به گزارش قطعات خودرو قبل از خرید خودرو، مهم است که در نظر بگیرید چه نوع گیربکسی با اولویت‌های رانندگی شما مطابقت دارد. در اینجا نگاهی کوتاه به تفاوت‌های بین گیربکس CVT و گیربکس اتوماتیک AT می‌اندازیم.
گیربکس CVT چیست؟
گیربکس CVT (گیربکس ضریب متغیر پیوسته) یک سیستم انتقال قدرت است که از طریق یک مکانیزم قرقره (فولی مخروطی)، تسمه یا زنجیر کار می‌کند تا به موتور اجازه دهد ضریب دنده بی‌نهایت یا تنها یک ضریب دنده را داشته باشد. زنجیر یا تسمه بین دو پولی مخروطی شکل قرار می‌گیرد که یکی حکم دهنده محرک و دیگری در نقش دنده متحرک عمل می‌کند. زنجیر یا تسمه داخل شکاف پولی مخروطی ر اثر نزدیک شدن پولی‌ها به یکدیگر حرکت می‌کند و بدین ترتیب می‌تواند بی‌نهایت ضریب دنده به وجود بیاورد.
برخلاف گیربکس‌های اتوماتیک معمولی، در یک خودرو با گیربکس CVT، دور موتور به محدودیت ضریب دنده خاص خود محدود می‌شود. گیربکس‌های CVT می‌توانند بدون نیاز به هیچ کار اضافی، تا ردلاین دور موتور خود بالا بروند. گیربکس‌های CVT به دلیل راحتی سواری نسبت به گیربکس‌های اتوماتیک ترجیح داده می‌شوند، زیرا هنگام تعویض دنده، خودرو دچار تکان و تقه نمی‌شود.
گیربکس‌های CVT به دلیل سادگی در طراحی، هزینه کمتر ساخت و راحتی سواری، جای خود را در خودروهای اقتصادی مدرن باز کرده‌اند. ضمنا اگر کسی در مورد وجود گیربکس CVT در خودروها غر زد، می‌توانید با این استدلال جواب دهید که گیربکس‌های CVT از فناوری فرمول 1 نشأت گرفته‌اند.
با اینکه به گفته‌ی طرفداران خودروهای اصیل، رانندگی با گیربکس‌های CVT کسل‌کننده است، برخی از تولیدکنندگان برای جذاب‌تر کردن آنها تلاش‌هایی انجام داده‌اند. نمونه‌هایی از این دست، تویوتا یاریس و هوندا سیویک هستند که با داشتن شیفترهای تعویض دنده مصنوعی به همراه ایسیو روی گیربکس CVT، رانندگی را جذاب‌تر می‌کنند.
مزایای گیربکس‌های CVT
مزایای گیربکس‌های CVT
• هزینه تولید پایین
• تجربه رانندگی نرم و یکنواخت
• مصرف سوخت مناسب
معایب گیربکس‌های CVT
• مکانیزم پولی/تسمه هنگام رانندگی می‌تواند پر سر و صدا باشد.
• تعمیرات گران‌قیمت
• معمولا تحمل قدرت زیاد موتور را ندارند
• در صورت عدم نگهداری مناسب، زودتر خراب می‌شود
• تجربه رانندگی کسل‌کننده
گیربکس اتوماتیک AT چیست؟
گیربکس اتوماتیک یک گیربکس چند سرعته قابل تنظیم است که شبیه به گیربکس‌های CVT به ورودی کمی از راننده نیاز دارد. با این حال، بر خلاف گیربکس‌های CVT که ضریب دنده‌ی پیوسته دارند، یک گیربکس اتوماتیک معمولی می‌تواند چهار یا بیشتر ضریب دنده داشته باشد.
یک کامپیوتر داخلی با استفاده از یک سیستم هیدرولیک به نام ساعتی گیربکس، تعیین می‌کند که آیا موتور نیاز به تعویض دنده (بالا و پایین) دارد. به همین دلیل است که ممکن است هنگام تعویض دنده توسط خودرو، تکان جزئی احساس کنید. مکانیزم انتخاب و تعویض دنده هم به کمک چرخ‌دنده‌های سیاره‌ای ، خورشیدی و مجموعه‌ای از صفحه کلاچ‌های داخلی انجام می‌شود و از این جهت تا حد زیادی با گیربکس‌های سی‌وی‌تی متفاوت است.
در گیربکس‌های اتوماتیک جدیدتر، می‌توان از شیفترهای تعویض دنده دستی پشت فرمان برای شبیه‌سازی حس گیربکس خودروهای اسپرت استفاده کرد. از روی اهرم تعویض دنده هم می‌توان به واسطه قابلیت تیپ ترونیک ، دنده‌های گیربکس اتوماتیک را سبک یا سنگین کرد.
مزایای گیربکس‌های اتوماتیک
مزایای گیربکس‌های اتوماتیک
• با اینکه از نظر طراحی پیچیده هستند، تعمیر آنها آسان‌تر است.
• می‌تواند گشتاور بیشتری نسبت به یک CVT معمولی تحمل کند.
• قطعات آن به راحتی قابل تهیه هستند.
• بادوام‌تر از گیربکس‌های CVT هستند.
• به رانندگان حس کنترل بیشتری می‌دهد.
معایب گیربکس‌های اتوماتیک
• تولید آنها گران و پیچیده است.
• وزن قابل توجهی به خودرو اضافه می‌کند.
• مصرف سوخت بالاتری نسبت به CVT دارد.
هزینه نگهداری و قابلیت اطمینان گیربکس اتوماتیک AT در مقابل CVT
گیربکس‌های اتوماتیک به دلیل سابقه طولانی‌تر این فناوری، به آسانی قابل نگهداری و تعمیر هستند. همچنین می‌توانند قدرت بیشتری از موتور را تحمل کنند و مانند یک بلوک آهنی محکم ساخته شده‌اند. قطعات آن به راحتی قابل تهیه هستند و متخصصان مجرب تعمیر گیربکس در تعمیرگاه‌ها وجود دارند که می‌توانند آنها را به خوبی تعمیر کنند.
از سوی دیگر، تعمیر گیربکس‌های CVT بسیار دشوار است. تعمیرگاه‌های زیادی نیستند که بدانند چگونه آنها را تعمیر کنند و تهیه قطعات یدکی هم برای آنها دشوارتر است. جالب است بدانید یک تئوری قابل قبول وجود دارد که می‌گوید گیربکس‌های CVT با در نظر گرفتن منسوخ شدن برنامه‌ریزی شده طراحی شده‌اند. به همین دلیل، تعویض یک گیربکس CVT، انتخابی بسیار ارزان‌تر و آسان‌تر است.
ضمنا عملکرد گیربکس‌های CVT نیز توسط جنس تسمه یا زنجیر محدود می‌شود. مکانیزم زنجیر یا تسمه CVT به طور کلی از زنجیرهای فولادی یا تسمه‌های کولار و آرامید با روکش فولادی ساخته می‌شوند. در خودروهای اقتصادی، نوع دوم به دلیل صرفه‌جویی در هزینه و وزن، بیشتر رایج است. فشار بیش از حد به موتور می‌تواند به گیربکس CVT شما آسیب جدی وارد کند و هزینه زیادی را به دنبال آورد.
مشکلات رایج گیربکس CVT و علائم آنها
مشکلات رایج گیربکس CVT و علائم آنها
گیربکس‌های CVT گاهی اوقات دچار مشکل می‌شوند و برخی افراد تجربیات ناخوشایندی با آنها داشته‌اند. اما افراد زیادی هم هستند که با گیربکس‌های CVT رانندگی می‌کنند و مشکل چندانی هم ندارند. همچنین به نظر می‌رسد برخی خودروها با کارکرد بالا به ویژه محصولات ژاپنی نیز مشکلی با این نوع گیربکس ندارند.
البته حرف و حدیث در این زمینه زیاد است، زیرا برخی افراد می‌گویند گیربکس CVT آنها عمر طولانی‌ای دارد و چیزی در حدود ۳۰۰,۰۰۰ کیلومتر یا بیشتر بدون مشکل کار کرده است. اما از طرف دیگر، گیربکس برخی مدلها حتی قبل از رسیدن خودرو به ۵۰,۰۰۰ کیلومتر نیز دچار خرابی شده است.
۱. لغزش، استهلاک و تکان شدید
اگر فکر می‌کنید گیربکس CVT شما به درستی کار نمی‌کند، مهم است که علت احتمالی آن را پیدا کنید. لغزش بیش از حد زنجیر گیربکس می‌تواند به معنای وجود مشکلات جدی در ساختار گیربکس یا کمبود روغن گیربکس باشد.
کمبود روغن گیربکس می‌تواند منجر به روانکاری نامناسب شود که برای تنظیمات مداوم پولي‌ها و تسمه یا زنجیرهای CVT ضروری است. روغن گیربکس کهنه نیز می‌تواند همین مشکل را ایجاد کند. البته کمی لغزش برای گیربکس‌های CVT طبیعی است.
صدای سایش در گیربکس CVT کمی مرموز است. هر گونه صدای ساییدگی در گیربکس CVT معمولاً به معنای فرسودگی اجزای داخلی آن است. به علاوه، تعویض روغن گیربکس هم ممکن است به رفع صدای ساییدگی کمک کند.
اما این اتفاق اغلب در خودروهای با کارکرد بالا رخ می‌دهد، جایی که شاید تعویض یا تعمیر کامل گیربکس ضروری باشد.
اگر گیربکس CVT شما دچار تکان شدید یا جهش ناگهانی به جلو می‌شود، نشانه‌ای نگران‌کننده است. این مشکل می‌تواند ناشی از کمبود روغن گیربکس، آلودگی یا فرسودگی روغن گیربکس یا نیاز به برنامه‌ریزی مجدد واحد کنترل گیربکس (TCM) باشد.
برخی افراد می‌گویند که بعضی گیربکس‌های CVT ممکن است به نرمیِ گیربکس‌های دیگر نباشند و کمی تکان هنگام تعویض بین دنده‌های “بالا” و “پایین” طبیعی است. با این حال، برخی دیگر معتقدند که هر گونه تکان و تقه در سرعت‌های پایین غیرطبیعی خواهد بود.
۲. مشکلات واحد کنترل گیربکس (TCM)
مانند سایر گیربکس‌های اتوماتیک، گیربکس‌های CVT نیز دارای یک واحد کنترل گیربکس (TCM) هستند که با جمع‌آوری سیگنال‌ها از سنسورهای خودرو، رفتار گیربکس را تنظیم می‌کند. در صورت وجود مشکل با TCM، ممکن است تغییرات ناگهانی مانند تأخیر در واکنش یا افزایش لغزش را تجربه کنید.
مشکلات الکترونیکی بر خلاف آسیب تدریجی ساختاری یا مکانیکی به گیربکس CVT، بلافاصله بروز پیدا می‌کنند و باید آنها را هرچه زودتر رفع کرد.
مشکلات روغن گیربکس
۳. مشکلات روغن گیربکس
استفاده از روغن گیربکس کهنه و قدیمی، یک مشکل اساسی برای گیربکس‌های CVT است. تاکید بر این نکته بسیار مهم است که بیشتر مشکلات گیربکس‌های CVT ناشی از کمبود، فرسودگی یا عدم استفاده از روغن گیربکس مناسب رخ می‌دهد.
مانند هر گیربکس دیگری، داشتن مقدار مناسب روغن گیربکس سالم و استاندارد کاملا ضروری است. این روغن با روانکاری قطعات متحرک و حفظ دمای خنک، از آسیب‌های مکانیکی جلوگیری می‌کند.
به طور مرتب گیربکس CVT خود را از نظر نشتی بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که روغن گیربکس طبق فواصل توصیه شده توسط سازنده تعویض شود. برخی از مالکان ترجیح می‌دهند روغن را زودتر از حد معمول تعویض کنند، زیرا این کار باعث می‌شود تا گیربکس CVT در طول زمان عملکرد بهتری داشته باشد.
۴. صدای زوزه، تق‌تق و… هنگام رانندگی
اگر گیربکس CVT شما صدای عجیبی می‌دهد، این قطعا یک مشکل است و می‌تواند ناشی از روغن نامناسب یا نیاز به تعویض روغن باشد. اما گاهی اوقات، این صدا نشانه مشکل با بلبرینگ‌های داخلی است.
۵. مشکلات گرم شدن بیش از حد
همه گیربکس‌های اتوماتیک، از جمله CVT، نسبت به گرم شدن بیش از حد بسیار حساس هستند. این اتفاق می‌تواند در صورت استفاده از خودرو در شرایطی که برای آن طراحی نشده است، مانند یدک‌کشی سنگین، رخ دهد. همچنین می‌تواند در صورت کمبود روغن گیربکس، کهنگی روغن یا وجود مشکل در پمپ روغن که بر گردش روغن تأثیر می‌گذارد، رخ دهد.
اگر CVT شما بیش از حد گرم شود، چراغ هشدار دهنده روی داشبورد خودرو روشن می‌شود. در این صورت، در اسرع وقت خودرو را متوقف کنید. اگر گرم شدن بیش از حد به دلیل شرایط ترافیکی است، قبل از رانندگی مجدد، منتظر بمانید تا CVT خنک شود. اگر چراغ هشدار دهنده گرم شدن بیش از حد همچنان روشن می‌ماند، ممکن است مشکلی در گیربکس CVT وجود داشته باشد و باید خودرو را به یک مرکز تعمیرات ببرید.
نکاتی برای جلوگیری از مشکلات CVT
• دفترچه راهنمای مالک خودرو را بخوانید و به برنامه تعمیر و نگهداری توصیه شده توسط سازنده پایبند باشید. این مورد شامل تعویض منظم روغن گیربکس و سایر مایعات است.
• از روغن گیربکس مناسب برای خودرو خود استفاده کرده و از ریختن روغن‌های غیرمجاز یا نامناسب خودداری کنید.
• به طور مرتب گیربکس CVT خود را از نظر نشتی بررسی کنید و اگر نشتی مشاهده کردید، آن را در اسرع وقت تعمیر کنید.
• از یدک‌کشی سنگین یا رانندگی تهاجمی با خودرو خودداری کنید. این کار می‌تواند فشار زیادی بر CVT وارد کند و منجر به خرابی شود.
• اگر متوجه هرگونه مشکل در گیربکس CVT خود شدید، خیلی زود به تعمیرگاه بروید.
گیربکس‌های CVT می‌توانند نرم و کارآمد باشند. با این حال، مهم است که از آنها به درستی مراقبت کنید و از علائم مشکلات احتمالی آگاه باشید. با پیروی از نکات ارائه شده در این مطلب، می‌توانید به افزایش طول عمر CVT خود و جلوگیری از ایرادات پرهزینه کمک کنید.
گیربکس اتوماتیک AT یا CVT، کدام را انتخاب کنیم؟
گیربکس اتوماتیک AT یا CVT، کدام را انتخاب کنیم؟
قبل از خرید خودرو، مهم است که در نظر بگیرید چه نوع گیربکسی برای شما مناسب‌تر است و این مورد بستگی زیادی به عادت‌های رانندگی شما دارد. اگر به دنبال یک خودروی نرم با قیمت مناسب هستید، به سراغ گیربکس CVT بروید. اگر خواهان یک خودروی اسپرت با چاشنی لوکس هستید، به سراغ گیربکس اتوماتیک معمولی بروید.
با این حال، مراقب گیربکس‌های CVT برخی از خودروسازان باشید، زیرا به احتمال زیاد با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد. به همین ترتیب، قبل از خرید خودرو، در مورد گیربکس آن مدل تحقیق کنید. این کار به خصوص در مورد خودروهای دست دوم آسان‌تر است، زیرا می‌توان با مراجعه به مراکز تعمیر گیربکس ،نسبت به هزینه نگهداری و تعمیرات آن اطلاعات دقیقی به دست آورد.
