گستردهتر میشود، استفاده شده است. اما گاهی اوقات خود حجم فروش میتواند ایجادگر نقطه تحول باشد. پس از اینکه تسلا فروش مدل 3 خود را در سال 2017 آغاز کرد، این شرکت تقریبا خود را در آستانه ورشکستگی قرار داد، چراکه قادر به ساخت سریع خودرو برای کاهش هزینههای تولید خود نبود. مدیران تسلا به این نتیجه رسیدند که افزایش تولید به بیش از 5هزار خودرو در هفته، آغازگر چرخه مطلوبی از کاهش هزینهها و افزایش حجم تولیدشان خواهد بود. ادامه روند رشد خودروهای برقی به توانایی خودروسازان سنتی و تامینکنندگان آنها برای سرمایهگذاری قبل از تحقق کامل تقاضا بستگی دارد.
کارخانهها باید از نو ساخته شوند و زنجیرههای تامین دوباره پیکربندی شوند. برای کاهش هزینهها، خودروها باید با در نظر گرفتن برقیسازی مجددا طراحی شوند. هزینههای این تغییر و تحول میتواند تا زمانی که فروش خودروهای برقی به جریان اصلی فروش تولیدکنندگان تبدیل شود، ناامیدکننده باشد. این بدان معناست که خودروسازان مستقل یک نقطه عطف دارند که پس از آن فروش خودروهای برقی بهخودیخود تقویت میشود. در اروپا، زمانی که خودروهای شارژی 10درصد از فروش سهماهه یک خودروساز را به خود اختصاص دادند، نسبت فروش خودروهای شارژی از کل فروش خودرو در کمتر از دو سال سه برابر شد.
تاکنون 90درصد از فروش خودروهای برقی جهان مربوط به آمریکا، چین و اروپا بوده است؛ به این معنا که کشورهایی که حدود یکسوم فروش خودرو در سطح جهان در آنها اتفاق افتاده، هنوز از نقطهعطف عبور نکردهاند. تنها چهار کشور از 20 کشور پرجمعیت جهان در این مسیر قرار گرفتهاند. با وجود اینکه فروش جهانی خودروهای درونسوز داخلی در سال 2017 به اوج خود رسید، رشد خالص فروش جهانی خودرو اکنون به طور کامل توسط خودروهای برقی هدایت میشود. نقطهعطف خودروهای برقی در سال 2021 معین شد و از منظر تحلیلگران بلومبرگ اگر روندها درست باشد، این دهه به خاطر کارهایی که برای خودروهای برقی انجام شده است خاطرهانگیز خواهد بود.