به گزارش قطعات خودرو به نقل از پدال، از قدیم‌الایام تاکنون حمل مسافر وجود داشته است، از درشکه‌های مخصوص افراد ثروتمند گرفته تا پیکان‌های نارنجی سال‌های نه چندان دور و پژو و سمندهای کنونی که هریک به دنبال یک هدف هستند.
در این مطلب می‌خواهیم نگاهی داشته باشیم به مقوله تاکسی‌های اینترنتی به ویژه اسنپ و تپسی به عنوان دو نمونه از بزرگ‌ترین تاکسی‌های اینترنتی فعال در کشور. از آنجایی که وضعیت اقتصادی خانوارها تعریفی ندارد و برخی افراد به دنبال شغل دوم هستند، تاکسی‌های اینترنتی می‌توانند گزینه جذابی برای سرپرستان خانوار و حتی جوانانی باشد که فعلاً کار ثابتی ندارند. البته لازم به ذکر است فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی شغل اول بسیاری از افراد نیز محسوب می‌شود.
تاریخچه شکل‌گیری تاکسی‌های اینترنتی امروزی به سال ۲۰۰۹ بازمی‌گردد. در آن زمان دو جوان خلاق با نام های گرت کمپ و تراویس کالانیک با مشکل گران بودن هزینه حمل‌ونقل مواجه شدند و پس از آن بود که راهی را برای حل این مشکل یافتند. به این ترتیب شرکت اوبر در سال ۲۰۰۹ تأسیس شد. واژه اوبر از لغتی آلمانی به معنی فوق‌العاده گرفته شده است. البته فعالیت اوبر در همان ابتدا به راحتی امروز نبود چراکه گوشی‌های هوشمند همه‌گیر نشده بودند و از نظر اینترنت و ارتباطات نیز گستردگی کنونی وجود نداشت؛ اما اوبر آهسته و پیوسته به راه خود ادامه داد و با جذب سرمایه‌های لازم گسترش یافت و حالا می‌توان اوبر را بزرگ‌ترین تاکسی اینترنتی دنیا دانست. این برنامه حمل مسافر اینترنتی طرفداران زیادی در دنیا دارد.
اما شکل‌گیری تاکسی‌های اینترنتی در کشور ما به سال‌ها بعد اختصاص دارد. در سال ۹۳ بود که شرکت اسنپ تحولی عظیم در حمل‌ونقل مسافر پدید آورد و البته در همان ابتدا مخالفان زیادی نیز داشت! در سال ۹۵ رقیب اسنپ با نام تپسی پای به میدان نهاد و این دو شرکت رقیب اصلی همدیگر محسوب می‌شوند. البته طی این سال‌ها شرکت‌های داخلی و خارجی دیگری نیز برای رقابت با اسنپ و تپسی شکل گرفته‌اند اما نتوانسته‌اند به این دو شرکت برسند.
مسیر رو به جلوی اسنپ و تپسی نیز با مشکلاتی همراه بوده است. از مشکلات مربوط به رعایت قوانین کشور گرفته تا حفظ امنیت مسافر و حریم شخصی و… جزو این موارد بوده‌اند اما قاعدتاً چنین مشکلات معدودی نمی‌تواند هدف اصلی تاکسی‌های اینترنتی که همان ارائه حمل‌ونقل ارزان و سریع است را به حاشیه براند.
اسنپ یا تپسی؟
همان‌طور که گفتیم این دو شرکت رقیب اصلی یکدیگر در زمینه حمل‌ونقل مسافر محسوب می‌شوند و به همین خاطر همواره مقایسه بین آن‌ها صورت می‌گیرد. از نظر آماری باید گفت اسنپ از بابت تعداد دانلود در فضای مجازی و تعداد کاربر بسیار برتر از تپسی ظاهر می‌شود. از نظر شهرت و معروفیت در شهرهای کوچک‌تر نیز اسنپ بیشتر سر زبان‌ها افتاده است اما از نظر خود اپلیکیشن و کاربری آن تفاوت چندانی بین اسنپ و تپسی وجود ندارد. باید به این نکته مهم اشاره کرد که اسنپ به یک سوپر اپلیکیشن تبدیل شده و در جدیدترین نسخه آن شاهد قابلیت‌های متنوع همچون سفارش غذا، حمل بار و پیک و… خواهید بود. تپسی میزان کمیسیون خود از سفرها را ۱۵ درصد اعلام کرده است درحالی‌که کمیسیون اسنپ در برخی شهرها ۱۵ درصد و در برخی دیگر نیز ۲۰ درصد است. این نکته را در نظر بگیرید که اکثر افراد تاکسی‌های اینترنتی در کشور را با نام اسنپ می‌شناسند و در واقع نام این شرکت سر زبان‌ها افتاده است و طبیعی خواهد بود که میزان سرویس‌های آن بیشتر باشد. همچنین با نظاره بر شهرها و فعالیت‌ها می‌توان فهمید اسنپ در شهرهای کوچک‌تر نیز شهرت بیشتری دارد و به همین خاطر میزان سفرهای آن نیز بیشتر خواهد بود. تپسی نیز اخیراً در شهرهای کوچک‌تر فعال شده است و تبلیغات محیطی آن را می‌توان در این شهرها مشاهده کرد.
درآمد اسنپ و تپسی
یکی از قابلیت‌های خوب تاکسی‌های اینترنتی برای راننده انعطاف‌پذیری آن است. شما هر ساعتی از روز که بخواهید می‌توانید فعالیت کنید و درآمد شما نیز به فاکتورهای متنوعی بستگی خواهد داشت. تعداد ساعات فعال، شلوغی یا خلوتی مسیر، رضایت مشتریان و… همگی جزو مواردی هستند که می‌توانند روی درآمد راننده تأثیر بگذارند اما بر اساس تحقیق میدانی و مصاحبه با چندین راننده می‌توان گفت درصورتی‌که فعالیت متوسطی داشته باشید در روز درآمدی خواهید داشت که به عنوان شغل دوم بد نیست و می‌توانید با آن برخی هزینه‌های زندگی را پوشش دهید.
البته هستند افرادی که اسنپ یا تپسی را به عنوان شغل اصلی خود انتخاب کرده‌اند و درآمد بالاتری دارند. همان‌طور که گفتیم معیار درآمد در تاکسی‌های اینترنتی به فاکتورهای متنوعی بستگی دارد؛ مثلاً در ساعت‌های اولیه صبح یا عصر می‌توان سرویس‌های بیشتری را انتخاب کرد چراکه در این ساعات کارمندان رفت‌وآمد دارند. اگر ترافیک خلوت باشد و مسیرها نیز پیچیدگی‌های زیادی نداشته باشند شاید در یک ساعت بتوانید بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان کار کنید که البته این درآمد ناخالص شماست و باید از آن هزینه‌های جانبی را نیز کسر کنید.
در حالت خوش‌بینانه می‌توانید روی درآمد حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی در بعد از ظهر یک روز با ترافیک روان و مسیرهای مناسب حساب کنید ولی این میزان درآمد قطعی نخواهد بود. این را در نظر داشته باشید که درآمد تاکسی‌های اینترنتی نوسان زیادی دارد و همانند درآمد کارمندی نیست که همواره مبلغ مشخصی بوده و سر ماه دریافت می‌کنند. شاید در عرض چند ساعت سفرهای بسیار سرراست با هزینه مناسب را انتخاب کنید و شاید هم سفرهایی با ترافیک زیاد پیش بیاید؛ اما در هر صورت جیبتان خالی نخواهد ماند ولی بازهم باید گفت بهتر است به تاکسی‌های اینترنتی به عنوان شغل دوم نگاه کنید تا دغدغه کمتری از بابت درآمد، استهلاک خودرو، خستگی جسمی و روحی و… داشته باشید.
توصیه ما این است که در زمان حضور در اسنپ یا تپسی دیدی واقع‌بینانه یا حتی بدبینانه به درآمد خود داشته باشید تا پس از گذشت چند ماه سرخورده نشوید چراکه هزینه‌های جانبی و استهلاک این کار بالاست و شاید نتواند انتظارات اولیه شما را برآورده کند.
فعالیت پیک موتوری در اسنپ نیز یکی از گزینه‌های جانبی است که نسبت به خودرو خطرات بیشتری دارد اما هزینه‌های آن بسیار کمتر است و می‌توانید درآمد مشابهی را تجربه کنید. اسنپ فود نیز یک قابلیت دیگر است که به شما امکان فعالیت در یک محدوده مشخص را می‌دهد. اگر هم وانت‌بار داشته باشید می‌توانید در بخش اسنپ بار فعالیت کنید هرچند به نظر می‌رسد میزان درآمد در این بخش محدودتر خواهد بود.
مزایای اسنپ و تپسی
منعطف بودن ساعات کاری یکی از اصلی‌ترین دلایل حضور افراد در این برنامه است. آن‌طور که گفته شد بسیاری از افراد به خاطر کسب درآمد بیشتر به دنبال یک شغل دوم هستند و اسنپ و تپسی می‌توانند درآمدی تضمین شده را در هر ساعت از شبانه‌روز برای کاربر به همراه داشته باشند. دیگر مزیت این برنامه‌های موبایلی فعالیت در مکان‌های دلخواه است و اجباری وجود ندارد. در واقع محل کار شما خودروی شما خواهد بود و می‌توانید مسیرهای دلخواه را انتخاب کنید.
تاکسی‌های اینترنتی علاوه بر واریز هزینه حمل مسافر تسهیلات دیگری را نیز برای رانندگان در نظر گرفته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به تسهیلات دوگانه‌سوز کردن خودروها، تخفیف بیمه و قطعات یدکی و… اشاره کرد. اسنپ و تپسی حتی خدمات درمانی و رفاهی را نیز ارائه می‌کنند.
برای مثال اسنپ در بخش خدمات خودرویی خود با برخی فروشگاه‌ها و تعمیرگاه‌ها قراردادهایی در خصوص ارائه تخفیف برای رانندگان خود عقد کرده است. از جمله این تسهیلات می‌توان به خرید روغن‌موتور، تعمیر خودروها با تخفیف، خرید لوازم جانبی، باتری و حتی گوشی موبایل اشاره کرد. همین خدمات را تپسی نیز ارائه می‌کند. البته باید میزان مفید بودن چنین طرح‌هایی را به‌صورت دقیق‌تر از رانندگان تاکسی‌های اینترنتی پرس‌وجو کرد.
در بخش خدمات رفاهی نیز اسنپ و تپسی طرح‌های اقساطی خرید وسایل مختلف همچون گوشی‌های هوشمند، لباس و استفاده از استخرها با تخفیف را ارائه کرده‌اند. این دو شرکت در بخش خدمات درمانی نیز با برخی کلینیک‌ها همکاری می‌کنند تا خدمات پزشکی را با تخفیف به رانندگان خود عرضه کنند. تپسی چندی پیش با همکاری بانک‌ها تسهیلات قرض‌الحسنه محدودی را نیز در برخی شهرها ارائه می‌کرد هرچند مبلغ آن بالا نبود.
معایب اسنپ و تپسی
فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی نیز مشکلات خاص خود را دارد. همانند تاکسی‌های سنتی، در اسنپ یا تپسی نیز با مشکلات بدنی ناشی از نشستن طولانی‌مدت پشت فرمان روبرو خواهید شد به همین خاطر اگر می‌خواهید تندرستی خود را حفظ کنید حتماً پس از چند ساعت رانندگی، چنددقیقه‌ای را استراحت کنید. مورد بعدی به رانندگی در هوای گرم یا سرد مربوط می‌شود که واقعاً کلافه کننده خواهد بود. یکی از معضلات فعالیت در تابستان‌ها به کولر مربوط می‌شود. در گرمای شدید مسافر از راننده خواهد خواست کولر را روشن کنید در غیر این صورت نمره کمی به شما خواهد داد. از طرف دیگر کولر در درازمدت می‌تواند هزینه‌های نگهداری، استهلاک و مصرف سوخت خودروی شما را بیشتر کند.
دیگر عیب این برنامه‌های موبایلی به ترافیک شدید در برخی ساعات مربوط می‌شود که کلافه کننده خواهد بود. مشکل دیگر نیز به برخی مسافرین مربوط می‌شود که رفتارهایی دور از ادب با راننده دارند و گاها حتی منجر به شکایت نیز می‌شود. امتیازدهی به راننده می‌تواند یک نکته مثبت و یا منفی در نظر گرفته شود. اغلب اوقات کاربران آدرس درستی را اعلام نخواهند کرد و شما در شهرهای بزرگ با مشکلات زیادی در یافتن محل دقیق مسافران مواجه خواهید شد. این امر می‌تواند منجر به کاهش امتیاز شما و هدر دادن انرژی و هزینه بالای خودرو باشد اما در آخر شما هستید که امتیاز پایینی دریافت می‌کنید و هرچقدر نیز حق داشته باشید معمولاً مسافر چنین مواردی را قبول نخواهد کرد. همین بگومگوها با مسافران می‌تواند تبدیل به یک جنگ اعصاب و استرس شدید شود. در نهایت باید به قطعات یدکی گران نیز اشاره کنیم که در صورت خرابی خودرو هزینه زیادی را روی دوش راننده خواهند گذاشت.
نکته مهم دیگر عدم وجود رابطه کارفرمایی و کارگری تاکسی‌های اینترنتی با رانندگان است و به این ترتیب خبری از بیمه تأمین اجتماعی نخواهد بود چراکه این شرکت‌ها رانندگان را کارمند خود نمی‌دانند. البته رانندگان می‌توانند خودشان را بیمه خویش‌فرما کنند که با توجه به توضیحات اسنپ، میزان درصد پرداختی رانندگان چند درصدی کمتر از حالت عادی خواهد بود. هرچند باید توجه داشته باشید حق بیمه‌ای که پرداخت می‌کنید بخش قابل‌توجهی از درآمد شما را به خود اختصاص خواهد داد و از این نظر شاید درآمد اسنپ و تپسی به اندازه‌ای که انتظار دارید نرسد.
یکی از مهم‌ترین معایب و یا به عبارتی اشکالاتی که رانندگان تاکسی‌های اینترنتی مطرح می‌کنند به موضوع کمیسیون ارتباط دارد. تاکنون گلایه‌ها و شکایت‌های زیادی از سوی رانندگان در خصوص کمیسیون بالای اسنپ و تپسی گزارش شده است که در زمان شروع به کار باید این موضوع را نیز مدنظر داشته باشید. سال‌های اولیه آغاز به کار این اپلیکیشن‌ها حتی کمیسیونی گرفته نمی‌شد ولی رفته‌رفته میزان کمیسیون افزایش یافت و حالا به ۱۵ تا ۲۰ درصد رسیده است. میزان کمیسیون بالا در کنار هزینه‌های سرسام‌آور تعمیرات خودرو و تأمین قطعات جانبی شاید برخی افراد را از فکر فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی منصرف کند. درهرحال این شما هستید که باید تصمیم نهایی را بگیرید.
جمع‌بندی
به‌صورت کلی باید گفت فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی را می‌توان یک گزینه ایده آل برای افرادی دانست که به دنبال درآمد بیشتر هستند و به این شغل به عنوان شغل دوم و جانبی نگاه می‌کنند. فعالیت در تاکسی‌های اینترنتی می‌تواند نکات مثبت و منفی زیادی داشته باشد. اگرچه حضور در تاکسی‌های اینترنتی شغل پر استرسی خواهد بود اما همیشه درآمد خواهد داشت و بی مسافر نخواهید ماند. در واقع می‌توان از درآمد در این شغل مطمئن بود اما اینکه انتظار درآمد بالایی را داشته باشید واقع‌بینانه نخواهد بود مخصوصاً اینکه هزینه‌های جانبی بسیار خواهد بود.
برخی افراد معتقدند کار در شرکت‌ها و دریافت درآمد ماهانه بهتر از کار کردن در اسنپ یا تپسی است چراکه فرد جایگاه بهتری دارد و از نظر مشکلات جسمی و روحی نیز تا حد زیادی وضعیت بهتری خواهد داشت. از طرف دیگر تاکسی‌های اینترنتی انعطاف‌پذیری بالایی دارند و در واقع شما رئیس خودتان خواهید بود. همچنین درآمد شما همیشه تضمین خواهد شد. حالا این شما هستید که باید تمامی قطعات این پازل را کنار هم بچینید تا ببینید آیا می‌توانید در این شغل حضور پیدا کنید یا خیر.
